Spółka jawna jest spółką osobową. Majątkiem spółki jest wszystko, co zostanie wniesione jako wkład albo wypracowane przez cały okres gdy spółka istnieje. Całe to mienie należy jednak do wspólników spółki jawnej. Każdy z nich w równym stopniu ma udział w zyskach. Musi też brać odpowiedzialność za ewentualne straty w tym samym stopniu. Nie ma tu znaczenia rodzaj i wysokość wniesionego wkładu. W spółce jawnej nie ma współwłasności między wspólnikami. Jeśli spółka ma długi, to wierzyciele zaspokajają swoje roszczenia najpierw z majątku spółki, a dopiero potem z majątków osobistych wspólników. Warto wiedzieć, że wspólnicy spółki jawnej odpowiadają solidarnie za zobowiązania spółki.
Spółka nie ma osobowości prawnej, nie płaci więc podatku dochodowego.
Jak płacić podatek dochodowy w spółce jawnej?
Jeżeli wspólnicy zdecydują się wypłacić zysk spółki jawnej, to niezależnie od tego, czy będzie to gotówkowa, czy wypłata w formie rzeczowej, to taka transakcja jest jest neutralna podatkowo dla wspólników. Dotyczy to też sytuacji, gdy wspólnik w ramach zysku przekazuje sobie z majątku spółki, nieruchomość. Jest jednak ważna uwaga. Wartość nieruchomości musi być zgodna z ceną rynkową. Trzeba pamiętać, że wspólnicy mają takie samo prawo do zysku, więc pozostali muszą dostać ze spółki kwotę odpowiadającą wartości tej nieruchomości.
Podatek rozliczany przez wspólników
Podatek dochodowy rozliczany jest przez wspólników. W takiej sytuacji zachodzi więc jednokrotne opodatkowanie dochodu. Spółka jawna nie musi składać deklaracji podatkowych. Wystarczy, że zostanie przekazana informacja o przychodach i kosztach. Takie dane wspólnicy spółki jawnej uwzględniają w swoich deklaracjach. Wspólnik rozlicza się wtedy z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) czy osób prawnych (CIT). Transparentność dotyczy jednak tylko podatków dochodowych. W przypadku innych, tj. podatku VAT, podatku od nieruchomości czy czynności cywilnoprawnych, trzeba je rozliczyć osobno – jako spółka.
Jak już powiedziano podatek dochodowy spółki jawnej rozliczają wspólnicy spółki jawnej. U podatników, którzy zgodnie z obowiązującymi ich zasadami rachunkowości sporządzają sprawozdanie finansowe, dochodem z działalności gospodarczej jest dochód wykazany na podstawie prowadzonych ksiąg. Trzeba go zmniejszyć o dochody wolne od podatku.
Skoro spółka jawna, jako spółka osób fizycznych, nie płaci podatku dochodowego, to w księgach rachunkowych nie jest możliwe wykazanie zaliczek na podatek, które odprowadziła spółka w imieniu wspólników.
A jak ten podatek mają rozliczyć wspólnicy? Mogą wybrać opodatkowanie na zasadach ogólnych (zgodnie ze skalą podatkową, albo* podatek liniowy*. Istnieje też możliwość, że każdy ze wspólników rozlicza się inaczej. Jeden np. według skali, a drugi podatkiem liniowym. Na koniec roku podatkowego składają oni po prostu odpowiednie do formy rozliczenia zeznania podatkowe i jeśli zajdzie taka potrzeba dopłacają konieczny podatek. Muszą to zeznanie podatkowe złożyć nawet wtedy, gdy ponieśli stratę w działalności spółki. Podstawową zasadą jest to, że jakikolwiek przychód (nawet niższy niż koszty) powoduje obowiązek złożenia deklaracji podatkowej.
Spółka jawna a opodatkowanie w formie ryczałtu
Jest jeszcze jedna możliwość rozliczania podatku przez wspólników spółki jawnej. Mogą oni przychody rozliczać w formie ryczałtu. Taka możliwość istnieje tylko w sytuacji, gdy każdy ze wspólników zdecydował się rozliczać właśnie w ten sposób.