Podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego z kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 19 lat w przypadku zgłoszenia wniosku w 1999 r., a w 2000 r. i w latach następnych z 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę.
Przy ustalaniu kolejnych 10 lat kalendarzowych przyjmuje się lata kalendarzowe następujące bezpośrednio po sobie, chociażby ubezpieczony w niektórych z tych lat przez okres roku lub krócej niż rok nie pozostawał w ubezpieczeniu.
Na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, dowolnie wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.
Jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru renty z okresu, o którym mowa wyżej, dla ubezpieczonego, od którego w celu przyznania świadczenia wymagany jest krótszy okres ubezpieczenia, do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się podstawę wymiaru składek za okres faktycznego podlegania ubezpieczeniu.
Nie ustala się podstawy wymiaru renty dla ubezpieczonego, jeżeli nie pozostawał on w ubezpieczeniu co najmniej przez 1 rok kalendarzowy.
Przepisy ustawy emerytalnej w art. 21 określają, że podstawę wymiaru emerytury dla osoby, która miała ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, stanowi:
Natomiast podstawę wymiaru emerytury dla osoby, która wcześniej pobierała świadczenie przedemerytalne stanowi:
W każdym z wymienionych przypadków, gdy na nowo ustalany jest wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, a tym samym na nowo - z zastosowaniem obowiązującej kwoty bazowej - ustalana jest podstawa wymiaru i wartość emerytury. Ustalony nowy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie musi być wyższy od poprzedniego wskaźnika, tj. tego, który był ustalany przy rencie z tytułu niezdolności do pracy czy też dla potrzeb świadczenia przedemerytalnego.
Podstawę wymiaru emerytury dla osoby, która wcześniej miała ustalone prawo do emerytury, stanowi podstawa wymiaru wcześniej przyznanej emerytury, w wysokości uwzględniającej rewaloryzację oraz wszystkie kolejne waloryzacje przypadające w okresie następującym po ustaleniu prawa do wcześniejszej emerytury.
Podstawa wymiaru dla osób, które pobierały zasiłek przedemerytalny
W przypadku gdy zainteresowany w ciągu 20 lat poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłosił wniosek o emeryturę, pobierał przez więcej niż 10 lat zasiłek przedemerytalny, podstawę wymiaru emerytury stanowi przeciętna podstawa składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne z okresu kolejnych 10 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zainteresowany nabył prawo do tego zasiłku.
Składniki wynagrodzenia (przychodu) uwzględniane w podstawie wymiaru świadczeń
Podstawę wymiaru emerytury lub renty stanowi przeciętna
podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na
ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego we wskazanym
wyżej okresie. Tak więc do podstawy wymiaru przyjmuje się te składniki
wynagrodzenia (dochodu, przychodu), od których istniał obowiązek opłacania
składek.
Przeciętne wynagrodzenie w latach 1950 - 2006
Lata
Przeciętne wynagrodzenie w zł
1950
6 612
(551 x 12)
1951
7 188
(599 x 12)
1952
7 824
(652 x 12)
1953
11 040
(920 x 12)
1954
11 700
(975 x 12)
1955
12 096
(1008 x 12)
1956
13 416
(1118 x 12)
1957
15 348
(1279 x 12)
1958
16 176
(1348 x 12)
1959
17 436
(1453 x 12)
1960
18 720
(1560 x 12)
1961
19 500
(1625 x 12)
1962
20 160
(1680 x 12)
1963
21 156
(1763 x 12)
1964
21 792
(1816 x 12)
1965
22 404
(1867 x 12)
1966
23 208
(1934 x 12)
1967
24 192
(2016 x 12)
1968
25 272
(2106 x 12)
1969
26 088
(2174 x 12)
1970
26 820
(2235 x 12)
1971
28 296
(2358 x 12)
1972
30 108
(2509 x 12)
1973
33 576
(2798 x 12)
1974
38 220
(3185 x 12)
1975
46 956
(3913 x 12)
1976
51 372
(4281 x 12)
1977
55 152
(4596 x 12)
1978
58 644
(4887 x 12)
1979
63 924
(5327 x 12)
1980
72 480
(6040 x 12)
1981
92 268
(7689 x 12)
1982
139 572
(11 631 x 12)
1983
173 700
(14 475 x 12)
1984
202 056
(16 838 x 12)
1985
240 060
(20 005 x 12)
1986
289 140
(24 095 x 12)
1987
350 208
(29 184 x 12)
1988
637 080
(53 090 x 12)
1989
2 481 096
