Ogólna formuła obliczania wskaźnika cena/zysk (C/Z) jest prosta – należy podzielić cenę akcji przez przypadający na jedną akcję zysk netto spółki (można też równie dobrze podzielić kapitalizację firmy, czyli łączną wartość rynkową jej akcji, przez cały zysk netto przedsiębiorstwa). Komplikacje zaczynają się, gdy przechodzimy do obliczeń. Pierwsze pytanie, jakie się pojawia, to z jakiego okresu przyjąć zysk netto. Najbardziej popularne rozwiązanie to zsumowanie wyników z ostatnich 12 miesięcy (dzięki czemu eliminuje się zaburzenia sezonowe). I to nie jest jednak wystarczająco oczywista odpowiedź, ponieważ cel ten można osiągnąć równie dobrze, sumując zyski opublikowane w raportach kwartalnych, jak i posługiwać się raportami rocznymi lub półrocznymi.
Sytuację skomplikuje niedługo fakt, że zgodnie z najnowszym rozporządzeniem ministra finansów, spółki nie będą miały obowiązku publikowania raportów za II i IV kwartał (a jedynie za I półrocze i za cały rok). Po przebrnięciu przez te problemy pozostaje jeszcze kwestia związana z rozwodnieniem kapitału, co może mieć spore znaczenie w przypadku emisji z prawem poboru. Pojawia się wtedy pytanie, czy liczbę akcji we wzorze należy zwiększyć już po odłączeniu prawa poboru, czy może dopiero po zarejestrowaniu nowej emisji i wprowadzeniu jej do obrotu (to drugie rozwiązanie jest prostsze, ale czy słuszne?).
Nawet jeśli przebrniemy zwycięsko przez te problemy, to niespodzianką mogą okazać się dane wejściowe, czyli zyski spółki. Nierzadko są one poważnie zaburzone przez jednorazowe operacje o czysto księgowym charakterze nie wiążącym się z przepływem gotówki (np. zaksięgowanie przeszacowania majątku). Zdarzają się też operacje powodujące co prawda przepływ gotówki, ale o typowo jednorazowym charakterze (np. zyskowna sprzedaż kluczowej dla spółki nieruchomości).
Wszystko to zaburza, niestety, wiarygodność C/Z z punktu widzenia inwestorów. Można co prawda posługiwać się wskaźnikami opartymi nie na faktycznych wynikach spółek, lecz na prognozach (takie podejście preferuje większość analityków), ale w ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy prognozy zazwyczaj były zupełnie nietrafione i niedopasowane do gwałtownych zmian w gospodarce. Jeszcze inne podejście to wyliczanie wieloletniej średniej zysków (np. z 10 lat), czyli czegoś, co można by uznać za długoterminową normę niezależną od fazy cyklu koniunkturalnego, ale w polskich realiach byłoby to wykonalne tylko w przypadku niewielkiej grupy spółek.


Pozdrawiamy,
GPWpolska.pl