Chcą wypchnąć rosyjski gaz z Europy. Trump kładzie na stół amerykańskie LNG

Prezydent Donald Trump nie ustaje w naciskach na Europę w sprawie sprowadzanych z Rosji ropy i gazu. W jego przekonaniu to odetnie dochody budżetowe Rosji, które Władimir Putin przeznacza na prowadzenie wojny i tym samym zmusi go rokowań. Podczas niedawnego spotkania w byłej posiadłości George'a Washingtona w Mount Veron zwrócił się bezpośrednio do ambasadora USA przy NATO, Matta Whitakera, z zadaniem zwiększenia presji na Europę.

W sukurs przychodzi mu minister energii USA Chris Wright. - Europa nadal importuje spore ilości gazu LNG (z Rosji - red.). Wszystko to powinno zostać zastąpione amerykańskim LNG lub dostawami gazu z innych źródeł - przekonywał podczas briefingu w misji USA przy ONZ.

- Trump stawia Europejczyków pod pręgierzem, jakbyśmy przez trzy lata trwania wojny nic w tej sprawie nie robili. Trzymajmy się proporcji - zaznacza w rozmowie z money.pl dr Szymon Kardaś, analityk European Council on Foreign Relations.

Jak podkreśla, wytykanie sojusznikom, że nic nie robią, jest nieuczciwe. Zwłaszcza że Bruksela ma konkretny plan całkowitego odejścia od kupowania rosyjskiej energii - dodaje dr Kardaś.

Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen 19 września ogłosiła, że w propozycji 19. pakietu sankcji wobec Rosji znalazła się całkowita rezygnacja z importu rosyjskiego LNG na rynki europejskie do 1 stycznia 2027 r. To oznacza przyśpieszenie procesu całkowitego odcięcia Europy od rosyjskiego gazu. Pierwotnie bowiem była mowa o 1 stycznia 2028 r.

- Chcielibyśmy, aby stało się to szybciej - ze względów pokojowych - oświadczył amerykański minister Chris Wright.

W pierwszej połowie 2025 roku UE zaimportowała rekordowe 75 mld m sześć LNG. Udział Rosji w tych dostawach stanowił 17 proc. Za co kraje UE zapłaciły około 4,48 mld euro.

Na rynku europejskim dominuje gaz skroplony z USA, który w pierwszym kwartale 2025 r. miał 50,7 proc. udziału w unijnym rynku, a w drugim kwartale już 57,7 proc. Pozostałe źródła to Katar (9 proc.), Nigeria (6 proc.) i Algieria (5 proc.).

- Europa wykonała ogromną pracę, aby odejść od bezpośrednich dostaw z Rosji. Różnica w ilości gazu sprowadzanego ze wschodu w 2022 roku a wolumenem importu w 2025 roku jest ogromna - zaznacza dr Kardaś.

Przed pełnoskalową inwazją Rosji na Ukrainę UE kupowała około 140 mld m sześc. rosyjskiego gazu. W 2022 r. radykalnie zmniejszyła ten import do 62 mld m sześc. - wskazują dane Institute for Energy Economics and Financial Analysis (IEEFA).

Kolejne unijne rozwiązania stopniowo ograniczały zakupy rosyjskiego paliwa. W efekcie od 2025 roku kraje Wspólnoty mogą co prawda kupować LNG z tego kierunku na wewnętrzne potrzeby, ale nie może być on przeładowywany w europejskich portach i reeksportowany na rynki zewnętrzne.

Mimo że wiele krajów, w tym Polska czy Niemcy, całkowicie zrezygnowała z rosyjskich dostawców, rosyjski LNG w Europie wciąż kupuje Belgia, Holandia, Francja, Hiszpania i Portugalia. Dla przykładu, w sierpniu 2025 roku Francja (głównie krajowy gigant koncern Total) zaimportowała rosyjski LNG o wartości 157 milionów euro, a Holandia i Belgia po około 65 milionów euro.

Do Grecji, Słowacji i Węgier gaz z Rosji jest dostarczany rurociągami poprzez tzw. bramę południową, czyli gazociąg TrurkStream.

Po tym jak wygasła umowa na tranzyt rosyjskiego gazu ziemnego przez terytorium Ukrainy, a Kijów zdecydowanie odmówił jej przedłużania, to właśnie TurkStream stał się ostatnią bramą, którą na rynek europejski trafia gaz z Rosji. Niewielka część eksportu rosyjskiego gazu stanowi też gaz sprowadzany przez Turcję gazociągiem podmorskim Blue Stream i przesyłany do Bułgarii.