(206 758 x 12)
1990
12 355 644
(1 029 637 x 12)
1991
21 240 000
(1 770 000 x 12)
1992
35 220 000
(2 935 000 x 12)
1993
47 940 000
(3 995 000 x 12)
1994
63 936 000
(5 328 000 x 12)
1995
8 431,44
(702,62 x 12)
1996
10 476,00
(873,00 x 12)
1997
12 743,16
(1061,93 x 12)
1998
14 873,88
(1239,49 x 12)
1999
20 480,88
(1706,74 x 12)
2000
23 085,72
(1923,81 x 12)
2001
24 742,20
(2061,85 x 12)
2002
25 598,52
(2133,21 x 12)
2003
26 417,64
(2201,47 x 12)
2004
27 474,84
(2289,57 x 12)
2005
28 563,48
(2380,29 x 12)
2006
29 726,76
(2477,23 × 12)
Tak więc do podstawy wymiaru świadczeń przyjmuje się te składniki wynagrodzenia, które w rozumieniu przepisów o podstawie wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, obowiązujących we wskazanym przez zainteresowanego okresie, podlegały składce na ubezpieczenie bez względu na to, czy faktycznie składka została opłacona i bez względu na formę jej opłacenia.
Do końca 1998 r. składki były odprowadzane od funduszu wynagrodzeń podlegającego oskładkowaniu, a nie od wynagrodzeń indywidualnych. Od 1 stycznia 1990 r. do 31 grudnia 1998 r. obowiązywało rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 1990 r. w sprawie wysokości i podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, zgłaszania do ubezpieczenia społecznego oraz rozliczania składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego (Dz.U. nr 7, poz. 41).
Do 1990 r. podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne stanowiły te składniki wynagrodzenia, które w myśl przepisów o klasyfikacji wynagrodzeń zaliczane były do osobowego funduszu płac. Tak więc przy ocenie, które składniki wynagrodzeń należy przyjąć do podstawy wymiaru emerytury, trzeba brać pod uwagę:
Z uwagi na to, że powołane wyżej przepisy zawierają niepełne wykazy możliwych wypłat zaliczanych do osobowego funduszu płac (używają określenia "a w szczególności"), mogą nadal istnieć wątpliwości co do wliczenia określonych wypłat do osobowego funduszu płac.
Przy rozstrzyganiu tych wątpliwości wliczenie tego rodzaju wypłat do podstawy wymiaru emerytury lub renty może mieć miejsce wówczas, gdy wypłata ta:
Do podstawy wymiaru emerytury i rent dolicza się także kwoty przysługujących ubezpieczonemu w danym roku kalendarzowym wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy oraz kwoty zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku wyrównawczego lub dodatku wyrównawczego, a także wartość świadectw rekompensacyjnych. Do podstawy wymiaru wlicza się również kwoty zasiłków dla bezrobotnych, zasiłków szkoleniowych lub stypendiów wypłaconych z Funduszu Pracy za okres udokumentowanej niezdolności do pracy.
Przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury lub renty uwzględnia się kwoty wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy oraz kwoty zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, przysługujących ubezpieczonemu w roku kalendarzowym przypadającym po roku 2004, z tym że łączna kwota podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz wynagrodzeń i zasiłków nie może przekraczać maksymalnej kwoty rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Zasada ta nie ma zastosowania do świadczenia rehabilitacyjnego wypłaconego z ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego, zasiłku wyrównawczego, dodatku wyrównawczego i świadczenia wyrównawczego, przysługujących za lata kalendarzowe przypadające po roku 2004. Świadczenia te dolicza się do podstawy wymiaru emerytury lub renty na zasadach dotychczasowych.
Kwoty zasiłku macierzyńskiego należnego za okres po 31 grudnia 2004 r. uwzględnia się przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury lub renty na zasadach określonych w art. 15 ust. 3a jedynie wówczas, gdy osoba pobierająca zasiłek macierzyński nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 19 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Mechanizm obliczania podstawy wymiaru świadczeń |
W celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:
Uwaga! |
Informacje o funduszach emerytalnych
Sprawdź, w co inwestują fundusze
Sprawdź wysokość świadczeń emerytalnych