Okres, z którego ustala się podstawę wymiaru świadczeń

Podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego z kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 19 lat w przypadku zgłoszenia wniosku w 1999 r., a w 2000 r. i w latach następnych z 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę.

Przy ustalaniu kolejnych 10 lat kalendarzowych przyjmuje się lata kalendarzowe następujące bezpośrednio po sobie, chociażby ubezpieczony w niektórych z tych lat przez okres roku lub krócej niż rok nie pozostawał w ubezpieczeniu.

Na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, dowolnie wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru renty z okresu, o którym mowa wyżej, dla ubezpieczonego, od którego w celu przyznania świadczenia wymagany jest krótszy okres ubezpieczenia, do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się podstawę wymiaru składek za okres faktycznego podlegania ubezpieczeniu.

Nie ustala się podstawy wymiaru renty dla ubezpieczonego, jeżeli nie pozostawał on w ubezpieczeniu co najmniej przez 1 rok kalendarzowy.

Przepisy ustawy emerytalnej w art. 21 określają, że podstawę wymiaru emerytury dla osoby, która miała ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, stanowi:

  1. podstawa wymiaru renty - w wysokości uwzględniającej rewaloryzację oraz wszystkie kolejne waloryzacje przypadające w okresie następującym po ustaleniu prawa do renty (z tym że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy od 250%) albo
  2. podstawa wymiaru ustalona na nowo w myśl art. 15.

Natomiast podstawę wymiaru emerytury dla osoby, która wcześniej pobierała świadczenie przedemerytalne stanowi:

  1. podstawa wymiaru emerytury przyjęta do ustalenia świadczenia przedemerytalnego - w wysokości uwzględniającej wszystkie kolejne waloryzacje przypadające w okresie następującym po ustaleniu prawa do świadczenia przedemerytalnego albo
  2. podstawa wymiaru ustalona na nowo w myśl art. 15.

W każdym z wymienionych przypadków, gdy na nowo ustalany jest wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, a tym samym na nowo - z zastosowaniem obowiązującej kwoty bazowej - ustalana jest podstawa wymiaru i wartość emerytury. Ustalony nowy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie musi być wyższy od poprzedniego wskaźnika, tj. tego, który był ustalany przy rencie z tytułu niezdolności do pracy czy też dla potrzeb świadczenia przedemerytalnego.

Podstawę wymiaru emerytury dla osoby, która wcześniej miała ustalone prawo do emerytury, stanowi podstawa wymiaru wcześniej przyznanej emerytury, w wysokości uwzględniającej rewaloryzację oraz wszystkie kolejne waloryzacje przypadające w okresie następującym po ustaleniu prawa do wcześniejszej emerytury.

Podstawa wymiaru dla osób, które pobierały zasiłek przedemerytalny

W przypadku gdy zainteresowany w ciągu 20 lat poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłosił wniosek o emeryturę, pobierał przez więcej niż 10 lat zasiłek przedemerytalny, podstawę wymiaru emerytury stanowi przeciętna podstawa składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne z okresu kolejnych 10 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zainteresowany nabył prawo do tego zasiłku.

Składniki wynagrodzenia (przychodu) uwzględniane w podstawie wymiaru świadczeń

Podstawę wymiaru emerytury lub renty stanowi przeciętna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego we wskazanym wyżej okresie. Tak więc do podstawy wymiaru przyjmuje się te składniki wynagrodzenia (dochodu, przychodu), od których istniał obowiązek opłacania składek. Przeciętne wynagrodzenie w latach 1950 - 2006

