Podczas Szczytu zaprezentowany został pierwszy polski multimedialny Raport Klimatyczny TOGATAIR, który już po 24h osiągnął wynik – 100 tys. wyświetleń. „Jest to pierwszy tego typu raport, który pojawia się w przestrzeni publicznej. Mamy nadzieję, że wiedza w nim zawarta pomoże w doskonaleniu działań ekologicznych” – skomentowała Agata Śmieja, Prezes Fundacji Czyste Powietrze oraz pomysłodawca Szczytu Klimatycznego TOGETAIR
Raport opublikowany został również w wersji angielskiej, a po Szczycie Klimatycznym uzupełniony zostanie o wersje francuską i niemiecką. – Obok edukacji Polaków, bardzo istotne jest przekazanie naszym europejskim partnerom, iż Polacy pracują wspólnie nad rozwiązaniami ekologicznymi i mają ambicje stać się liderem przemian ekologicznych w Europie – dodaje Artur Beck, producent i organizator Szczytu Klimatycznego TOGATAIR, Prezes Fundacji Pozytywnych Idei
Innowacją jest również fakt, że Raport nie jest drukowany, a jedynie osadzony na stronie internetowej https://raport.togetair.eu/ dostępny bezpłatnie i bez rejestracji dla wszystkich w całym kraju.
PODPISANIE LISTU INTENCYJNEGO W SPRAWIE PROGRAMU „ZIELONA KOLEJ”
W ramach TOGETAIR 2021 podpisany został także list intencyjny miedzy PKP Energetyka a CTL Logistics ws. programu "Zielona Kolej". Celem tej współpracy jest przejście CTL Logistics na energię z OZE. Jak podsumował prezes PKP Energetyka Wojciech Orzech:
„Do 2030 r. 85 proc. energii, która zasila kolej w Polsce ma pochodzić właśnie z takich źródeł”.
Nowością TOGETAIR 2021 był EKO-RING, gdzie starli się ze sobą Jan Śpiewak, aktywista miejski oraz Konrad Płochocki, przedstawiciel Związku Firm Deweloperskich. Tematem była walką z betonozą, ale także nowe inicjatywy, mające ocieplić wizerunek rynku inwestycji mieszkaniowych.
Do poszukiwania nowych rozwiązań oraz innowacji wezwał również Marcin Kruk, Dyrektor Centrum Łukasiewicz: Budownictwo 4.0 angażuje wszystkie nowinki technologiczne, takie jak modelowanie budynku w całości w przestrzeni wirtualnej, by zastosować najlepsze rozwiązania. Coraz więcej sprzętu budowlanego pracuje w ramach internetu rzeczy. Idea budownictwa 4.0 to przeniesienie „produkcji” budynku do fabryk.
Rafał Rudziński, Prezes Zarządu Robert Bosch Polska, jako przedstawiciel branży automotive, wskazał, że zamiast rewolucji powinniśmy iść w kierunku ewolucji: „Patrzmy, jakie technologie można wykorzystać, by osiągnąć cel neutralności klimatycznej, a nie po prostu wymienić jedną technologię na inną. Zachęćmy konsumenta, by najpierw przesiadł się na samochody niskoemisyjne, a gdy już będzie infrastruktura – na elektryczne.”
„Może na najbliższy czas należy wspierać samochody emisyjne, które mogą być użytkowane na co dzień.”
„Dzisiaj najnowsze samochody spełniające normę Euro 6D są znakomicie bardziej przyjazne niż samochody jeszcze sprzed 5 lat, więc może zanim będą wszystkie inwestycje poczynione i będziemy mieli infrastrukturę, nie zamykajmy miast w ogóle na samochody, bo będziemy mieli bardzo duży sprzeciw społeczny, a my chcemy wszystkich mieć po stronie elektromobilności.”
„Niezamykanie się na jedną konkretną technologię powinno być kluczem.”
Dzień Ziemi (22 kwietnia) na Szczycie Klimatycznym TOGETAIR 2021 rozpoczął się od prezentacji 10 ZIELONYCH POSTULATÓW TOGETAIR – dekalogu oraz kanonu wyzwań jakie stoją przed Polską. „Te 10 postulatów opracowane zostały przez Radę Ekspercką TOGETAIR. To zestaw działań, które muszą zostać podjęte, by Polska była gotowa na wyzwania ekologiczne” – skomentował dyrektor programowy TOGETAIR, dziennikarz i aktywista, Jakub Pawłowski.
