- To był bardzo dobry i intensywny czas dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Udało się zmienić tę instytucję o 180 stopni. W ciągu ostatnich lat byliśmy gwarantem sukcesu najważniejszych i największych społecznych reform - mówi na gorąco money.pl prof. Uścińska kilka chwil po ogłoszeniu przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej złożenie wniosku o jej odwołanie.
W dniu 9 stycznia br. Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk złożyła na ręce Prezesa Rady Ministrów Donalda Tuska wniosek o odwołanie Prezes ZUS Gertrudy Uścińskiej z zajmowanego stanowiska – przekazał resort w serwisie X.
Prof. Uścińska, szefowa ZUS odchodzi. Mówi o konflikcie w Zakładzie
Szefowa ZUS-u krótko również wspomniała o narastającym od lat konflikcie w Zakładzie. - Są dwie strony. Jedna widzi ten urząd wciąż jak w latach 90., druga chce go reformować. ZUS musi się automatyzować, musi świadczyć nowoczesne usługi dla społeczeństwa. Nie wszyscy jednak to rozumieli - przekonuje.
Między słowami prof. Uścińska miała na myśli związki zawodowe, które od długiego czasu wyrażały swój sprzeciw wobec działań zarządu.
Przypomnijmy, że jak informował money.pl, na początku czerwca zeszłego roku ZUS złożył do prokuratury zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez Związkową Alternatywę. Powołuje się w nim na złamanie ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, polegające na kierowaniu nielegalną akcją strajkową w Zakładzie przez członków Związkowej Alternatywy. Związek zawodowy na początku czerwca ogłosił wtedy ogólnopolski strajk.
Bezpośrednią przyczyną decyzji o akcji strajkowej było zwolnienie dyscyplinarne liderki Związkowej Alternatywy w ZUS i zarazem głównej negocjatorki w sporze zbiorowym Ilony Garczyńskiej. Jednocześnie związek podtrzymał wszystkie wcześniejsze postulaty płacowe. Domagał się też dymisji prezes ZUS Gertrudy Uścińskiej. Co więcej, chciał także zbadania sprawy przez Uniwersytet Warszawski, gdzie Uścińska wykłada.
Z kolei w październiku Sąd Okręgowy w Warszawie wniosek Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w którym ten domagał się od Związkowej Alternatywy, by ta zaprzestała rozpowszechniania swoich materiałów referendalnych. ZUS pozwał związkowców w trybie wyborczym. Chodziło o materiał emitowany w Polskim Radiu i sformułowanie, że "prezeska ZUS, Gertruda Uścińska odmawia prawa do legalnego strajku".
Teraz to właśnie Związkowa Alternatywa jako pierwsza pogratulowała decyzji nowej minister Bąk o odwołaniu prof. Uścińskiej. "Bardzo dobra decyzja! Nareszcie!" - napisał Piotr Szumlewicz, szef związku zawodowego.
"Brawo! Oby nowy prezes zaczął dbać o pracowników i przywrócił praworządność w Zakładzie!" - głosi z kolei komentarz samej Alternatywy.
Szefowa ZUS miała silne wsparcie
Niedługo po wyborach parlamentarnych, po których było już wiadomo, że Prawo i Sprawiedliwość przejdzie do opozycji, opisywaliśmy w money.pl nastroje panujące w ZUS-ie i plany wtedy jeszcze przyszłej koalicji rządzącej co do władz Zakładu. Nasi informatorzy wskazywali, że przyszła zmiana władzy nie spędza snu z powiek kierownictwa organizacji.
To ciekawe, ale są osoby związane np. z Platformą (Obywatelską – przyp. red.), które wciąż w ZUS-ie pracują, tyle że są na bezpłatnym urlopie. Co więcej, przychodzą do nas pielgrzymki posłów różnych partii i rozmawiają z szefową. Czy dobijają jakichś targów? Tego nie wiem. To może być zaskoczenie, ale na poważanie rozważane jest zostawienie profesor na stanowisku, by dokończyć parę rzeczy. Przynajmniej na jakiś czas – przekazał nam jeden z informatorów z ZUS-u.
Ponadto nasi rozmówcy wskazywali też, że prof. Gertruda Uścińska ma silne "plecy" w postaci organizacji przedsiębiorców. Ich przedstawiciele mieli "lobbować", aby szefowa ZUS-u kontynuowała swoją "misję". Z kolei pracodawcy są dość blisko nowej władzy, co może mieć wpływ na decyzje personalne.
Z naszych ustaleń wynikało też, że wewnątrz koalicji nie było jasnego stanowiska, jakie kroki poczynić wobec ZUS-u. Usłyszeliśmy, że z jednej strony organizacja ta powinna zostać poddana audytowi. Z drugiej, że jest to organ wykonawczy, który w ostatnich latach radził sobie dobrze z cyfryzacją i automatyzacją.
Kim jest prof. Gertruda Uścińska?
Gertruda Uścińska została prezeską ZUS-u niemalże osiem lat temu, bo w lutym 2016 r. Ma tytuł profesorki doktor habilitowanej; jest specjalistką z zakresu polityki społecznej i ubezpieczenia społecznego. Jest związana naukowo z Zakładem Zabezpieczenia Społecznego w Instytucie Polityki Społecznej Uniwersytetu Warszawskiego.
W 2022 r. była namawiana przez środowisko premiera Mateusza Morawieckiego, by objęła władzę w Ministerstwie Finansów. Ostatecznie stanowisko to objęła Magdalena Rzeczkowska.
Damian Szymański, wiceszef i dziennikarz money.pl