"Działania te koncentrują się na utrzymaniu równowagi między zapewnieniem właściwych wskaźników stabilności systemu finansowego (w szczególności sektora bankowego), a utrzymaniem i wsparciem aktywności gospodarczej (w szczególności utrzymaniem dostępności kredytu dla przedsiębiorstw). Utrzymanie tej równowagi powinno być priorytetem w działaniach organów nadzoru finansowego oraz regulatorów w obliczu pandemii COVID-19. Nasze inicjatywy wpisują się w podejście innych organów nadzoru finansowego na świecie oraz głównych banków centralnych, są również zgodne z aktualnymi rekomendacjami Międzynarodowego Funduszu Walutowego" - napisał przewodniczący KNF Jacek Jastrzębski.
Dodał, że niektóre elementy pakietu nie mogą być zrealizowane samodzielnie przez UKNF i wymagają ścisłego współdziałania m.in. z Narodowym Bankiem Polskim, Ministerstwem Finansów, Bankowym Funduszem Gwarancyjnym, Związkiem Banków Polskich, Polską Agencją Nadzoru Audytowego, Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, z audytorami, a przede wszystkim z zarządami banków. Organ nadzoru deklaruje pełną otwartość na współpracę oraz podjęcie aktywnych działań w celu wdrożenia proponowanych rozwiązań.
"Przewidujemy także możliwość - w odpowiednim zakresie - ograniczenia lub zawieszenia bardziej obciążających banki (organizacyjnie lub kadrowo) działań nadzorczych. Zakładamy również pragmatyczne podejście do środków sankcyjnych związanych z przejściowym brakiem wypełniania norm" - czytamy dalej.
Proponowane w ramach Pakietu inicjatywy w głębokim przekonaniu nadzoru stworzą zarządom banków możliwość adekwatnej reakcji na obecne i przyszłe ryzyka, w tym pozwolą zachować ciągłość finansowania klientów lub oferować im zróżnicowane działania osłonowe, podkreślono.
UKNF planuje działania w obszarze rezerw i klasyfikacji ekspozycji kredytowych. Celem jest utrzymanie zdolności do finansowania klientów i gospodarki, umożliwienie budowy rozwiązań osłonowych dla klientów banków, ograniczenie negatywnego wpływu rezerw i odpisów na sytuację finansową banków.
"W stosunku do banków sporządzających sprawozdania finansowe na podstawie przepisów ustawy o rachunkowości oraz przepisów wykonawczych do tej ustawy (PSR), organ nadzoru zaproponuje wprowadzenie odpowiednich zmian do rozporządzenia ministra finansów w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków. Zmiana polegałaby na wprowadzeniu przepisów, które pozwoliłyby na wyłączenie z obowiązku przekwalifikowania ekspozycji kredytowych wobec mikro - oraz małych i średnich przedsiębiorców i osób fizycznych - pracowników (w tym osób tracących pracę) w szczególnie dotkniętych branżach, w przypadku których zmiana harmonogramu spłaty byłaby spowodowana sytuacją ekonomiczno-finansową związaną z pandemią" - czytamy w komunikacie.
W przypadku banków sporządzających sprawozdania finansowe zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości, Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej oraz związanymi z nimi interpretacjami ogłoszonymi w formie rozporządzeń Komisji Europejskiej (MSR), zarządy banków są zobowiązane do ustalania zasad rachunkowości, w tym zasad szacowania odpisów na oczekiwane straty kredytowe w oparciu o MSR, przypomniano.
"MSSF 9 wprowadza obowiązek szacowania oczekiwanych strat kredytowych dla całego portfela aktywów finansowych wycenianych wg zamortyzowanego kosztu oraz według wartości godziwej przez inne dochody całkowite. Przypominamy, że w przypadku kredytobiorcy w dobrej sytuacji ekonomiczno-finansowej, przy braku opóźnień w spłatach, zmiana harmonogramu spłaty kredytu nie powinna wpłynąć na przeklasyfikowanie tego kredytu do fazy II lub fazy III, czyli nie powinna prowadzić do wzrostu wysokości odpisów na oczekiwane straty kredytowe" - czytamy dalej.
UKNF wskazał, że implementacja proponowanego podejścia będzie pozostawać w gestii zarządów banków, przy czym nadzór identyfikuje również konieczność ich bliskiej współpracy z audytorami i akceptacji przez audytorów proponowanego podejścia.
Nadzór zastosuje elastyczne podejście do stosowania wytycznych Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego (EBA) odnośnie do ekspozycji nieobsługiwanych i restrukturyzowanych.
"KNF jest gotowa odłożyć w czasie wdrożenie Rekomendacji R, co pozwoli zarządom banków na większą elastyczność w ustalaniu zasad rachunkowości, w tym zasad szacowania odpisów na oczekiwane straty kredytowe. W odniesieniu do banków stosujących PSR, UKNF zarekomenduje MF zmianę przepisów dotyczących okresu ujmowania zabezpieczeń kredytowych w rachunku rezerw celowych w rozporządzeniu MF w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków. Zmiana ta polegałaby na wydłużeniu okresu ujmowania zabezpieczeń kredytowych dla celów pomniejszania podstawy tworzenia rezerw celowych" - głosi komunikat.