1. Jak najszybciej wdrożyć Rozszerzoną Odpowiedzialność Producentów - każdy miesiąc zwłoki oznacza milionowe straty dla całej gospodarki
2. Rozpocząć dyskusję na temat przyszłości recyklingu i sytuacji na rynku odpadowym – inaczej śmieci nas po prostu zasypią
3. Jak najszybciej zmodernizować ciepłownie opalane węglem – w przeciwnym razie rosnące ceny emisji CO2 spowodują bankructwa ciepłowni lub drastyczne podwyżki dla mieszkańców
4. Dofinansować rozwój elektromobilności, zwłaszcza wśród indywidualnych użytkowników – bez tego elektromobilność oparta tylko na zeroemisyjnych autobusach komunikacji miejskiej „daleko nie zajedzie”
5. Ukrócić betonozę w polskich miastach i bardziej zadbać o tereny zielone – w przeciwnym mieszkańcy będą coraz bardziej narażeni na skutki zmian klimatu i brak wody
6. Kontynuować oraz upraszczać rządowe i regionalne programy termomodernizacji i wymiany kotłów – tempo wciąż jest niewystarczające, a wiele osób ubogich energetycznie nie otrzymuje potrzebnej pomocy
7. Wdrażać więcej prostych programów wsparcia jak Mój Prąd i Moja Woda – pozwoli to osiągnąć efekt skali, upowszechnić proekologiczne inwestycje i pomóc polskim przedsiębiorcom
8. Przedstawić szczegółowy plan transformacji regionów górniczych – tylko transparentny dialog ze stroną społeczną i rozpisany na lata scenariusz inwestycji może przekonać sceptyków do niezbędnych reform
9. Rozpocząć trudną dyskusję o przyszłości rolnictwa i wyzwaniach związanych z nową polityka UE, m.in. Strategią „Od pola do stołu” – świadomość społeczna wśród mieszkańców wsi nt. nieuchronnych zmian wciąż jest zdecydowanie za mała
10. Systemowo wspierać rozwój i badania nad zastosowaniem wodoru na wzór światowych liderów – tylko konsekwentne dofinansowania do badań i rozwoju oraz współpraca biznesu ze światem nauki pozwoli upowszechnić tę technologię i obniżyć koszty wytworzenia wodoru
DEBATY TEMATYCZNE – EMOCJE I MERYTORYKA
Podczas debat m.in. Adam Czyżewski – z PKN Orlen zwrócił uwagę, że „Dziś mamy cel rozwoju, którym jest zwiększanie konsumpcji. Nie możemy tego modelu kontynuować”.
Prawdziwe emocje przyniosła debata w temacie programu „Czyste Powietrze”. Z jednej strony doceniono samą ideę, z drugiej oczekiwano większego zaangażowania i sięgnięcia po nowe fundusze unijne, wskazując, że walka ze smogiem wymaga większych inwestycji. Tomasz Urynowicz, wicemarszałek Województwa Małopolskiego wskazał, że „Staramy się być aktywni w tym obszarze, wspierać polskie firmy, które mają swój własny pomysł, własne rozwiązania w obszarze produktowym, w obszarze usługowym. Te firmy będą największym beneficjentem tej ogromnej fali pieniędzy, które do nas trafią i to będzie rzeczywisty miernik tego, na ile jesteśmy mądrzejsi w stosunku do tego, co było 10-15 lat temu.”
Marcin Podgórski, Dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami, Emisji i Pozwoleń zintegrowanych w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Mazowieckiego dodał, że "Obserwujemy problemy związane z potencjałem administracyjnym w gminach. Aby rozwiązywać problemy mieszkańców należy wyposażyć urzędników w odpowiednią wiedzę, w odpowiednie kompetencje, staramy się to robić. Jesteśmy w trakcie trzeciej edycji studiów podyplomowych w zakresie Zarządzania Jakością Powietrza w JST, jest już ponad 60 przeszkolonych urzędników, tak dosyć gruntownie, bo od tej wiedzy fizyko-chemicznej przez działania finansowo-prawne itd. Mamy swój unikatowy program związany z poprawą jakości powietrza - Mazowiecki Instrument Wsparcia Ochrony Powietrza i Mikroklimatu. Jest to 3 edycja, nabiera to rozpędu, coraz więcej zainteresowanych podmiotów, coraz więcej działań z tym związanych."
