Służebność osobista związana może być ze służebnością gruntową. Osobą, która ma prawo korzystać z takiej służebności, nie jest właściciel nieruchomości. Może nim być jedynie określona osoba fizyczna. W przypadku służebności osobistej chodzi o to, żeby zaspokoić osobiste potrzeby uprawnionego. Może być stosowane w przypadku alimentów.
Służebność osobista – przepisy
W przypadku służebności osobistej stosujemy przepisy o służebnościach gruntowych. Chodzi tu przede wszystkim o kwestie związane z ustanowieniem, treścią, wykonywaniem i wygaśnięciem służebności. Służebność osobista kończy się (wygasa), najpóźniej w momencie śmierci osoby, która jest uprawniona do takiej służebności. Służebność taka nie jest objęta spadkiem, nie przechodzi na spadkobierców. Nie można jej też zbyć albo przenieść na inną osobę.
Służebność nieruchomości
Najprościej mówiąc, jest to prawo do tego, żeby skorzystać z budynku lub jego części, gdy jest ona położona na cudzej nieruchomości. W umowie określa się zakres takiej służebności. Osoba, która jest uprawniona do służebności, ma prawo zająć cały budynek albo oznaczone pomieszczenie. Ważne, żeby zakres korzystania obejmować przynajmniej jedną mieszkalną izbę. Może też ona korzystać z pomieszczeń i urządzeń, które przeznaczone są do wspólnego użytku mieszkańców.
Służebność mieszkania bardzo często związana jest z umową dożywocia. Opiera się ona na założeniu, że zbywca jest przyjmowany jako domownik, w zamian za przeniesienie własności nieruchomości. Trzeba mu dostarczać wyżywienie, ubrania, światło i opał. Osoba, która ma służebność mieszkania, jest uprawniona do tego, żeby przyjąć do mieszkania małżonka i małe dzieci. Inne osoby mogą być przyjęte tylko w sytuacji, gdy są utrzymywane przez tę osobę albo ich obecność jest niezbędna dla prowadzenia gospodarstwa domowego. Dzieci, które zostały przyjęte w okresie małoletniości, mogą też pozostać w mieszkaniu, gdy są już dorosłe.
Prawo zezwala, by w umowie służebności mieszkania wskazać zapis, że w przypadku śmierci osoby, której przysługuje służebność, może ona przejść na dzieci, rodziców lub małżonka.
Jak zmienić służebność?
Służebność może być zmieniona tylko w przypadku służebności gruntowej. Może to być dokonane w trybie sądowym. Gdy do takiego czegoś dochodzi, to właściciel nieruchomości, która jest obciążona, może żądać wynagrodzenia za zmianę treści albo sposób wykonania służebności. Nie może żądać wynagrodzenia, jeśli zmiana przyniesie skutek niewspółmierny do uszczerbku nieruchomości władnącej. Wynagrodzenie dla właściciela nieruchomości musi być współmierne do tego, jakie ograniczenia zastosowano w przypadku uprawnień właściciela nieruchomości władnącej.
Kiedy wygasa służebność?
W przypadku służebności osobistej stosuje się, jak już stwierdziliśmy, przepisy dotyczące służebności gruntowej. Służebność gruntowa wygasa, jeśli nie jest wykonywana przez 10 lat. W przypadku służebności mieszkania w wyjątkowych przypadkach może ona wygasnąć w przypadku orzeczenia sądowego. Jeśli służebność jest szczególnie uciążliwa dla właściciela, to może on zażądać, by została ona zniesiona. W takiej sytuacji może domagać się wynagrodzenia za zniesienie służebności. Takie prawo można wykorzystać, jeśli służebności nie trzeba wykorzystywać, by było możliwe korzystanie z nieruchomości władnącej.
Zniesienie służebności może być zrobione, jeśli nie ma już ona znaczenia dla nieruchomości władnącej. W takiej sytuacji można też żądać wynagrodzenia za taką zmianę.