Nowa lista surowców krytycznych. KE zaproponowała dywersyfikację dostaw

Komisja Europejska przedstawiła plan działania ws. surowców krytycznych, wykaz tych surowców i prognozy na rok 2030 i 2050 w zakresie ich dostaw i wykorzystania.

Na liście lit

W wykazie surowców krytycznych ujęto także lit, który ma znaczenie przy przechodzeniu na elektromobilność (jako składnik baterii). Łącznie znalazło się w nim 30 surowców. Jest aktualizowany co trzy lata.

- Bezpieczne i zrównoważone dostawy surowców są jednym z podstawowych warunków odpornej gospodarki. W przypadku samych tylko baterii na potrzeby samochodów elektrycznych i magazynowania energii Europa będzie potrzebowała na przykład do 2030 r. nawet 18 razy więcej litu, a do 2050 r. - nawet 60 razy więcej - powiedział wiceprzewodniczący do spraw stosunków międzyinstytucjonalnych i prognozowania Maroš Šefčovič.

Z kolei popyt na metale ziem rzadkich stosowanych w magnesach, np. do pojazdów elektrycznych, cyfrowe technologii wiatrowych lub generatorów wiatrowych, może wzrosnąć dziesięciokrotnie do 2050 r.

Skąd pochodzą?

Podaż wielu krytycznych surowców dla europejskiej gospodarki jest silnie skoncentrowana. Na przykład Chiny dostarczają 98 proc. unijnych dostaw pierwiastków ziem rzadkich (REE), Turcja dostarcza 98 proc. boru, a dostawy z Republiki Południowej Afryki (RPA) zaspokajają 71 proc. zapotrzebowania UE na platynę i w jeszcze większym stopniu metali z grupy platynowców (irydu, rodu i rutenu). W przypadku dostaw hafnu i strontu Unia Europejska polega na dostawach od pojedynczych przedsiębiorstw z UE.

W ocenie Komisji, Unia Europejska nie może zatem pozwolić na zastąpienie obecnego uzależnienia od paliw kopalnych zależnością od surowców krytycznych. Dlatego też zapowiada utworzenie w najbliższych tygodniach Europejskiego Sojuszu na rzecz Surowców.

Sojusz ten, łączący wszystkie zainteresowane strony ma koncentrować się na zwiększeniu odporności UE w łańcuchu wartości metali ziem rzadkich i magnesów, ponieważ ma to zasadnicze znaczenie dla wielu ekosystemów przemysłowych UE, np. energii odnawialnej, obrony i przemysłu kosmicznego.

Ukrócić zależność

- Aby Europa mogła realizować ekologiczną i cyfrową transformację (...), potrzebuje szeregu surowców. Nie możemy sobie pozwolić na pełną zależność od państw trzecich, a w przypadku niektórych metali ziem rzadkich - zależność od pojedynczych krajów - powiedział komisarz ds. rynku wewnętrznego powiedział Thierry Breton, cytowany w komunikacie.

Apelował o dywersyfikację dostaw z państw trzecich i rozwijanie własnych zdolności państw członkowskich w zakresie wydobycia, przetwarzania, recyklingu, rafinacji i segregacji metali ziem rzadkich.

Komisja zapowiedziała także, że określi wraz z państwami Unii i poszczególnymi regionami projekty wydobywcze i przetwórcze, które można uruchomić w UE jeszcze do 2025 r. Specjalny nacisk ma zostać położony na regiony górnictwa węglowego i inne regiony w okresie transformacji, ze szczególnym uwzględnieniem wiedzy specjalistycznej i umiejętności w zakresie technologii górniczych, wydobywczych i przetwórczych.

Co po zamknięciu koplani

Komisja ma też wspierać wykorzystanie unijnego programu obserwacji Ziemi "Copernicus", aby poprawić poszukiwanie zasobów, eksploatację i zarządzanie środowiskowe po zamknięciu kopalń. Jednocześnie program "Horyzont Europa" będzie wspierać badania naukowe i innowacje, w szczególności w kwestii nowych technologii górniczych, zastępowania i recyklingu.

Zgodnie z założeniami Europejskiego Zielonego Ładu, pozostałe działania będą dotyczyć obiegu zamkniętego i zrównoważonego charakteru łańcucha wartości surowców. Do końca 2021 r. Komisja opracuje kryteria zrównoważonego finansowania sektorów górnictwa i wydobywczego. Określi również możliwości pozyskiwania wtórnych surowców krytycznych z zapasów i odpadów UE oraz wskaże obiecujące projekty dotyczące odzyskiwania surowców do 2022 r.

Komisja ma też zawiązać międzynarodowe partnerstwa strategiczne, aby zabezpieczyć dostawy surowców krytycznych niedostępnych w Europie. Pilotażowe partnerstwa z Kanadą, zainteresowanymi państwami Afryki i krajami sąsiadującymi z UE rozpoczną się już w 2021 r. W ramach tych partnerstw oraz na innych forach międzynarodowej współpracy Komisja będzie promować zrównoważone i odpowiedzialne praktyki wydobywcze oraz przejrzystość.