UKNF planuje także działania w obszarze buforów kapitałowych, których celem byłoby umożliwienie oferowania rozwiązań osłonowych dla klientów banków i utrzymanie zdolności do finansowania klientów i gospodarki w wyniku uwolnienia znacznej ilości kapitałów. Przewodniczący KNF jako członek Komitetu Stabilności Finansowej poparł obniżenie bufora ryzyka systemowego, co nastąpi na mocy rozporządzenia MF.
"Organ nadzoru liczy się z ryzykiem czasowego funkcjonowania banków poniżej wymogu połączonego bufora i podejmując działania nadzorcze będzie uwzględniał sytuację zewnętrzną oraz dążenie banków do utrzymania finansowania gospodarki. Organ nadzoru w dalszej kolejności rozważy możliwość konsumpcji lub zmniejszenia bufora innej instytucji o znaczeniu systemowym (bufora O-SII) - podano.
UKNF dopuszcza zmianę struktury dodatkowego wymogu w zakresie funduszy własnych (P2R, tzw. add-on) i możliwość pokrycia tego wymogu w mniejszym stopniu kapitałem podstawowym Tier I (CET1).
Planowane są także działania w obszarze norm płynności. Celem jest zapewnienie obsługi klientów i obiegu pieniądza w gospodarce przy zachowaniu bezpieczeństwa deponentów - w wyniku ograniczenia dodatkowych napięć płynnościowych związanych z koniecznością wypełniania norm LCR.
"UKNF będzie w sposób indywidualny, uwzględniając również sytuację zewnętrzną, podchodził do kwestii wysokości bufora płynności, odpowiednio dostosowując reakcję nadzorczą na wypadek kształtowania się wskaźnika LCR banku poniżej norm regulacyjnych" - podano.
Nadzór chce także umożliwić bankom skoncentrowania się na obsłudze klientów i procesach kluczowych oraz na bieżącej działalności operacyjnej, dlatego też UKNF zaktualizuje plany inspekcji przy zachowaniu celów nadzorczych (zakładane jest ograniczenie inspekcji w najbliższym czasie).
"UKNF zminimalizuje lub odsunie w czasie wybrane obowiązki nadzorcze, np. badania pozasprawozdawcze, pozyskiwanie informacji na potrzeby BION. UKNF uwzględni szczególną sytuację przy decydowaniu o przesuwaniu terminów aktualizacji planów naprawy i innych obowiązków, zgodnie z potrzebami podmiotów nadzorowanych i możliwościami UKNF. UKNF przesunie w czasie o pół roku termin dostosowania się banków do wytycznych EBA w sprawie outsourcingu" - czytamy także.
Urząd podjął już także działania na rzecz zmian legislacyjnych w celu umożliwienia bankom uwzględnienia szczególnej sytuacji niektórych kredytobiorców z segmentu mikro- oraz MŚP wskutek wystąpienia stanu zagrożenia epidemicznego.
"W celu umożliwienia bankom uwzględnienia szczególnej sytuacji, w jakiej mogą znaleźć się kredytobiorcy (zwłaszcza z segmentu mikro- oraz małych i średnich przedsiębiorstw) wskutek zagrożenia COVID-19, UKNF zaproponował regulację pozwalającą bankom - w odniesieniu do ich obecnych klientów z tego segmentu - wydłużać zapadalność lub w inny sposób modyfikować na korzyść klienta warunki kredytów, przy czym decyzja taka będzie mogła bazować na dokonanej uprzednio przez bank (nie wcześniej niż 30 września 2019 r.) ocenie sytuacji finansowej i gospodarczej klienta. Alternatywą dla tego typu działań dla wielu przedsiębiorców sektora MŚP byłyby opóźnienia w regulowaniu zobowiązań, a nawet niewypłacalność. Zaproponowane rozwiązanie zwiększa więc elastyczność po stronie banku, a w efekcie - perspektywę utrzymania finansowania przez klienta" - czytamy także.
Proponowane rozwiązanie jest obecnie - z inicjatywy UKNF - przedmiotem prowadzonych w trybie pilnym prac legislacyjnych na poziomie ustawowym, podkreślono.
"UKNF zaprasza wszystkich, od których działań zależy sprawne i bezpieczne wdrożenie proponowanego Pakietu, do otwartego dialogu w celu utrzymania zdolności sektora bankowego do finansowania gospodarki przy zapewnieniu jego stabilności i bezpieczeństwa. Tylko wspólnymi działaniami możemy zapewnić dalszy rozwój Polski i stawić czoła przejściowym wyzwaniom, z którymi mierzy się światowa gospodarka" - podsumował Jastrzębski.