Lata Przeciętne wynagrodzenie w zł
1950 6 612 (551 x 12)
1951 7 188 (599 x 12)
1952 7 824 (652 x 12)
1953 11 040 (920 x 12)
1954 11 700 (975 x 12)
1955 12 096 (1008 x 12)
1956 13 416 (1118 x 12)
1957 15 348 (1279 x 12)
1958 16 176 (1348 x 12)
1959 17 436 (1453 x 12)
1960 18 720 (1560 x 12)
1961 19 500 (1625 x 12)
1962 20 160 (1680 x 12)
1963 21 156 (1763 x 12)
1964 21 792 (1816 x 12)
1965 22 404 (1867 x 12)
1966 23 208 (1934 x 12)
1967 24 192 (2016 x 12)
1968 25 272 (2106 x 12)
1969 26 088 (2174 x 12)
1970 26 820 (2235 x 12)
1971 28 296 (2358 x 12)
1972 30 108 (2509 x 12)
1973 33 576 (2798 x 12)
1974 38 220 (3185 x 12)
1975 46 956 (3913 x 12)
1976 51 372 (4281 x 12)
1977 55 152 (4596 x 12)
1978 58 644 (4887 x 12)
1979 63 924 (5327 x 12)
1980 72 480 (6040 x 12)
1981 92 268 (7689 x 12)
1982 139 572 (11 631 x 12)
1983 173 700 (14 475 x 12)
1984 202 056 (16 838 x 12)
1985 240 060 (20 005 x 12)
1986 289 140 (24 095 x 12)
1987 350 208 (29 184 x 12)
1988 637 080 (53 090 x 12)
1989 2 481 096 (206 758 x 12)
1990 12 355 644 (1 029 637 x 12)
1991 21 240 000 (1 770 000 x 12)
1992 35 220 000 (2 935 000 x 12)
1993 47 940 000 (3 995 000 x 12)
1994 63 936 000 (5 328 000 x 12)
1995 8 431,44 (702,62 x 12)
1996 10 476,00 (873,00 x 12)
1997 12 743,16 (1061,93 x 12)
1998 14 873,88 (1239,49 x 12)
1999 20 480,88 (1706,74 x 12)
2000 23 085,72 (1923,81 x 12)
2001 24 742,20 (2061,85 x 12)
2002 25 598,52 (2133,21 x 12)
2003 26 417,64 (2201,47 x 12)
2004 27 474,84 (2289,57 x 12)
2005 28 563,48 (2380,29 x 12)
2006 29 726,76 (2477,23 × 12)

Tak więc do podstawy wymiaru świadczeń przyjmuje się te składniki wynagrodzenia, które w rozumieniu przepisów o podstawie wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, obowiązujących we wskazanym przez zainteresowanego okresie, podlegały składce na ubezpieczenie bez względu na to, czy faktycznie składka została opłacona i bez względu na formę jej opłacenia.

Do końca 1998 r. składki były odprowadzane od funduszu wynagrodzeń podlegającego oskładkowaniu, a nie od wynagrodzeń indywidualnych. Od 1 stycznia 1990 r. do 31 grudnia 1998 r. obowiązywało rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 1990 r. w sprawie wysokości i podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, zgłaszania do ubezpieczenia społecznego oraz rozliczania składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego (Dz.U. nr 7, poz. 41).

Do 1990 r. podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne stanowiły te składniki wynagrodzenia, które w myśl przepisów o klasyfikacji wynagrodzeń zaliczane były do osobowego funduszu płac. Tak więc przy ocenie, które składniki wynagrodzeń należy przyjąć do podstawy wymiaru emerytury, trzeba brać pod uwagę:

