Polscy przedsiębiorcy wciąż pełni obaw. Oto największe bariery

Badanie przeprowadzone przez firmę EY w pierwszym kwartale 2025 roku objęło ponad tysiąc przedsiębiorstw z 16 krajów, w tym 179 firm z Polski. Wyniki, które poznał money.pl, pokazują, że mimo licznych wyzwań, polscy przedsiębiorcy patrzą na warunki prowadzenia biznesu bardziej optymistycznie niż ich regionalni odpowiednicy. Tylko 36 proc. ankietowanych oceniło warunki prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce jako korzystne, jednak w całym regionie ten wskaźnik był jeszcze niższy i wyniósł zaledwie 24 proc.

Niestabilność geopolityczna stanowi kluczowe wyzwanie dla firm w całym regionie. W Polsce 68 proc. ankietowanych spodziewa się, że wpłynie ona negatywnie na bezpieczeństwo finansowe ich przedsiębiorstw. Sytuacja wywołana między innymi agresją Rosji na Ukrainę budzi obawy wśród przedsiębiorców, choć polskie firmy wydają się nieco mniej zaniepokojone niż średnia regionalna. W pozostałych badanych krajach, takich jak Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czechy czy Węgry, obawy związane z geopolityką wyraziło 74 proc. respondentów.

Łukasz Zalicki, Partner EY Polska, audytor konkursu EY Przedsiębiorca Roku. podsumowuje rezultat ankiety.

Wyniki badania pokazują, że polscy przedsiębiorcy postrzegają swoje otoczenie biznesowe jako bardziej sprzyjające innowacjom w porównaniu z innymi krajami regionu. Choć napotykają na istotne wyzwania, takie jak biurokracja i regulacje, ich determinacja do inwestowania wskazuje na silną wolę przekształcania organizacji w nowoczesne i konkurencyjne przedsiębiorstwa - mówi.

Polscy przedsiębiorcy wykazują większy optymizm niż reszta regionu w kwestii wpływu kosztów operacyjnych na ich działalność. Najwyraźniejsza różnica dotyczy przewidywań odnośnie do wydatków konsumentów - tylko 34 proc. polskich firm spodziewa się, że klienci ograniczą swoje zakupy, podczas gdy w regionie odsetek ten jest wyższy o 26 punktów procentowych. Jednocześnie prawie 30 proc. ankietowanych w Polsce zwraca uwagę na problemy z dostępem do kredytów.

Paweł Preuss, Partner EY i Lider Sektora Finansowego, zauważa, że wśród czynników wpływających negatywnie na sytuację finansową wskazywano wysoki koszt finansowania oraz utrudniony dostęp do kredytów. - W najbliższych kwartałach spodziewamy się spadku stóp procentowych NBP, co wraz z dalszym wzrostem konkurencji w segmencie bankowości korporacyjnej będzie prowadziło do stopniowego spadku kosztów kredytu bankowego, a przedsiębiorcy nie powinni mieć problemów z finansowaniem przez instytucje finansowe dobrych projektów - wskazuje.

Największym wyzwaniem kosztowym dla polskich firm są ceny energii i mediów - wskazało je aż 69 proc. respondentów. Problem ten jest odczuwalny w całym regionie, jednak polscy przedsiębiorcy obawiają się go nieco bardziej - różnica wynosi 6 punktów procentowych w porównaniu do średniej regionalnej.

Jarosław Wajer, Partner EY i Lider Zespołu Energetycznego w Polsce, podkreśla, że w ostatnich latach koszty energii znacząco wpłynęły na wzrost kosztów operacyjnych przedsiębiorstw, co wymusiło na nich konieczność adaptacji do zmieniającego się rynku.

- Wiele firm inwestuje w odnawialne źródła energii, co nie tylko przyczynia się do zrównoważonego rozwoju, ale także pozwala na stabilizację kosztów w dłuższej perspektywie, a jednocześnie zwiększa ich konkurencyjność na rynku. Dodatkowo coraz więcej przedsiębiorstw decyduje się na podpisywanie długoterminowych umów na zakup zielonej energii, znanych jako CPPA (Corporate Power Purchase Agreements). Tego rodzaju umowy wspierają rozwój lokalnych projektów energetycznych, a więc innych przedsiębiorców - tłumaczy.

W przeciwieństwie do innych krajów regionu, gdzie koszty pracy znalazły się na pierwszym miejscu wśród wyzwań, polscy przedsiębiorcy lepiej radzą sobie z presją płacową. Suma wskazań dotyczących wysokiego i średniego wpływu kosztów pracy była w Polsce o 5 punktów procentowych niższa niż w regionie. Mimo to polski biznes zmaga się z istotnymi trudnościami na rynku pracy.

Ponad połowa (53 proc.) polskich przedsiębiorców nie może znaleźć pracowników z wymaganymi umiejętnościami, a 41 proc. z odpowiednim doświadczeniem. Najbardziej poszukiwane są kompetencje cyfrowe, szczególnie te związane ze sztuczną inteligencją. Katarzyna Ellis, Partnerka i Liderka zespołu People Consulting w EY Polska, zwraca uwagę na nowe trendy. - Sztuczna inteligencja to dla biznesu rewolucja w obszarze technologicznym i ludzkim. Firmy muszą włożyć bardzo dużo wysiłku, aby ich pracownicy zaakceptowali nowe rozwiązania i z własnej woli chcieli się ich uczyć oraz wykorzystywać w codziennej pracy - mówi.

Pomimo trudności, 36 proc. przedsiębiorców uważa, że w Polsce warunki prowadzenia działalności gospodarczej są korzystne, a 30 proc. określa je jako neutralne. To znacznie lepszy wynik niż średnia regionalna, gdzie tylko 24 proc. respondentów postrzega warunki biznesowe jako sprzyjające. Różnica widoczna jest również wśród tych, którzy twierdzą, że w ich krajach nie da się prowadzić biznesu - w Polsce to 32 proc., podczas gdy w regionie aż 50 proc.

Wśród największych barier dla przedsiębiorczości w Polsce ponad połowa (53 proc.) ankietowanych wymienia biurokrację i nadmierne regulacje. Problem ten jest jeszcze bardziej dotkliwy w innych krajach regionu, gdzie wskazało go 62 proc. respondentów. Tylko jedna piąta polskich przedsiębiorców uważa, że przepisy i praktyki biznesowe wspierają oraz zachęcają do innowacji. Dla 27 proc. stanowią wyzwanie, dla 26 proc. są na tyle złożone, że wymagają dodatkowych zasobów, a zdaniem 16 proc. są na tyle restrykcyjne, że utrudniają rozwój biznesu.

Robert Kędzierski, dziennikarz money.pl