W kontekście rozważań nt. sprawiedliwej transformacji i przyszłości polskiej energetyki oraz górnictwa Wojciech Dąbrowski, prezes zarządu PGE Polska Grupa Energetyczna wskazał „Budowa farm wiatrowych na Bałtyku, to możliwe koło zamachowe polskiej gospodarki”.
Maciej Matelski - Dyrektor Biura Kompetencji Ds. Rynku Samochodów Osobowych PKO Bank Polski (PKO Leasing), podkreślił z kolei główną barierę, którą zauważa w ramach swojej branży: „To, co klienta najbardziej interesuje to cena zakupu […] Badania pokazują, że cena ma 70% wpływu na decyzje potencjalnego nabywcy auta elektrycznego […] Drugi element, który jest też związany z popytem na auta elektryczne, to rozwój sieci stacji ładowania. Im więcej będzie aut elektrycznych, tym ta sieć będzie szybciej się rozwijała. „Wierzę w rozwój rynku elektromobilnego, jest to przyszłość, przed którą nie uciekniemy. Pod kątem użytkowników trzeba pomyśleć o integracji systemów ładowarek. Musimy ze sobą powiązać elementy związane z legislacją, infrastrukturą, budowaniem świadomości.”
Jacek Jaworski z Instytutu Nafty i Gazu w dyskusji o gazie powiedział: „Gazownictwo będzie musiało się zmierzyć z wodorem, niezależnie od źródła, z którego pochodzi. Trwają prace nad sekwestracją dwutlenku węgla, mam nadzieję, że ta technologia zostanie w końcu ujarzmiona, to pozwoliłoby na pozyskiwanie tzw. wodoru niebieskiego. Polska ma potencjał, by stać się jednym z liderów na rynku wodorowym. W roku 2030 będziemy mogli zapewne mówić o wykorzystaniu wodoru na skalę przemysłową.”
W dyskusjach o zielonym transporcie Tomasz Gontarz z PKP Intercity wskazał kolej, jako najbardziej ekologiczny rodzaj transportu: „Podroż pasażera koleją emituje trzykrotnie mniej emisji niż przejazd na taką samą odległość samochodem, a ośmiokrotnie mniej niż samolotem. W przypadku przewozów towarowych emisję są aż 9-krotnie mniejsze w porównaniu z TIR-em.”
W rozmowie o zeroemisyjnych systemach energetycznych, zwłaszcza w kontekście inwestycji Offshore Zbigniew Gryglas z Ministerstwa Aktywów Państwowych potwierdził: „Będzie więcej gigawatów energii wiatrowej niż zapisaliśmy w PEP 2040, teraz już jesteśmy tego pewni.”
Piotr Dziadzio, Główny Geolog Kraju, Wiceminister Klimatu i Środowiska wskazał potrzebę synergii działań: „Skojarzenie kilku źródeł energii – geotermii, biogazu, fotowoltaiki - może dać efekt zdecydowanie lepszy niż korzystanie z jednego źródła. Będziemy pracować nad takimi projektami.”
dr Krystian Szczepański, Dyrektor Instytutu Ochrony Środowiska, Państwowy Instytut Badawczy dołączył do rozważań: „Mamy bardzo dużo wyzwań, cała sztuka żebyśmy w wachlarzu różnych technologii wybrali tę najlepszą, to jest kluczowe w tym wszystkim.”
Gość ze Szwecji, Anna Larsson – Dyrektor Reloop Platform życzyła Polsce, żeby szyć rozwiązania na przyszłość. „Objęcie systemem kaucyjnym wszystkich opakowań jednorazowego użytku stwarza szansę pozyskania do recyklingu 590 tys. ton surowca.”
