Trwa ładowanie...
Notowania
Przejdź na
Karolina Wysota
Karolina Wysota
|

Siedzimy na frankowej "bombie". Nierozbrojona może kosztować państwo miliardy

331
Podziel się:

Od kilku lat los frankowiczów i banków spoczywa w rękach sądów. Batalie o kredyty walutowe spędzają bankowcom sen z powiek. Rośnie napięcie przed przyszłorocznym wyrokiem TSUE. Skrajnie niekorzystne rozstrzygnięcie może być bombą zrzuconą na sektor, która uruchomi lawinę bardzo kosztowych kryzysów gospodarczych - twierdzi osoba z bliskiego otoczenia premiera. Tymczasem obóz rządowy mógł rozbroić problem już lata temu. Czy obawy są uzasadnione? O to pytamy ekspertów.

Siedzimy na frankowej "bombie". Nierozbrojona może kosztować państwo miliardy
W latach 2015-16 kredytobiorcy frankowi wychodzili na ulicę. Ich apele o wsparcie nie zostały wysłuchane, więc zaczęli pozywać banki i dziś wygrywają z nimi w sądach (East News, BLAWICKI PIOTR)

W obozie władzy rosną obawy, że kryzys frankowy, z którym dziś borykają się banki, rozleje się po gospodarce, jeśli linia orzecznicza pójdzie w kierunku "darmowego kredytu" - twierdzi w rozmowie z money.pl osoba z bliskiego otoczenia premiera, która zastrzega sobie anonimowość. Kilka banków nie udźwignie takich orzeczeń finansowo. Zagrożone upadłością instytucje trzeba będzie ratować. W najgorszym wypadku - mówi nasz rozmówca - trzeba byłoby na to wysupłać dziesiątki miliardów złotych z budżetu. A to w sytuacji, gdy potrzebujemy pieniędzy m.in. na obronność i walkę z kryzysem energetycznym, byłoby niezwykle trudne.

Zdaniem naszego rozmówcy wywołałoby to nie tylko kryzys fiskalny, ale także walutowy. Mielibyśmy do czynienia z wyprzedażą polskich papierów wartościowych przez inwestorów na skalę znacznie większą niż w ostatnim czasie. Konsekwencje mogłyby być dramatyczne: radykalnie wzrósłby nam koszt obsługi długu publicznego, a pożyczenie pieniędzy za granicą graniczyłoby z cudem.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Zobacz także: Frankowicze czekają na wyrok TSUE. "Banki podejmą dalszą walkę"

Niewykorzystane okazje

Dlaczego osoby z bliskiego otoczenia premiera kreślą katastroficzny scenariusz dopiero teraz? Przecież frankowa bomba tyka od blisko ośmiu lat. 15 stycznia 2015 r. (dzień ten nazywany jest "czarnym czwartkiem") frank szwajcarski umocnił się wobec złotego o kilkadziesiąt procent, a raty kredytobiorców walutowych wystrzeliły.

Niedługo po tym pojawiły się pomysły, by rozwiązać frankowy problem systemowo, np. przewalutować te kredyty na kredyty złotowe. M.in. w kampanii prezydenckiej w 2016 r. Andrzej Duda szedł do wyborów z obietnicą "ustawy frankowej". Bankowcy ostro skrytykowali tę inicjatywę. Sam rząd, choć teraz boi się o skutki wyroku TSUE, przez lata też nie chciał rozwiązać problemu.

Ostatecznie ustawa Andrzeja Dudy została porzucona, a problem pozostawiono do rozwiązania sądom. Efekt? Zdecydowana większość kredytobiorców wygrywa z bankami sprawy o unieważnienie umowy. Część frankowiczów zawiera co prawda ugody z bankami, które oferują takie rozwiązania, ale dla wielu osób bardziej kusząca jest droga sądowa - w ten sposób mogą ugrać więcej.

TSUE decyduje w sprawie frankowej

Nigdy nie jest tak źle, aby nie mogło być jeszcze gorzej. Kluczowy dla rozwoju najgorszego z możliwych scenariuszy będzie nadchodzący rok. Za kilka miesięcy zapadnie wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-520/21.

Przypomnijmy, że chodzi o sprawę, w której warszawski sąd zwrócił się do TSUE z tzw. pytaniem prejudycjalnym: czy w przypadku unieważnienia umowy kredytu ze względu na niedozwolone zapisy bankowi należy się wynagrodzenie za korzystanie z jego kapitału? Wyrok w tej sprawie może być drogowskazem dla sądów krajowych do orzekania w analogicznych przypadkach.

