Kwarantanna a praca zdalna. Czy można i ile za nią przysługuje?
W przypadku uzyskania wyniku pozytywnego testu na obecność wirusa pracownik wysyłany jest na przymusową izolację domową. Kwarantanna zaś dotyczy osób zdrowych, które były jednak narażone na kontakt z chorym lub podejrzanym o zakażenie koronawirusem. Stanowisko ZUS jest w tej sprawie jasne – niemożność wykonywania pracy podczas obowiązkowej kwarantanny jest traktowana na równi z niezdolnością do pracy z powodu choroby. Do wypłaty świadczeń pieniężnych z tytułu choroby lub zasiłku chorobowego niepotrzebne jest wówczas zwolnienie lekarskie.
Jednak co w przypadku, w którym pracownik czuje się dobrze i jest gotów świadczyć pracę? Według prawa praca na kwarantannie lub izolacji domowej jest możliwa, ale nie jest obowiązkowa. Jeśli pracownik chce pracować w warunkach domowych i uzyska do tego zgodę pracodawcy albo zatrudniającego, będzie otrzymywał wynagrodzenie za wykonaną pracę zdalną. Wówczas jednak nie przysługuje mu wynagrodzenie chorobowe ani inne świadczenia z tytułu choroby.
Z ustawy nie wynika wprost, jakie formalności są niezbędne, aby pracownik mógł wykonywać obowiązki podczas kwarantanny. Powinno się jednak zawnioskować o możliwość pracy w takim trybie do pracodawcy. Prośba o wyrażenie zgody, jak i jej udzielenie, powinno znaleźć się na piśmie. W przepisach nie zawarto jednak bezwzględnego takiego wymogu, tak więc, co do zasady, dopuszczalna jest każda forma.
Praca na L4 – czy jest dozwolona?
L4, czyli zwolnienie lekarskie, to zaświadczenie wystawiane przez lekarza, które usprawiedliwia nieobecność pracownika z powodu niezdolności do wykonywanej pracy. Wystawiane jest nie tylko w przypadku choroby, ale i z konieczności zapewnienia opieki choremu członkowi rodziny. Zwykle, gdy pracownik przebywa na zwolnieniu lekarskim, otrzymuje 80 proc. swojej pensji.
W czasie zwolnienia lekarskiego pracownik jest czasowo zwolniony z obowiązku świadczenia pracy i wykonywania innych obowiązkowych czynności. Przebywając na L4 pracownik nie może więc pracować ani podjąć żadnego dodatkowego zajęcia. Powinien wstrzymać się od jakichkolwiek czynności, które mogłyby przyczynić się do przedłużenia jego nieobecności. Również podjęcie pracy np. u innego pracodawcy o charakterze cywilnoprawnym lub w ramach prowadzenia działalności gospodarczej nie jest dozwolona w przypadku L4.
Konsekwencje prawne i kary za nieodpowiednie wykorzystywanie zwolnienia chorobowego
Warto pamiętać, że w czasie przebywania pracownika na zwolnieniu lekarskim kontrolę może przeprowadzić nie tylko ZUS, ale i pracodawca, jeśli zgłasza do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 osób. Ma to na celu sprawdzenie, czy pracownik wykorzystuje zwolnienie zgodnie z przeznaczeniem, a także czy w okresie niezdolności do pracy nie podjął się innej dodatkowej pracy zarobkowej. Kontrolerzy ZUS notorycznie wykrywają kolejne przypadki "lewych" L4, które pracownicy traktują jak dodatkowy urlop. W takich przypadkach, jak również przy podjęciu pracy w trakcie trwania L4, grozi odebraniem zasiłku chorobowego za cały okres trwania zwolnienia. Nawet praca polegająca na czynnościach nieobciążających w istotny sposób organizmu pracownika pozostającego na zwolnieniu lekarskim, skutkuje obowiązkiem zwrotu zasiłku chorobowego. To samo może tyczyć się nieusprawiedliwionej nieobecności pracownika w domu w trakcie przebywania na L4.
Pracodawca ma prawo zażądać od pracownika wyjaśnienia, czy w okresie zwolnienia przeprowadzał zaleconą kurację, czy też wykorzystywał zwolnienie w innym celu, np. zarobkowym. Jeśli pracodawca ustali, że doszło do wykorzystywania zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego przeznaczeniem, a także podejrzewa ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, może być to przyczyną rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.
Wynagrodzenie chorobowe a zasiłek chorobowy – czym się różnią?
Wynagrodzenie chorobowe oraz zasiłek choroby to pieniądze wypłacane w czasie choroby. Czym się różnią? Wynagrodzenie chorobowe to środki wypłacane przez pracodawcę, przysługujące pracownikowi za czas niezdolności do pracy, spowodowanej chorobą, zakażeniem koronawirusem, wypadkiem w drodze lub z pracy. Wynagrodzenie wypłacane jest przez pierwsze 33 dni niezdolności do pracy (lub za pierwsze 14 dni, jeśli pracownik ukończył 50. rok życia).
Zasiłek chorobowy natomiast przysługuje ubezpieczonej osobie w ramach ubezpieczenia chorobowego w ZUS. Są to środki wypłacane pracownikowi przez ZUS, gdy ten przez niezdolność do pracy przekroczył dozwoloną pulę dni, za które przysługuje mu wynagrodzenie chorobowe. Wysokość wynagrodzenia chorobowego zależy od przyczyny nieobecności. Najczęściej jest to 80 proc. podstawy wymiaru. Standardowy zasiłek chorobowy wynosi 80 proc. podstawy wymiaru zasiłku.
To, czy można wykonywać pracę w trakcie zwolnienia, zależy od jego rodzaju. W trakcie kwarantanny lub izolacji jest taka możliwość, a obowiązkiem jest uzyskanie zgody od pracodawcy. Wówczas jednak pracownik zrzeka się świadczeń chorobowych na rzecz wynagrodzenia wypłacanego w trybie pracy zdalnej. W przypadku zwolnienia lekarskiego natomiast jakiekolwiek wykonywanie pracy jest niedozwolone i grozi odebraniem świadczeń, a nawet dyscyplinarnym zwolnieniem z pracy.