PREMIER OTWIERA OSTATNI DZIEŃ SZCZYTU KLIMATYCZNEGO
Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki otwierając trzeci dzień Szczytu wskazał na to, że „wszystkie grupy społeczne muszą mieć perspektywę zmiany. (…) Zmiany klimatyczne muszą być sprawiedliwe społecznie.”
Również Minister Rodziny i Polityki Społecznej, Marlena Maląg wskazała na role rodziny w całym procesie: „Musimy zjednoczyć siły, tworząc szeroką koalicję na rzecz wsparcia rodziny i środowiska”
„Powinniśmy równoważyć dyskusję na temat zagrożeń dyskusją na temat szans. To są szanse na wielu różnych polach – dodał Michał Kurtyka, Minister Klimatu i Środowiska w kontekście szans, jakie ze sobą niesie dla Polski, Polaków – ekologia.
Jadwiga Emilewicz dodała, że: „Ekologia to nie jest pojęcie abstrakcyjne, to jest jakość życia. Dokonujemy zmiany nie dlatego, że musimy, ale dlatego, że chcemy. Czyste powietrze to także wybór ekonomiczny Polaków. Myślmy nie czasem przeszłym, ale czasem przyszłym.”
Przedstawiciel Wód Polskich – Grzegorz Szymoniak, pełnomocnik ds. inwestycji na Mazurach potwierdził, że prace modernizacyjne związane z remontami na mazurskich szlakach zakończą się w tym i przyszłym roku. Mimo inwestycji kanały pozostaną otwarte dla ruchu, a otwarcie sezonu nastąpi 27 kwietnia.
Jakub Manicki z Red Snake wskazał że domy stają się produktem nowoczesnym wychodzącym poza dotychczasowe ograniczenia, a ich sprzedaż jest usługą, którą można wpisać we współczesną ekonomię, w kontekst budownictwa 4.0. „Musimy powoli przyzwyczajać się do idei domów budowanych jak z klocków Lego. […] Płacąc jedną miesięczną ratę możemy mieć zapewnione utrzymanie domu i samochodu elektrycznego. […] Już w tym roku zaproponujemy pierwsze domy pokazowe.”
W kontekście rolnictwa Michał Rzytki, Dyrektor Departamentu Jakości Żywności i Bezpieczeństwa Produkcji Roślinnej, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, powiedział, że „Produkcja ekologiczna to nie jest produkcja zacofana, wymaga dużo więcej wiedzy i kompetencji od producentów rolnych niż tradycyjna.” - a zatem wymagane są programy wsparcia – o których myśli już Unia Europejska.
Maciej Golubiewski, Szef Gabinetu Janusza Wojciechowskiego Komisarza UE ds. Rolnictwa dodał, że „Komisja Europejska chce wprowadzić system zachęt do przejścia na rolnictwo ekologiczne. W pilotażach jest instrument o nazwie ekoschemat - rolnicy, którzy z niego skorzystają, otrzymają dodatkowe opłaty. Lokalne przetwórstwo i skrócony łańcuch dostaw (np. łączenie się rolników w spółdzielnie) to kolejne elementy mające zmienić otoczenie małych gospodarstw.”
Pomóc chce też ARiMR, na co zwrócił uwagę Michał Rybarczyk, Zastępca Dyrektora Departamentu Płatności Bezpośrednich ARiMR „Staramy się od kilku lat uprościć mechanizm składania wniosków o dopłaty od producentów rolnych, także tych ekologicznych. Wypełnienie wniosku nie wymaga wychodzenia z domu – aplikacja eWniosekPlus jest intuicyjna, wymaga tylko potwierdzania lub modyfikacji danych, rolnik nie musi praktycznie niczego sam wypełniać.”
POLSKA PIONIEREM ZIELONYCH OBLIGACJI W EUROPIE
Trzecia debata dnia poświęcona była systemowi ESG oraz Zielonym Obligacjom. Zaproszeni goście przypomnieli, że właśnie Polska była pionierem tego rynku, jako pierwsza emitujące tego typu papiery wartościowe. Dziś liderem rynku jest Francja, ale nasz kraj ciągle bardzo aktywnie funkcjonuje w tym środowisku.