Jeśli wyrok TSUE będzie jednoznacznie wskazywał, że bankowi wynagrodzenie za pożyczony kapitał się nie należy, to będzie bombą atomową. W takiej sytuacji banki musiałyby zawiązać gigantyczne rezerwy - ostrzega nasz rozmówca.

Komisja Nadzoru Finansowego oszacowała, że realizacja tego scenariusza będzie kosztować banki 100 mld zł.

W trakcie kilkugodzinnej rozprawy przed luksemburskim trybunałem, która odbyła się 12 października tego roku, strony prezentowały swoje stanowiska. Banki w obronę wziął przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego, który do postępowania przystąpił w ostatniej chwili. Na przekonanie sędziów miał zaledwie kwadrans. Mówił po polsku, a tłumaczenie na język angielski było dalekie od ideału. Ze względów formalnych europejski sąd odrzucił pisemne stanowisko nadzorcy.

Po stronie konsumentów opowiedział się natomiast polski rząd, prokuratura, Rzecznik Finansowy oraz Komisja Europejska, która, zdaniem naszego rozmówcy z bliskiego otoczenia premiera, zaprezentowała najbardziej radykalne stanowisko.

Przyszłość gospodarki w rękach sędziów

Czy obawy są uzasadnione? O to zapytaliśmy ekspertów.

- Za wcześnie, by przesądzać w sprawie, w której nie zapadł jeszcze werdykt TSUE. Wyrok może okazać się niejednoznaczny i wtedy bardzo ważne będzie orzecznictwo sądów krajowych. Od kilku lat los banków i frankowiczów znajduje się w rękach sędziów. Wyroki jakie są, każdy widzi - mówi money.pl Ernest Pytlarczyk, główny ekonomista Banku Pekao, drugiego w Polsce pod względem wielkości, który ma jednak niewielki portfel kredytów frankowych.

Zdaniem Ernesta Pytlarczyka scenariusz, w którym niekorzystny wyrok TSUE wywoła kryzys fiskalny i walutowy, należy włożyć między bajki. Zaskoczenia pesymistycznym scenariuszem kreślonym przez osobę z otoczenia premiera nie ukrywa też kolejny nasz rozmówca.

- Zaskakujące, że te obawy pojawiły się właśnie teraz - stwierdza w rozmowie z money.pl Andrzej Powierża, analityk Domu Maklerskiego Citi Handlowego. Nie spodziewa on się, by przyszłoroczne orzeczenie TSUE okazało się przełomowym dla problemu frankowego. Podobnie jak przedmówca, analityk Citi Handlowego dopuszcza scenariusz, w którym sąd europejski pozostawi problem wynagrodzenia za korzystanie z kapitału w rękach sądów krajowych. Jeśli tak się stanie, sprawy będą toczyć się latami.

Linia orzecznicza w tym zakresie dopiero się kształtuje. Do tej pory nie słyszałem o wyroku, zasądzającym bankowi wynagrodzenie w określonej kwocie. Pojawiły się co prawda wstępne orzeczenia niewykluczające takiej możliwości, ale jak dotąd w nielicznych prawomocnie zakończonych procesach wygrali klienci - wskazuje analityk Citi Handlowego.

Banki okopują się rezerwami

Andrzej Powierża ma wątpliwości co do szacunków KNF, mówiących o kosztach dla sektora bankowego rzędu 100 mld zł.

- Gdyby wszyscy kredytobiorcy poszli do sądu przy dzisiejszym kursie franka szwajcarskiego, to koszt sektora byłby jeszcze większy niż oszacował nadzór. Jednak nie ma co tego zakładać. Część z tych osób decyduje się na ugodę, co jest trzy razy tańszym rozwiązaniem dla banków niż batalia sądowa. Ponadto jakaś cześć kredytobiorców zapewne nie podejmie żadnych działań. Tak jak nie wszyscy kredytobiorcy złotowi skorzystali z ustawowych wakacji kredytowych - sięgnęło po nie około dwie trzecie uprawnionych - porównuje analityk.

I szacuje, że problem frankowiczów będzie kosztować banki łącznie 70-80 mld zł. Jednak banki już utworzyły blisko 40 mld zł rezerw na sprawy frankowe, czyli są mniej więcej w połowie drogi do celu.

Na jednych bankach spoczywa mniejsze ryzyko frankowe, a na innych - większe.

