Wskaźnik rotacji zapasów — do czego służy?

Wskaźnik rotacji zapasów jest parametrem, który informuje, ile razy w przeciągu określonego czasu nastąpił obrót zapasami w magazynie i przekształcenie ich w gotowe wyroby. Wskaźnik pozwala mierzyć efektywność wykorzystania zasobów, a przez to także opracowywać skuteczniejsze sposoby zarządzania. To informacja, ile czasu jest potrzebne, by środki finansowe, które zostały zainwestowane w towary, zwróciły się. 

Wzór na obliczenie wskaźnika rotacji zapasów nie jest trudny, ponieważ jest to iloraz przychodu ze sprzedaży w trakcie określonego czasu (całkowity koszt własny sprzedaży) i średniej wartości zapasów za ten sam okres. Przykładowo, jeśli przychód ze sprzedaży w ciągu roku wyniósł 140 tys. złotych, a średnia wartość zapasu wynosiła 70 tys. złotych, to wskaźnik wynosi 2, co oznacza, że w przeciągu roku zapasy magazynowe zostały wymienione dwa razy. Wzrost wskaźnika jest pożądanym zjawiskiem, ponieważ oznacza, że przedsiębiorstwo generuje zyski poprzez sprzedaż swoich produktów. 

Nie da się jednak osiągnąć w teorii maksymalnego wskaźnika wynoszącego 365, ponieważ oznaczałoby to, że produkt na magazynie byłby wyprzedawany codziennie, tym samym nie można byłoby mówić o realnych zapasach, ponieważ towary byłyby w stałym obrocie. 

Wysoki wskaźnik rotacji zapasów sygnalizuje optymalny przepływ towarów w magazynie, co zazwyczaj wiąże się z większym przychodem, dlatego rosnący wskaźnik jest pozytywnym i pożądanym efektem. Oznacza wysokie wyniki sprzedażowe, jednak niesie ze sobą także inne konsekwencje. Wysoki wskaźnik rotacji zapasów jest powiązany z płynnym i właściwym przebiegiem całego procesu logistycznego. Magazyn, w którym rotacja towarów jest wysoka, jest także o wiele droższy w obsłudze. Realizacja zamówień czy przygotowanie przesyłek musi być ciągle na odpowiednim poziomie, dlatego zazwyczaj wysoki wskaźnik rotacji zapasów odpowiada specyfice branży odzieżowej czy spożywczej. 

Stała rotacja to spore wyzwanie, dlatego stany magazynowe muszą być ciągle aktualizowane, aby nie doszło do ewentualnych błędów. 

Z kolei niski wskaźnik rotacji zapasów oznacza, że w magazynie zalega zbyt duża ilość produktów. Składowanie towarów to większe koszty, a także ryzyko obniżania ich wartości wraz z upływającym czasem. Aby uniknąć takiej sytuacji, firmy decydują się na stosowanie różnego rodzaju strategii marketingowych, których celem jest opróżnienie stanów magazynowych. Wyprzedaże czy zniżki mają pomóc w poprawie sytuacji. 

Co ważne, dla każdej branży wskaźnik rotacji zapasów będzie inny. Przykładowo w przypadku branży spożywczej czy odzieżowej będzie on wyższy niż w przypadku branży technologicznej. Przedsiębiorstwa powinny dążyć do osiągnięcia optymalnego wyniku, który powinien odpowiadać najniższej potrzebnej ilości czasu na to, by ponownie zaopatrzyć magazyn w produkty. Towary nie powinny być magazynowane dłużej, niż jest to konieczne. 

Ocena efektywności wykorzystywania zapasów to ważny element, który pozwala zarządzać aktywami przedsiębiorstwa. Wskaźnik rotacji zapasów daje możliwość wprowadzenia zmian, dzięki którym firma będzie lepiej funkcjonować. Ma wpływ m.in. na to, jak wygląda organizacja pracy w magazynie czy zagospodarowanie jego przestrzeni. Wskaźnik rotacji zapasów to także informacja dla przedsiębiorstwa, czy na dane towary jest popyt.