Wojciech Hann, prezes zarządu Banku Ochrony Środowiska rzucił więcej światła na temat, osadzając go w szerokim kontekście: „Musimy sobie zdać sprawę, że dbałość o środowisko nie jest już jedynie dodatkiem w ramach działań CSR firm czy organizacji – zrównoważony rozwój i neutralność klimatyczna stały się jednym z najważniejszych celów gospodarczych całej Unii Europejskiej jasno określone w czasie. Tym samym, wysiłki państw i całych sektorów będą mocno ukierunkowane na ten cel przez najbliższe dekady. To wszystko wymaga koordynacji, organizacji i ogromnych nakładów finansowych. […] Warto również zwrócić uwagę na ratingi ESG, które stanowią doskonały drogowskaz dla inwestorów zainteresowanych udziałem w zielonej rewolucji. Operowanie i wartościowanie ESG to również znak czasów, w jakich żyjemy. Zachodzące zmiany są w pełni zgodne z wartościami BOŚ, który od początku swojego istnienia specjalizuje się w finansowaniu inwestycji przyjaznych naturze, gdyż wiemy, że korzyści z nich są podwójne.”
Na temat mechanizmu ESG wypowiedziała się Izabela Olszewska - Członek Zarządu, Giełda Papierów Wartościowych: „Dostajemy sygnały od globalnych funduszy, że spółki nie odnoszące się do wskaźników ESG, nie raportujące ich, będą trafiać na tzw. listę obserwacyjną, czyli potencjalnie mogą stać się spółkami, w które się nie inwestuje.”
W podobnym tonie wypowiadał się Radosław Kwiecień - Członek Zarządu Bank Gospodarstwa Krajowego: „My jako BGK, mocno mamy na sercu zrównoważone finasowanie, nasza misja oparta jest na tym, aby dążyć do zrównoważonego rozwoju społecznego i ekonomicznego Polski. Wprowadzamy na rynek instrumenty nie tylko obligacyjne, które faktycznie są dla wyspecjalizowanych firm, dużych podmiotów. Dla tych mniejszych mamy instrumenty gwarancyjne. Wprowadziliśmy na rynek gwarancje dla osób fizycznych, które robiąc inwestycje np. w fotowoltaike prosumencką czy termomodernizacje, wymiany tzw. kopciuchów, mogą uzyskać gwarancje z BGK, dzięki czemu dostaną tanie źródło dofinasowania. Jest to bardzo dobrze przyjmowane zabezpieczenie przez rynek bankowy”
Ponadto, dodał, że: "Dzisiejszy dług ekologiczny jest już tak duży, że zaciąganie go w dalszym ciągu spowoduje olbrzymią katastrofę [...] Głęboko wierzę, że we wszystkich inwestorach jest troska o środowisko, o społeczny wymiar prowadzenia działalności, inwestowania i że mamy dobro nas jako mieszkańców planety na sercu"
PANDEMIA PRZYSPIESZA CYFROWĄ TRANSFORMACJĘ
W tracie dyskusji pojawiła się również modułowości, jako rozwiązanie problemów z ciągłą wymianą urządzeń na nowe. Wprowadził go Piotr Kędzierski z T-Mobile Polska „Być może technologia powinna zmierzać w kierunku modułowości, update’owania urządzeń – zamiast kupować nowy sprzęt, moglibyśmy tylko dostosowywać do nowych potrzeb ten, który już mamy.”
W podobny sposób wyzwania dotyczące cyfrowej transformacji komentowała Paulina Zadura, Dyrektor Departamentu Analiz i Strategii, PARP „Światowa gospodarka idzie w kierunku oferowania produktów w formie usług. To będzie jeden z ważniejszych obszarów rozwojowych.”
Podobne spojrzenie miał Przemysła Kurczewski z NCBiR: „Wyzwania zielonej przyszłości to są rozwiązania cyfrowe – bez nich nie jesteśmy w stanie rozwiązać takich problemów, jak np., nadzorowanie kotłów. NCBiR będzie tworzyć rozwiązania umożliwiające nadzór w czasie rzeczywistym nad stanem jakości powietrza czy wody.”
