Odrzucenie spadku a kolejność dziedziczenia
Jeżeli spadkodawca nie sporządził testamentu, wówczas mamy do czynienia z dziedziczeniem ustawowym. W pierwszej kolejności po spadkodawcy dziedziczą więc jego dzieci oraz małżonek. Jeżeli dzieci spadkodawcy nie dożyją otwarcia spadku, spadek przechodzi na ich dzieci (wnuki spadkodawcy). Jeżeli spadkodawca nie ma dzieci, wtedy kolejność dziedziczenia wskazuje na małżonka oraz na rodziców spadkodawcy. Jeśli rodzice spadkodawcy nie żyją, wtedy jego spadek dziedziczy rodzeństwo. W następnej kolejności dziedziczną jego dziadkowie, a jeśli dziadkowie nie żyją, pasierbowie.
Jeżeli jeden z ustawowych spadkobierców dokona odrzucenia spadku, wówczas osoba traktowana jest tak, jakby nie dożyła otwarcia spadku. W takim przypadku dziedziczenie przechodzi na kolejną osobę zgodnie z kolejnością dziedziczenia. Jeśli więc dziecko spadkodawcy odrzuci spadek, spadek automatycznie przechodzi na ich dzieci.
Kolejność dziedziczenia ma zatem duży wpływ na kolejność odrzucenia spadku. Mianowicie spadkobiercy muszą odrzucić spadek w tej samej kolejności, w jakiej dziedziczną majątek. Przykładowo jeżeli wnukowie spadkodawcy odrzucą spadek dopiero w momencie, gdy krewni dziedziczący w pierwszej kolejności złożyli już oświadczenie o odrzuceniu spadku.
Jak odrzucić spadek w imieniu dziecka?
Każda osoba niezależnie od tego, czy dziedziczenie nastąpiło ustawowo, czy z testamentu, ma prawo do przyjęcia spadku, jak i jego odrzucenia. To samo dotyczy małoletnich dzieci, jednak nie mogą one samodzielnie dokonać odrzucenia spadku. Zrobić to muszą w ich imieniu rodzice lub opiekunowie prawni.
Każda osoba, w tym również dzieci mogą odrzucić spadek w ciągu 6 miesięcy od dowiedzenia się o śmierci spadkodawcy lub o istnieniu testamentu. Zgodnie z przepisami rodzice nie mogą jednak bez zezwolenia sądu dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko.
W związku z tym, by odrzucić spadek w imieniu małoletniego, należy złożyć właściwy wniosek o wyrażenie zgody na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka, a tym samym na wyrażenie zgody na odrzucenie spadku w imieniu dziecka.
Po uzyskaniu zgody na odrzucenie spadku przez małoletniego można następnie przeprowadzić w sądzie lub u notariusza.
Wniosek o odrzucenie spadku w imieniu małoletniego
W celu odrzucenia spadku w imieniu dziecka rodzic/rodzice muszą złożyć odpowiedni wniosek do Wydziału Rodzinnego i Nieletnich sądu właściwego dla miejsca zamieszkania małoletniego dziecka. We wniosku powinny znaleźć się informacje, takie jak:
- dane wnioskodawców,
- imię i nazwisko dziecka,
- PESEL dziecka,
- adres zamieszkania dziecka.
Do wniosku należy również dołączyć akt urodzenia dziecka, odpis skrócony aktu zgonu spadkodawcy oraz dowód uiszczenia opłaty od wniosku w wysokości 100 zł. Oczywiście wniosek należy uzasadnić, wskazując, że spadek jest zadłużony, a rodzice małoletniego spadkobiercy dokonali już odrzucenia spadku w ich imieniu. Ponadto do wniosku warto dołączyć dowody wskazujące na powód odrzucenia spadku, m.in. umowy kredytu czy pożyczki, nakazy zapłaty lub inne dokumenty wskazujące na długi zmarłego.
Następnie sąd przeprowadzi postępowanie sądowe w interesie dziecka i podejmie decyzję co do możliwości odrzucenia spadku.
Odrzucenie spadku przez małoletniego u notariusza
Jak zostało wspomniane, po uzyskaniu zgody przez sąd na odrzucenie spadku w imieniu dziecka, postępowanie można przeprowadzić zarówno w sądzie, jak i notariusza. Odrzucenie spadku u notariusza będzie wówczas podlegać opłacie w wysokości 50 zł. Do tej należy doliczyć podatek VAT oraz opłatę za wypisy.
Odrzucenie spadku w imieniu dzieci u notariusza odbywa się natomiast na podobnej zasadzie, co odrzucenie w imieniu dorosłego. Do aktu notarialnego należy przede wszystkim dołączyć wydane przez sąd opiekuńczy postanowienie o wyrażeniu zgody na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego oraz odpis skrócony aktu zgonu.
Złożenie oświadczenia notarialnego spowoduje, że dana osoba traktowana jest tak, jakby nie dożyła otwarcia spadku. Wobec tego masa spadkowa przechodzi na kolejnych spadkobierców.