  1. w okresie od 1 stycznia 1959 r. do 31 grudnia 1960 r. - zarządzenie Ministra Finansów z dnia 15 maja 1959 r. w sprawie określenia składników funduszu płac stanowiących podstawę do obliczania składek na ubezpieczenie społeczne w uspołecznionych zakładach pracy (MP nr 50, poz. 221),
  2. w okresie od 1 stycznia 1961 r. do 18 października 1968 r. - zarządzenie Przewodniczącego Komitetu Pracy i Płac z dnia 8 lutego 1961 r. w sprawie określenia składników funduszu płac stanowiących podstawę do obliczania składek na ubezpieczenie społeczne w uspołecznionych zakładach pracy (MP nr 12, poz. 67) oraz uchwała nr 8 Rady Ministrów z dnia 12 stycznia 1965 r. w sprawie składników funduszu płac i pozostałych wynagrodzeń z tytułu pracy w jednostkach gospodarki uspołecznionej (MP nr 2, poz. 5),
  3. w okresie od 19 października 1968 r. do 31 grudnia 1976 r. - uchwała nr 103 Rady Ministrów z dnia 25 maja 1971 r. w sprawie składników funduszu płac i pozostałych wynagrodzeń z tytułu pracy w jednostkach gospodarki uspołecznionej (MP nr 31, poz. 196),
  4. w okresie od 1 stycznia 1977 r. do 31 grudnia 1983 r. - rozporządzenie Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 13 grudnia 1976 r. w sprawie dostosowania niektórych przepisów o ubezpieczeniu społecznym i o ubezpieczeniu rodzinnym do zasad określających składniki funduszu płac (Dz.U. nr 40, poz. 239), uchwała nr 158 Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 1976 r. w sprawie składników funduszu płac (MP nr 43, poz. 212),
  5. w okresie od 1 stycznia 1984 r. do 31 grudnia 1989 r. - uchwała nr 33 Rady Ministrów z dnia 25 marca 1983 r. w sprawie klasyfikacji wynagrodzeń w jednostkach gospodarki uspołecznionej (MP nr 15, poz. 85), zarządzenie nr 21 Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 18 maja 1984 r. w sprawie klasyfikacji składników wynagrodzeń (Dz.Urz. GUS nr 3, poz. 6).

Z uwagi na to, że powołane wyżej przepisy zawierają niepełne wykazy możliwych wypłat zaliczanych do osobowego funduszu płac (używają określenia "a w szczególności"), mogą nadal istnieć wątpliwości co do wliczenia określonych wypłat do osobowego funduszu płac.

Przy rozstrzyganiu tych wątpliwości wliczenie tego rodzaju wypłat do podstawy wymiaru emerytury lub renty może mieć miejsce wówczas, gdy wypłata ta:

  1. nie została zaliczona przez przepisy o klasyfikacji wynagrodzeń do bezosobowego funduszu płac,
  2. zagwarantowana była umową o pracę lub wynikała z obowiązującego systemu płac,
  3. miała charakter stały, a wypłaty miały charakter periodyczny (miesięczny, kwartalny).

Do podstawy wymiaru emerytury i rent dolicza się także kwoty przysługujących ubezpieczonemu w danym roku kalendarzowym wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy oraz kwoty zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku wyrównawczego lub dodatku wyrównawczego, a także wartość świadectw rekompensacyjnych. Do podstawy wymiaru wlicza się również kwoty zasiłków dla bezrobotnych, zasiłków szkoleniowych lub stypendiów wypłaconych z Funduszu Pracy za okres udokumentowanej niezdolności do pracy.

Przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury lub renty uwzględnia się kwoty wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy oraz kwoty zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, przysługujących ubezpieczonemu w roku kalendarzowym przypadającym po roku 2004, z tym że łączna kwota podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz wynagrodzeń i zasiłków nie może przekraczać maksymalnej kwoty rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Zasada ta nie ma zastosowania do świadczenia rehabilitacyjnego wypłaconego z ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego, zasiłku wyrównawczego, dodatku wyrównawczego i świadczenia wyrównawczego, przysługujących za lata kalendarzowe przypadające po roku 2004. Świadczenia te dolicza się do podstawy wymiaru emerytury lub renty na zasadach dotychczasowych.

Kwoty zasiłku macierzyńskiego należnego za okres po 31 grudnia 2004 r. uwzględnia się przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury lub renty na zasadach określonych w art. 15 ust. 3a jedynie wówczas, gdy osoba pobierająca zasiłek macierzyński nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 19 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Mechanizm obliczania podstawy wymiaru świadczeń

W celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

  1. oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot wymienionych wyżej w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych, a następnie
  2. oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu, a także
  3. oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która stanowi indywidualny wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz
  4. mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową.

Uwaga!
Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%.


 

ZUS
Pochwal się na swojej stronie,
że czytasz Money.pl
Przejdź do kalulatorów Money.pl.
Drukuj ten artykuł.
Czytam Money.pl
wybierz inną datę »
Narzędzia