Systemy franczyzowe obrosły przez lata wieloma mitami. Czym jest w ogóle franczyza i czy faktycznie można na niej zarobić – o to pytamy Arkadiusza Słodkowskiego, Prezesa Zarządu firmy PROFIT, redaktora naczelnego pisma Własny Biznes Franchising i Franchising.pl oraz Doroty Piegzik-Izydorzczyk z firmy Żabka Polska.
*Franczyza to obowiązek prowadzenia działalności zgodnie z wypracowaną koncepcją franczyzodawcy – fakt czy mit? *
Arkadiusz Słodkowski: Nie dość, że fakt, to i konieczność. Tym bardziej jeśli koncepcja biznesowa franczyzodawcy okazała się sukcesem. Chęć jego powtórzenia to obowiązek franczyzobiorcy, który warto spełnić, bo lepiej naśladować dobre wzorce niż ustanawiać swoje, nie zawsze od razu udane.
*Dorota Piegzik-Izydorczyk: *Wynika to z samej definicji franczyzy. Jedna z najlepszych znajduje się w Europejskim Kodeksie Etycznym Franczyzy. Głosi ona, że ten rodzaj zarobkowania to system marketingu dóbr, usług i technologii. Jego fundamentem jest ścisła i - co bardzo ważne - ciągła współpraca między prawnie i finansowo odrębnymi przedsiębiorstwami, z których jeden jest franczyzodawcą a drugi franczyzobiorcą.
Niektórzy twierdzą, że franczyza to niebezpieczny biznes, którego należy unikać. A jaka jest prawda?
A.S.: Franczyza została wymyślona po to, żeby zmniejszyć ryzyko biznesowe. Naśladujemy przecież cudzy sukces i koncepcję, która się sprawdziła. To daje nam poczucie bezpieczeństwa. Jednak czy kupimy dobrą licencję od odpowiedniego franczyzodawcy to już zależy od naszego wyczucia biznesowego. Czasem nie wszystko może się sprawdzić np. lokalizacja. To się zdarza w najlepiej prowadzonych biznesach, ale wtedy franczyzodawca może pomóc przedsiębiorcy. Na pewno jeśli franczyzobiorca poświęci wystarczająco dużo czasu na wybór odpowiedniej franczyzy, to skorzysta z oferowanej wiedzy i doświadczenia franczyzodawcy. Finalnie zrealizuje wypracowany przez niego przepis na sukces.
D.P-I.: Jest wręcz przeciwnie - franczyza minimalizuje zagrożenia. Daje co najmniej kilka „spadochronów” chroniących przed upadkiem. W mojej firmie mamy wiedzę jak prowadzić biznes i tą wiedzą chętnie dzielimy się z franczyzobiorcami. Tych, którzy chcą z nami zarabiać wspieramy nie tylko merytorycznie w postaci szkoleń, ale także poprzez ochronny parasol finansowy. Zawsze pozostaje niewielki margines ryzyka, ale nie ma interesu całkowicie bezpiecznego.
Ponoć na biznesie franczyzowym nie da się zarobić ?
A.S.: Mit. Najważniejsza kwestia związana z franczyzą dotyczy faktu, że oszczędzamy pieniądze, bo nie poruszamy się po omacku szukając własnych rozwiązań. Wyobraźmy sobie, że otwieramy własny interes i musimy dopiero odkrywać zasady jego funkcjonowania. Na pewno popełnilibyśmy mnóstwo błędów, które byłyby kosztowne. Jeśli natomiast dostajemy sprawdzoną koncepcję postępowania w konkretnych sytuacjach to jest szansa, że zarobimy często nawet więcej niż pod własnym nazwiskiem.
D.P-I.: Zdecydowanie mit. Tu posłużę się przykładem sieci , która gwarantuje swoim franczyzobiorcom min. 6500 zł przychodu miesięcznie plus dodatkowe przychody ze sprzedaży i za jakość prowadzenia sklepu. Mamy takich Franczyzobiorców, którzy dzięki własnemu zaangażowaniu i dobremu zarządzaniu sklepem oraz zespołem pracowników są w stanie wygenerować ponad przeciętne przychody sklepu. Systemy franczyzowe są tak konstruowane, by korzyści, zwłaszcza finansowe, były obopólne. Gdyby było inaczej i nie dało się dzięki takiej działalności zarobić, franczyza nie cieszyłaby się coraz większą popularnością wśród osób pragnących prowadzić własny biznes. Co więcej, franczyzodawcy są żywo zainteresowani tym, żeby franczyzobiorcy jak najwięcej zarabiali. Dlatego udziela im się stałego i jak najdalej idącego wsparcia. Dzięki temu każdy może czerpać z tego profity.
