Kiedy przysługuje wynagrodzenie przestojowe?

Zanim przejdziemy do wyjaśnienia pojęcia wynagrodzenia przestojowego, warto najpierw zdefiniować sam przestój. Na gruncie działalności gospodarczej przestojem określa się czas niewykonywania pracy przez zatrudnionego, który był gotów do świadczenia pracy, ale pojawiły się nieprzewidziane zdarzenia po stronie pracodawcy, które uniemożliwiły jej wykonywanie. Te zdarzenia mogą być spowodowane:

• awarią,
• przyczynami technicznymi,
• warunkami atmosferycznymi, o ile praca jest uzależniona od takich warunków,
• działaniem osób trzecich.

Za czas przestoju w zakładzie pracy zatrudnionym pracownikom należy się wynagrodzenie przestojowe. Artykuł 81 § 1 Kodeksu pracy stanowi, że:

"Pracownikowi za czas przestoju, czyli czas niewykonywania pracy, jeżeli był gotów do pracy, a doznał przeszkód ze strony pracodawcy, należy się wynagrodzenie przestojowe". 

Wysokość wynagrodzenia przestojowego określa się według stawki, która uzależniona jest od osobistego zaszeregowania pracownika. Określana jest ona według stawki godzinowej lub miesięcznej. To wynagrodzenie zasadnicze, bez żadnych dodatków czy premii, jakie mogłyby przysługiwać zatrudnionemu. Wyjątek od reguły stanowi jedynie dodatek funkcyjny, który jest wypłacany niezmiennie osobom zatrudnianym na stanowiskach kierowniczych. Podlega on wliczeniu do puli wynagrodzenia za czas przestoju. 

W przypadku gdy w warunkach pracy zatrudniony i pracodawca nie ustalili wysokości stawki za wynagrodzenie przestojowe, to pensja za przestój wynosi 60 proc. standardowej zapłaty. Nie może być ono jednocześnie niższe od minimalnego wynagrodzenia za pracę. 

Jeśli pensja za wykonywaną przez niego pracę jest określone w stawce miesięcznej, to dla prawidłowego oszacowania wynagrodzenia przestojowego – ile należy się pracownikowi pensji za czas przestoju, należy wykonać dwa kroki:

• podzielić wynagrodzenie pracownika przez liczbę godzin do przepracowania w danym miesiącu,
• pomnożyć wynik obliczeń przez liczbę godzin, jakie pracownik przepracowałby w ramach obowiązującego go indywidualnego czasu wykonywania obowiązków, gdyby przestoju nie było. 

Nieco inaczej wygląda kwestia wyliczania wynagrodzenia za czas przestoju, jeśli pensja określana jest dla pracownika według stawki godzinowej. Wtedy jedną godzinę płatności za czas przestoju stanowi stawka godzinowa, jaka wynika z zawartej z zatrudnionym umowy. Liczbę godzin przestoju należy pomnożyć przez taką stawkę, biorąc pod uwagę jedynie wynagrodzenie zasadnicze. 

Zastosowanie wynagrodzenia przestojowego w wysokości 60 proc. z reguły ma miejsce w przypadku pracowników wynagradzanych w systemie akordowym czy prowizyjnym i u tych, którzy w umowie nie mają wyodrębnionej stawki miesięcznej czy godzinowej. 

Wynagrodzenie przestojowe przysługuje pracownikowi jedynie wtedy, gdy przestój ten wynika z przeszkód dotyczących przedsiębiorcy. Jeśli jest inaczej i przestój ma miejsce z winy zatrudnionego, nie będzie mu przysługiwało wynagrodzenie. 

Wyjątkiem od reguły ujętym w prawie pracy jest to, że w przypadku, gdy pracownik jest winien przestoju, ale przedsiębiorca powierzy mu inne zadania do wykonania, to będzie mu przysługiwało wynagrodzenie za jej realizację. Wynagrodzenie to nie może być niższe niż przysługujące za czas przestoju. 

Obowiązkiem pracodawcy jest wypłacanie zatrudnionym należnego wynagrodzenia co najmniej raz w miesiącu, w stałym, z góry ustalonym terminie. Dotyczy to również płatności z tytułu przestojowego. Jeśli pracodawca nie chce go wypłacić, zatrudniony może dochodzić swoich praw na szereg różnych sposobów:

• upomnienie się o wynagrodzenie u pracodawcy,
• złożenie skargi do Państwowej Inspekcji Pracy,
• wniesienie pozwu do sądu pracy,
• wypowiedzenie umowy o pracę w trybie natychmiastowym z winy pracodawcy.

Oczywiście rozstanie z pracodawcą to drastyczne działanie. Warto przede wszystkim z nim porozmawiać i przypomnieć o konieczności uiszczenia wypłaty.