Węgrzy zapłaciły Rosji 240 milionów euro za gaz rurociągowy, a Słowacja 72 miliony euro.

Zastąpienie rosyjskiego gazu amerykańskim to koncepcja, którą UE bierze pod uwagę od dłuższego czasu. Jak pisaliśmy w money.pl, nowe umowy gazowe miały być jedną z kart przetargowych Europy w negocjacjach z USA dotyczących taryf.

Jak wspomnieliśmy, Europa już w tej chwili jest jednym z najważniejszych rynków, na których USA sprzedają swój gaz. Według danych Agencji ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER) Unia Europejska w 2024 roku kupiła około 40 mln ton amerykańskiego LNG.

Anna-Kaisa Itkonen, rzeczniczka Komisji Europejskiej, była pytana w poniedziałek, czy decyzja Ursuli von der Leyen przyśpieszająca odejście UE od rosyjskiego LNG ma związek z presją ze strony amerykańskiej administracji. Itkonen nie odpowiedziała wprost na pytanie. - Na rynku pojawią się nowe źródła LNG. To sprawi, że w nadchodzących miesiącach będzie on jeszcze bardziej płynny i lepiej zaopatrzony - wyjaśniła.

Według prognoz International Gas Union, organizacji reprezentującej światowy przemysł gazowniczy, rynek LNG będzie się w najbliższych latach dynamicznie rozwijał, znacznie zwiększając moce produkcyjne. Same Stany Zjednoczone zapowiedziały podwojenie ilości eksportowanego LNG do 2030 r. To dodatkowe 70 mld ton skroplonego gazu.

Donald Trump zmienił prawo już pierwszego dnia urzędowania, odblokowując możliwości zwiększonego wydobycia i budowy nowych pól gazowych oraz terminali do skraplania gazu.

- Mamy mnóstwo miejsc, gdzie można sprzedawać gaz, więc Ameryka nie potrzebuje na niego klienta, ale im szybciej uda nam się zastąpić rosyjski gaz, tym większą presję możemy wywrzeć na prezydenta Putina - przekonywał niedawno Chris Wright.

Wczesnej, podczas spotkania w Brukseli z Danem Jørgensenem, komisarzem ds. energii Unii Europejskiej, oświadczył wprost, że USA zależy na "wyparciu całego rosyjskiego gazu".

Nie jest tajemnicą, że w interesie USA będzie zwiększenie sprzedaży LNG na światowym rynku. Zwiększając produkcję LNG, firmy z USA będą szukały pewnego rynku zbytu, a Europa może być bardzo intratnym klientem.

Strategicznie lepiej dla USA byłoby zamiast krytykować sojuszników, zaproponować pomoc. Przy okazji robiąc dobry interes - ocenia Szymon Kardaś.

Jednak UE musi być ostrożna. Jak pisaliśmy w money.pl, kluczem do niezależności jest bowiem dywersyfikacja. Europa stale rozwija swoje możliwości pozyskania surowców energetycznych od różnych dostawców i różnymi drogami.

W drugim kwartale 2025 r. to Norwegia była największym dostawcą gazu ziemnego do UE, z udziałem wynoszącym 50,8 proc. Z tego kraju gaz dostarczany jest rurociągowo, co jest z założenia tańszą opcją transportu. Są też inne kierunki, jak Algieria (17,8 proc.), Wielka Brytania (12,1 proc.) czy Katar.

- Nie jest ani prawdopodobne, ani wskazane, by państwa UE zastąpiły rosyjski gaz w całości importem LNG z USA, ponieważ dostawy skroplonego gazu ziemnego do UE są droższe niż przykładowo dostawy gazociągami z Norwegii - zwracała uwagę w ubiegłotygodniowej rozmowie z money.pl Marianna Sobkiewicz, analityczka PIE.

Według danych amerykańskiej Agencji Informacji Energetycznej (EIA), które podał Reuters, średnie ceny eksportowe amerykańskiego LNG w ciągu pierwszych pięciu miesięcy 2025 r. wyniosły 8,34 dol. za tysiąc stóp sześciennych (tj. ok. 294,52 dol. za 1000 metrów sześc.).

Do tej pory UE zobowiązała się do zakupu energii od USA w łącznej kwocie 750 mld dol. w ciągu trzech lat, co daje średnio 250 mld dol. rocznie.

Przemysław Ciszak, dziennikarz money.pl