Aby przystąpić do jakiejkolwiek sieci franczyzowej trzeba mieć własny lokal i zaplecze techniczne.
*D.P-I.: * Mit – istnieją takie systemy, które zapewniają lokal, jego wyposażenie i zatowarowanie, w których Franczyzodawca bierze na swoje barki największą część kosztów prowadzenia działalności. Takie rozwiązanie ma jeszcze jeden plus - ten, kto współpracuje z dobrym franczyzobiorcą nie jest uwiązany tylko do jednego lokalu. A tak by było, gdyby był np. jego właścicielem.
*A.S.: *Przede wszystkim, żeby funkcjonować na rynku franczyzy, trzeba mieć o nim wiedzę. Polecam lekturę portalu franchising.pl. Tam można dowiedzieć się m.in., że nie ma jednego wzoru franczyzy. W zależności od tego, czy będziemy prowadzić punkt usługowy, handlowy czy inną formę współpracy z franczyzodawcą, może się tak zdarzyć, że będzie on miał wyższe wymagania jak np. posiadanie własnego lokalu. Często jednak bywa odwrotnie. Jest też wersja pośrednia, kiedy franczyzodawca wynajmuje lokal, a następnie podnajmuje franczyzobiorcy. Z franczyzą jest jak z samochodem, są różne modele: osobowe, dostawcze, autobusy i inne.
Odstąpienie od umowy franczyzowej wiąże się z dotkliwą karą finansową – fakt czy mit?
A.S.: Zależy co jest napisane w umowie franczyzowej, należy ją czytać, a najlepiej skonsultować z prawnikiem. Często umowa franczyzowa jest dokumentem, który długo leży w szafie i jest wyjmowany pod koniec współpracy, kiedy chcemy sprawdzić jakie są możliwości i formy jej przedłużenia. Zdarza się, że posługujemy się nią, kiedy powstaje jakiś konflikt między dawcą a biorcą. Z prawnikiem trzeba przeanalizować wszystkie elementy takie jak obowiązki, opłaty, kary, sposoby rozstania, sposoby przedłużania umowy. To te krytyczne momenty, które mogą powodować inną interpretację po obu stronach. W końcu to jednak dwie strony umowy i mogą mieć przynajmniej częściowo rozbieżne interesy.
*D.P-I.: *Mit. Franczyza w dobrym systemie w opiera się na zasadzie współpracy. Żeby sprawnie przebiegała w umowie szczegółowo opisuje się jakie są prawa i obowiązki każdego partnera. Jednym z uprawnień obu stron umowy jest możliwość jej rozwiązania na zasadzie wypowiedzenia. Nasi franczyzobiorcy mogą to zrobić w każdej chwili z zachowaniem 30-sto dniowego okresu wypowiedzenia. Nie obciążamy ich za to żadnymi dodatkowymi opłatami.
A czy franczyzobiorca sam zatrudnia pracowników swoim sklepie?
D.P-I.: Fakt. Osoba prowadząca sklep Żabka to samodzielny przedsiębiorca, który zatrudnia pracowników na warunkach i zasadach, które sam określa. Dzięki temu ma możliwość doboru pracowników tak, by wykreować z nich sprawny zespół. Partnerzy biznesowi Żabki dzielą się z franczyzobiorcami wiedzą jak to zrobić. O kadrach jednak zawsze decyduje ten, kto prowadzi sklep.
A.S.: Fakt. Franczyzobiorca sam zatrudnia pracowników, bo prowadzi własną działalność, a we własnej firmie samemu zatrudnia się pracowników. To tak jakby zapytać czy trener powołuje piłkarzy...? Jeśli potencjalny franczyzobiorca tego nie wie, to lepiej, żeby szukał pracy na etacie. W biznesie trzeba mieć wiedzę, cierpliwość, umiejętność przewidywania i buddyjski spokój w oczekiwaniu na lepsze czasy. Czasem warto też krytycznie spojrzeć w lustro, aby ocenić swoje możliwości i biznes, który ma się prowadzić. Najlepiej zrobić to na początku swojej drogi biznesowej.