Szczęśliwie banki z największym udziałem kredytów frankowych, Millennium i mBank, to niekwestionowani liderzy polskiej bankowości detalicznej, banki nowoczesne i wysoko zyskowne. W normalnych warunkach rynkowych pozyskanie przez nie kapitału potrzebnego na rozwiązanie problemu frankowego nie byłoby trudne - mówi analityk Citi Handlowego.

Problemy się spiętrzyły

Jednak problem jest bardziej złożony. Andrzej Powierża uważa, że kredyty frankowe to tylko jeden z twardych orzechów do zgryzienia. Innym jest wzrost rentowności polskich obligacji rządowych. Z tego powodu, licząc od czerwca ubiegłego roku do czerwca tego roku, kapitały ośmiu największych banków giełdowych spadły o ponad 13 mld zł.

Na tym nie koniec. Przed nami spowolnienie gospodarcze, a może nawet recesja, co oznacza konieczność podnoszenia przez banki rezerw na niespłacane kredyty. Do tego dochodzą ustawowe wakacje kredytowe, które kosztowały sektor ok. 15 mld zł. I tu dochodzimy do sedna problemów.

- W Polsce sektor obarczany jest wieloma dodatkowymi kosztami, które zmniejszają zyski banków, takimi jak podatek bankowy, składki na Fundusz Wsparcia Kredytobiorców, teraz - wakacje kredytowe. W takich warunkach sektor ma mocno ograniczoną zdolność pozyskania finansowania od inwestorów - ocenia sytuację Powierża.

Więcej optymizmu przemawia przez Ernesta Pytlarczyka.

Pomimo wyzwań, polski sektor bankowy jest bardzo silny i rentowny. Owszem, sprawa frankowa jest dużym wyzwaniem dla kapitałów banków. Niewykluczone, że niektóre banki będą musiały zawiązać dodatkowe rezerwy na ryzyko frankowe. Nawet jeśli z tego powodu wystąpią w przypadku niektórych banków niedobory kapitałowe, to w pierwszej kolejności powinni je uzupełnić główni akcjonariusze tych banków, a nie państwo - podkreśla ekonomista Pekao.

I dodaje, że procesem przymusowej restrukturyzacji objęto te instytucje finansowe, które nie zostały dokapitalizowane przez właścicieli pomimo takiej konieczności. Mowa o Getinie. Ratowanie banku Leszka Czarneckiego przed bankructwem kosztowało 10 mld zł. Gdyby pozwolono mu upaść, byłoby to kilka razy tyle.

Poza tym przymusowa restrukturyzacja nie leży w interesie kredytobiorców walutowych. Frankowicze Getinu zostali na lodzie. Nadal muszą spłacać kredyty, a na ugodę raczej nie mają co liczyć, bo bankowi brakuje środków, które mógłby przeznaczyć na ten cel. Pod znakiem zapytania stają sprawy sądowe.