– Dzisiaj duża część społeczeństwa nie tylko to wie, ale aktywnie szuka wiedzy na temat transformacji energetycznej, zielonej energii czy nowych technologii w tej branży. Mamy to szczęście, że jesteśmy blisko nowych technologii, tj. technologii ogniw perowskitowych (jesteśmy inwestorem w Saule) i wdrażamy nowoczesne narzędzia IT do zarządzania własną energią elektryczną, które są dostępne dla każdego. Dlatego boom na fotowoltaikę to dopiero początek wielkiej zmiany, której jesteśmy światkiem nie tylko w Polsce, ale na całym świecie – podsumowuje Dawid Zieliński, prezes Zarządu Columbus Energy
Miasta też mogą być zielone
Przyszłość budownictwa mieszkaniowego wielokrotnie była poruszana podczas całego Szczytu Klimatycznego. Tym razem jednak paneliści skupili się idei zrównoważonej urbanistyki, rozmawiając o perspektywach jakie czekają polskie miasta w kontekście zrównoważonego rozwoju. Rozmawiano też o nowych technologiach i rozwiązaniach, a także o tym, w jaki sposób postrzegają je konsumenci.
Iwona Sroka z Murapol S.A. zauważyła „Rok z pandemią sprawił, że coraz więcej klientów zwraca uwagę na tak zwane eko trendy w budownictwie mieszkaniowym.”
Rozmowa dotyczyła również fotowoltaiki. Marcin Ścigan z Ministerstwa Klimatu i Środowiska podkreślał: „Rok 2020 w kontekście instalacji fotowoltaiki w gospodarstwach domowych był rokiem przełomowym. Nagle w ciągu 12 miesięcy okazało się że w zasadzie 5% gospodarstw domowych 5% domów Polsce czyli około 300000 w domu zainstalowano panele. A przecież jeszcze do niedawna było uznawane to było za coś drogiego, coś nie dostosowanego do Polski.”
O tym temacie mówił też Piotr Śmieja z Red Snake „Te korzyści związane z wykorzystaniem energii słonecznej są łatwiejsze do wyliczania, bo jesteśmy w stanie bardzo łatwo ten bilans energetyczny stworzyć. Przypominam, że każdy budynek w Polsce, który jest projektowany ma tworzoną charakterystykę energetyczną. To projektanci tych budynków wyliczają zapotrzebowanie na ciepło, na wodę użytkową dla całego obiektu, a statystycznie też wiemy, ile na pozostaje na inne potrzeby.”
Na zakończenie Joanna Makowiecka-Gatza, Prezes Karmar podsumowała rozważania branży: „Idziemy mocno w stronę, by inwestycje były jak najmniej szkodliwe dla środowiska i ludzi, którzy żyją wokół. Pięć obszarów, które są dla nas bardzo ważne to: relacje z klientem, otoczenie, w którym działamy, zarządzanie odpadami, BHP i warunki socjalne.”
Dyskusja w temacie wyzwań, szans i zagrożeń związanych z gospodarką komunalną w pierwszej część dotyczyła dyrektywy SUP, której obowiązek zastosowania rozpocznie się już w lipcu 2021 roku. Zwróciła na to uwagę przedstawicielka Ministerstwa Klimatu i Środowiska „Nie mamy wyjścia, musimy wprowadzać legislację zgodnie z wymogami unijnymi. Brak implementacji dyrektywy SUP (single-use plastic) 5 lipca wiąże się z nałożeniem kar.”
Krzysztof Baczyński z EKO-PAK odpowiedział: „Nikt nie protestuje przeciw implementacji dyrektywy SUP. Kwestia, która budzi nasze największe obawy, to obowiązek uprzątania terenów publicznych. Powstaje pytanie, co z selektywną zbiorki butelek PET, skoro za każdą butelkę trzeba z góry płacić jak za śmieć.”
TOGETAIR 2021 – WIEDZA I INSPIRACJE
– W tym roku TOGETAIR był połączeniem projektu raportu i debaty o ogólnopolskim i międzynarodowym zasięgu, którego celem było wyeksponowanie polskich działań, zarówno na szczeblu administracji krajowej, jak i przedstawienie w Unii Europejskiej polskiego stanowiska na rzecz ekologii i zmniejszenia emisji CO2 – precyzował Artur Beck, Producent i organizator Szczytu Klimatycznego TOGATAIR, Prezes Fundacji Pozytywnych Idei
Materiał partnera: TOGETAIR