W najbliższym czasie nie będzie punktu zwrotnego, raczej drobne korekty w górę, ale wciąż "będziemy spadać". W połowie listopada być może zacznie się tzw. odbicie, ale wtedy WIG 20 będzie oscylował w granicach 750 punktów. Najgorsze niestety przed nami i dziwię się, że tak wiele osób się łudzi i nie patrzy realnie na skalę tego co się obecnie dzieje. Później przygotujmy się na 2-3 lata trendu bocznego (WIG 20- 1000-1200). Zakładam, że w górę indeksy powoli zaczną się piąć pod koniec 2011 roku.

albo bedzie roslo, albo malało - sprytne!

Takim debilom jak Ty powinno się zabronić odzywać. Zajmij się chłopie kopaniem rowów.

Jak będziesz siedział w tych funduszach, które biorą 4% od aktywów czy im spada, czy rośnie, to trochę będziesz musiał na te 20% poczekać. To nie jest zwykła bessa, nie wiadomo jeszcze jak długo potrwa zanim rynek odbije (w USA w latach 30-tych trwało to praktycznie do lat 50-tych, a w Japonii rynek nie odbudował się do dziś po roku 1990), a w międzyczasie z dywidendy czy kuponów zobaczysz figę z makiem. Zarządzający pilnują benchmarku, a nie twoich pieniędzy. Jeśli nie umiesz analizować akcji, zastanów się nad lokatą albo obligacjami. Milionerem na tym się nie staniesz, ale spał będziesz spokojniej, i w te 2-3 lata będziesz miał swoje 20%.

I tu właśnie widać, jak działa AT. Praktycznie dowolny poziom można uzyskać matematycznie mnożąc jakąś liczbę (tu określaną mianem poziomu wsparcia czy oporu) przez jakiś współczynnik (tu określany mianem liczby Fibonacciego). Ale jaka to liczba i jaki współczynnik? Po fakcie, zawsze można coś dopasować - wykresy są tak postrzępione, że zawsze można stwierdzić, że rynek coś istotnego kiedyś (czasem wiele lat temu) tam zrobił - i mamy nasz poziom. A dlaczego właśnie liczby Fibonacciego - ostatecznie w matematyce jest wiele różnych ciągów liczbowych (zaczynając od liczb pierwszych)? To tak, jak z astrologią - planet i aspektów jest tyle, że zawsze coś się dopasuje (szczególnie jak się chce).

Jednak, gdy kładę na szali prawdziwe pieniądze chciałbym wiedzieć to z wyprzedzeniem. A tego AT mi a priori nie da. Można bowiem w trakcie ostatniego roku było solidnie uzasadnić na gruncie AT zarówno spadek WIG do 36 000 (sporo zwolenników), 30 - 31 000 (byli i tacy), jak i 21 000 - 22 000 czy jeszcze niżej (takie głosy nadal słychać).

Dlatego właśnie najlepszy na świecie inwestor (Warren Buffett) AT nie stosuje. Powtarza po prostu za swoim nauczycielem Benem Grahamem, że przyszłości przewidzieć się nie da. I analizuje same firmy, ze świadomością, że na efekty inwestycji będzie czasem musiał poczekać.

A tak przy okazji, to ,21 to już chyba drobna przesada?

Nie twierdzę, że AT należy ignorować czy nie studiować, natomiast należy mieć świadomość jej ograniczeń i możliwości prognostycznych. Po fakcie AT dobrze opisuje, co się stało. Używana do prognoz - może cię drogo kosztować. Rynek w trakcie ostatniego roku wielokrotnie to pokazywał. W prawdziwie dobrze ugruntowanej teorii trzeba by, na przyklad, wytłumaczyć dlaczego to właśnie ciąg Fibonacciego miałby odgrywać tak kluczową rolę. Bez takiego dowodu jest to tylko empiryczny model, a z takimi trzeba uważać.

Pamiętaj przy tym, iż odnoszę się tu tylko do AT w zakresie poziomów i zniesień. Nie mówię nic o oscylatorach czy liniach trendu.

Analiza fundamentalna, przynajmniej w wersji która jest popularna w Polsce, ma też zresztą swoje ograniczenia.
Obliczenia metodą DCF zależne są od wielu parametrów, których dokładne przyszłe wartości są bardzo trudne do oszacowania. Pojawia się wtedy potężna pokusa, aby dopasować ichy wartości do wyceny, która wydaje się nam rozsądna. Pokusę tę dobrze zna każdy, kto kiedyś dopasować się musiał do danych doświadczalnych. Jeśli natomiast polegamy na metodzie wskaźnikowej to wiemy, jak cena jednego waloru ma się do pozostałych, ale cały rynek może być przewartościowany.

