Emerytura nauczycieli

Przepisami ustawy emerytalnej zagwarantowana została możliwość przejścia na emeryturę bez względu na wiek, tzn. na zasadach przewidzianych w art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn. Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm.), tych nauczycieli urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r., którzy spełniają łącznie następujące warunki:

1. mają co najmniej 30-letni okres zatrudnienia (składkowy i nieskładkowy), w tym co najmniej 20-letni okres pracy nauczycielskiej albo co najmniej 25-letni okres zatrudnienia, w tym co najmniej 20-letni okres pracy w szkolnictwie specjalnym,
2. rozwiążą stosunek pracy (rozwiązanie stosunku pracy jest niezbędnym warunkiem przyznania emerytury bez względu na wiek).

Nauczyciele urodzeni po dniu 31 grudnia 1948 r. a przed dniem 1 stycznia 1969 r. zachowują prawo do emerytury bez względu na wiek, o ile spełnią podane wyżej warunki do przyznania tej emerytury, w ciągu dziewięciu lat od wejścia w życie ustawy emerytalnej, tj. do dnia 31 grudnia 2007 r., w tym również warunek rozwiązania stosunku pracy.
Prawo do emerytury dla nauczycieli z tej grupy wiekowej przysługuje, jeżeli nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego.
Warunek rozwiązania stosunku pracy do dnia 31 grudnia 2007 r. nie dotyczy nauczycieli urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r.

Nauczyciele urodzeni przed 1 stycznia 1949 r. oraz nauczyciele urodzeni po 31 grudnia 1948 r. a przed dniem 1 stycznia 1969 r., którzy nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego, mogą również przejść na emeryturę na warunkach określonych dla pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze, jeżeli osiągnęli wiek: 55 lat - kobieta i 60 lat - mężczyzna i mają wymagany okres składkowy i nieskładkowy, wynoszący odpowiednio: 20 lat - kobieta i 25 lat - mężczyzna, w tym co najmniej 15 lat pracy nauczycielskiej w pełnym wymiarze czasu pracy.
W przypadku nauczycieli urodzonych po 31 grudnia 1948 r. a przed 1 stycznia 1969 r. warunki dotyczące stażu i wieku muszą być spełnione do dnia 31 grudnia 2007 r., natomiast wniosek o ustalenie prawa do emerytury może być złożony również po tym dniu.
Przyznanie takiej emerytury nie jest uzależnione od rozwiązania stosunku pracy przez nauczyciela.
Prawo do takiej emerytury będzie jednak podlegało zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury.

Podane wyżej zasady nie dotyczą nauczycieli akademickich.
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365 ze zm.), która weszła w życie z dniem 1 września 2005 r. - zachowana została zasada, iż nauczyciel akademicki urodzony przed dniem 31 grudnia 1948 r. może, na swój wniosek, przejść na emeryturę;

1. po ukończeniu 60 roku życia i przepracowaniu 30 lat, w tym 20 lat w szkolnictwie lub instytucjach naukowych - w przypadku mężczyzny,
2. po ukończeniu 55 roku życia i przepracowaniu 25 lat, w tym 20 lat w szkolnictwie lub instytucjach naukowych - w przypadku kobiety.

Rozwiązanie stosunku pracy nie jest warunkiem przejścia na emeryturę. Natomiast prawo do tej emerytury będzie podlegało zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury.

Tak jak dotychczas przejście na emeryturę nauczycieli akademickich - niespełniających warunków do emerytury określonych w odrębnych przepisach - będzie odbywało się na ogólnych zasadach przewidzianych w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Emerytura dla osób urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r.

Prawo do emerytury przysługuje:

Kobiecie po osiągnięciu wieku 60 lat i udowodnieniu co najmniej 20 lat stażu ubezpieczeniowego (albo 15 lat - z tym, że emerytura nie podlega wówczas podwyższeniu do wysokości najniższej). Mężczyźnie po osiągnięciu wieku 65 lat i udowodnieniu co najmniej 25 lat stażu ubezpieczeniowego (albo 20 lat - z tym, że emerytura taka również nie podlega podwyższeniu do wysokości najniższej). Ubezpieczonym będącym pracownikami - emerytura przysługuje - odpowiednio: kobiecie, po osiągnięciu wieku 55 lat, jeżeli ma co najmniej 30 lat stażu ubezpieczeniowego albo 20 lat tego stażu i została uznana za całkowicie niezdolną do pracy albo mężczyźnie, po osiągnięciu 60 lat, jeżeli ma co najmniej 25 lat stażu ubezpieczeniowego i został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy. Emerytura ta przysługuje ubezpieczonym, którzy: ostatnio przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę byli pracownikami oraz w okresie ostatnich 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniu pozostawali w stosunku pracy co najmniej przez 6 miesięcy (chyba, że w dniu zgłoszenia wniosku są uprawnieni do renty z tytułu niezdolności do pracy).

Te warunki nie są jednak wymagane od ubezpieczonych, którzy przez cały wymagany okres - odpowiednio: 30, 25 lub 20 lat, podlegali ubezpieczeniu z tytułu pozostawania w stosunku pracy.

Rozwiązanie stosunku pracy nie jest warunkiem ustalenia prawa do emerytury, jednakże prawo to podlega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury.

Uprawnionym do renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy, wypadkiem przy wykonywaniu pozarolniczej działalności gospodarczej, działalności twórczej lub artystycznej, umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy zaistniałymi do dnia 31 grudnia 2002 r. albo wskutek choroby zawodowej - emerytura przysługuje - odpowiednio: kobiecie, po osiągnięciu 55 lat, jeżeli ma co najmniej 20 lat stażu ubezpieczeniowego albo mężczyźnie, po osiągnięciu 60 lat, jeżeli ma co najmniej 25 lat stażu ubezpieczeniowego.

Emerytura dla urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. a przed dniem 1 stycznia 1969 r.

Zasady ustalania prawa do emerytury po spełnieniu warunków, o których mowa w pkt 3, mają również zastosowanie do ubezpieczonych, którzy nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego, jeżeli warunki: osiągnięcia wieku i posiadania wymaganego stażu ubezpieczeniowego oraz powstania całkowitej niezdolności do pracy, zostaną spełnione do dnia 31 grudnia 2007 r.

Przyznanie emerytury nie jest uzależnione od rozwiązania stosunku pracy.
Prawo do tej emerytury będzie jednak podlegało zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury.

Wniosek o ustalenie prawa do emerytury na podanych wyżej warunkach może być złożony również po dniu 31 grudnia 2007 r.