Karolina Wysota, dziennikarka money.pl

Jeśli chcesz być na bieżąco z najnowszymi wydarzeniami ekonomicznymi i biznesowymi, skorzystaj z naszego Chatbota, klikając tutaj.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
Źródło:
money.pl
KOMENTARZE
(331)
WYRÓŻNIONE
Tomek
2 lata temu
jakie straty dla banków? przecież banki nie pożyczały żadnych franków, to tylko cyferki w systemie. Po przegranych sprawach po prostu nie otrzymają dodatkowego nielegalnego zarobku.
Ewe
2 lata temu
I znowu narracja bankowa zyski nasze, straty wasze. Trzeba było działać zgodnie z prawem drodzy banksterzy, a jak już 10 lat temu wyszło, że umowy są niezgodne, to trzeba było proponować ugody... Nie chcieliście to teraz płacicie za swój upór i chciwość.
Izka
2 lata temu
Odpowiedzialni za te zapisy w umowach powinni trafić za kraty. To byłaby przestroga dla banków, że nieuczciwość nie popłaca. Jak kroili przez kilkanaście lat to było ok? Wiem, wiem... Kredyt bierze się w walucie w jakiej się zarabia..., Ale banki miały plan wyraźny-skok na kasę klientów. A teraz ten wypierdek z KNF broni Bank sterów. Ciekawi mnie ile przyjął pod stołem?
NAJNOWSZE KOMENTARZE (331)
Frankowicze
2 lata temu
Panie Prezydencie, czy Pan pamięta swoje obietnice przedwyborcze? Frankowicze pamiętają.
Ehhh...
2 lata temu
Dalej ci z bankow z uniwerystetow ekonimicznych, z rzadu udaja Grekow. Dalej sie nie przyznaja do tego, jaki szwindel zrobili 20 lat temu. Na frankowiczach zarobil budzet panstwa, a wiec wszyscy mieszkancy Polski Frankowicze dostali przeciez zlotowki przeliczone po kursie. Bank komercyjny nie zarobil na wzroscie kursu, bo wymienil franki w Narodowym Banku Polskim, ktory dzieki frankowiczom zrobil sobie przy okazji rezerwy walutowe. Zysk po wzroscie kursu CHF poszedl do budzetu panstwa. Rozszerzenie: Bank komercyjny bierze kredyt frankowy w zagranicznym banku w zamian daje my kredyt zlotowkowy, placi zagranicznemu bankowi odsetki we frankach, sam inkasuje w zlotowkach. To jest tkz. CIRS, Credit Interest Rate Swap. Pozyskane franki powinien byl podac dalej do naszych frankowiczow. A to znaczy, ze bank komercyjny na tych frankach nie zarobil, bo wedle kategorycznego prawa panstwa, tudziez wedle swojego wewnetrznego korporacyjnego nie moze spekulowac w takich sumach. W bilansach wyglada to tak. Zobowiazaniu do zagranicznego banku we frankach stoi taka sama kwota naprzeciw - naleznosci od frankowiczow. Idzie kurs do gory, obie pozycje w bilansie ida w gore, idzie w dol, obie pozycje w bilansie w dol, efekt? Zysk 0. Wiec, gdzie podzial sie zysk? Ano w NBP. Banki komercyjne wyplacaly frankowiczom zlotowki, a skad wziely zlotowki, skoro wlasne daly bankom zagranicznym w zamian za franki? Ano franki powedrowaly do NBP, ktory jest zobowiazany zawsze trzymac jaka rezerwe waluwa. I NBP wzial te franki dajac bankom komercyjnym zlotowki. Kurs frankow wystrzelil w gore, NBP zainkasowal zysk, ktory w duzej mierze podal do budzetu panstwa, a budzet panstwa podal dalej, tez w 500+, dla rydzykow, religii w szkolach, itp. itd. Nie chce mi sie wierzyc, ze KNF, prof. Balcerowicz, rektorzy Uniwersytetow Ekonomicznych, ten Kuzminski profesor, itp... tego nie wiedza, czy nie rozumieja. Musieli brac granty, jakies prezenty od KNF, bankow itp. Cudow nie ma. Nie szczujcie wiec na frankowiczow i nie dzielcie spoleczenstwa. Spoleczenstwo po prostu tylko odda to, co bezprawnie wzielo. To wszystko bylo ukartowane na gorze, stad tez prowizja na kredytach zlotowkowych byla wyzsza niz na frankowych. To bylo swiadome wpychanie obywateli Polski w kanal celem uszczuplenia ich portfeli. Obojetnie jaka partia. PiS czy PO czy SLD czy PSL. Cieszcie sie ludzie, ze Polska jest w Unii Europejskiej i standardy zachodniej cywilizacji do was dotarly. Inaczej by was zrobili w rabow, tak jak na wschodzie od nas taki jeden.
Pawwel
2 lata temu
Od kiedy to martwimy się o OSZUSTÓW!!!!! Tu nie ma mowy o przypadku! Banki od poczatku wiedzialy w co graja i robily to swiadomie!!! To kredytobiorca, ktory w dobrej wierze bral kredyt zostal oszukany!!! Dlaczego znajduje sie ktokolwiek kto jeszcze broni tych Oszustów-darmozjadów!!! My jako klienci/konsumenci/społeczeństwo rolowani jesteśmy na każdym kroku.
Irbis
2 lata temu
1. Banki ZAROBIĄ mniej i mniejszy zarobek uważają za stratę. 2. Banki to nie budżetówka i nie należą im się żadne refundacje budżetowe. To się nazywa ryzyko gospodarcze- prowadzisz firmę, zrobiłeś sobie jaja z kontrahenta, ten poszedł do sądu i puścił nieuczciwą firmę z torbami. Proste? Zbyt proste dla banku, bo przecież on musi mieć zysk. Czy uczciwy? A to już nieważne.
Gbhhihuu66yhj...
2 lata temu
Banksterzy siedzą na bombie!!! Bombie w postaci lichwiarskich umów które podtykali swoim klientom!!!!! Umów naszpikowanych zakazanymi prawem polskim i unijnym zapisami!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Banki źle zarządzane kierujące się chciwoscią powinny upaść!!!!!!!!!
...
Następna strona