Jaki z tego wszystkiego wniosek? Rynek, jak wszyscy wiemy, to żywioł. W naturze ludzkiej jest jednak szukanie jakiegoś racjonalnego wytłumaczenia jego zachowań. Dzięki pracy i przemyśleniom Dowa, Eliotta,Grahama i wielu, wielu innych ludzi mamy jakieś modele pozwalające taką próbę podjąć. Nie są one natomiast idealne i musimy zawsze bardzo uważać na nasze własne chęci naginania faktów do teorii. To, że największy żyjący inwestor stosuje inne, z pozoru bardzo prymitywne metody, sugeruje, że być może właściwy trop wiedzie w innym kierunku.

Na koniec wreszcie, pamiętaj, że rynek Wielkiej Depresji, równie brutalny i nieobliczalny jak rynek 2007/2008 - ... nakłonił ludzi do prób jego zrozumienia. Spróbujmy skorzystać z tej okazji, aby ich analizę pociągnąć do przodu. Mamy bowiem nie tylko więcej danych, ale i inne rynki - o wiele głębsze, szybciej reagujące, zglobalizowane i zdominowane przez ogromne instytucje finansowe. Trudno je porównywać do deflacyjnych rynków okresu lat 1930-tych. Nie o popularność bowiem tu chodzi, ale o wiedzę i zrozumienie.

Widzę, że lubisz deflację, ale deflacja wcale nie jest taka miła. Ludzie przestają kupować, bo sądzą, że wszystko jeszcze stanieje. Kredytu też brać nie warto. Trudno w takich warunkach szybko się rozwijać. Tego właśnie bał się Greenspan po bańce internetowej i dlatego zalał rynek gotówką. Okazało się, że leczył tyfus przy pomocy cholery. A jeśli lubisz deflacyjny rynek to obejrzyj sobie wykres Nikkei z końca lat 90-tych i zastanów się, ile byś na takim rynku zarobił. Na takim rynku bowiem warto mieć tylko gotówkę. Wszystko inne będzie jeszcze tańsze, więc po co to kupować? I kto wtedy kupi od ciebie akcje?

Za III kw. dopiero będą, ale to już prehistoria, przy szybkości rozwoju obecnego pogorszenia koniunktury i skokowego wzrostu problemów w bankach i całej gospodarce. A kryzys dotyka już praktycznie wszystkich krajów - od Islandii po Nową Zelandię, ostatnio nawet Białoruś zwróciła się o wsparcie do MFW. Problem w tym, że i u nas ukrywa się pradziwe dane n.t. naszej sytuacji, a trzeba pamiętać nie o jakiejś tam wykresach, tylko realnych zagrożeniach związanych z ogromnym zadłużeniem kraju i radosnym zaciąganiem kredytów dewizowych, bo złoty się "wzmacniał". Kapitał spekulacyjny pozwolił napompować tę bańkę, tak jak wszędzie ucieka w pośpiechu, gwałtowne osłabienie złotego przy jednoczesnym spadku popytu z powodu recesji, wpłynie na skokowe pogorszenie warunków obsługi długu, tak w skali poszczególnych spółek, jak i całego państwa, co zmusi rząd do podnoszenia podatków (jawnych i ukrytych), ograniczenia wydatków na inwestycje, co zwiększy bezrobocie, które powinno wzrosnąć również z powodu spodziewanego dużego napływu emigrantów zarobkowych z zagranicy. Wczoraj Wlk. Brytania podała informację o spadku PKB w III kw. o 0,6%, znacznie wyższym od spodziewanego, czyli weszła w recesję. Instytuty ekonomiczne w Niemczech obniżyły niedawno prognozę wzrostu na 2009 r. dla Niemiec z 1,8% na 0,2%, a to nasz główny partner handlowy. Kryzys dopiero do nas dotarł a problemy dopiero się zaczynają. Sytuacja jest naprawdę poważna, rządzący w ramach robienia dobrej miny do złej gry oczywiście starać się będą utrzymywać to jak najdłużej w tajemnicy przed społeczeństwem, tak jak robili to w Stanach, gdzie jeszcze niedawno nie widzieli żadnych zagrożeń, a obecnie stoją w obliczu załamania całego systemu finansowego, coś tak jak Islandia, tylko w niewyobrażalnie większej skali.

Dzięki. Dobrze się z Tobą rozmawia.

Za dużo optymistów co do szybkiego odbicia. Rynek jest przekorny, czyli albo nie bedzie obicia za szybko, albo bedzie bardzo male.