Czym zastąpić węgiel? Zmiany w energetyce nie mogą dłużej czekać

Wojna w Ukrainie dobitnie pokazała, że opieranie modelu energetycznego na imporcie paliw kopalnych z Rosji to błąd, który potrafi zachwiać całym europejskim modelem energetycznym. Ograniczony dostęp do surowców i duże wahania na rynku uzmysłowiły rządom, że kompleksowa reforma sektora energetycznego i transformacja w kierunku gospodarki niskoemisyjnej – nawet jeśli rozłożone w czasie – są koniecznością. Nikt już chyba nie ma wątpliwości, że ekologia jest ściśle powiązana z gospodarką. Co więcej, jest motorem pozytywnych zmian, a nie hamulcem.

Kwestie budowy niezależnej gospodarki zero- i niskoemisyjnej oraz dalszego rozwoju Odnawialnych Źródeł Energii zostaną poruszone podczas IV Międzynarodowego Szczytu Klimatycznego TOGETAIR 2023, który odbędzie się 20–21 kwietnia w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego.

Przyszłość można zbudować bez udziału paliw kopalnych, szczególnie tych importowanych – przekonują eksperci. Jak? Możliwych rozwiązań jest co najmniej kilka.

Przede wszystkim rośnie zainteresowanie energią atomową, która jako stabilne źródło zasilania może skutecznie zastąpić mocno już przestarzałe bloki węglowe. W Polsce powstaną trzy elektrownie jądrowe. Pierwsza w Choczewie na Pomorzu, a druga w Pątnowie w Wielkopolsce. Decyzja w sprawie wyboru trzeciej lokalizacji jeszcze nie zapadła.

Atom ma nie tylko zabezpieczyć rosnące zapotrzebowanie na energię w polskim przemyśle, ale też stworzyć dobre warunki dla rozwoju OZE – źródeł, które wciąż są dość niestabilne. Farmy wiatrowe na lądzie i morzu (jedna z kluczowych inwestycji najbliższych lat), pierwsze mają zostać przyłączone do sieci już w 2025 r., a do 2030 r. moc elektrowni na Bałtyku ma wzrosnąć siedmiokrotnie, do 20 GW. Podobnie przydomowe instalacje fotowoltaiczne są w stanie dopełnić centralny system energetyczny i zaspokoić lokalne potrzeby związane z dostępem do czystej i zielonej energii.

Co ważne, OZE w Polsce cały czas się rozwija. Jak wylicza GUS, w 2021 r. wskaźnik udziału energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto wyniósł 15,62 proc. Cel na 2030 r. wynosi 23 proc. W kwestii przyłączenia do sieci nowych mocy wytwórczych jest zatem jeszcze sporo do zrobienia. Potrzebujemy m.in. rozwiązań legislacyjnych, a także dobrze zorganizowanej współpracy inwestorów, administracji, samorządów i inżynierów. Kwestie proceduralne, związane m.in. z planowaniem inwestycji, uzyskiwaniem pozwoleń i zgód środowiskowych, muszą przebiegać sprawnie.

Paliwem przyszłości jest również wodór, który dodatkowo może pełnić funkcję magazynu czystej energii wytwarzanej z OZE. Technologia wodorowa wciąż jednak jest droga, a optymalizacja procesu produkcji wymaga dużych nakładów na badania i rozwój. Pomimo tego pierwsze inwestycje już mają miejsce. W tej chwili w różnych lokalizacjach w Polsce powstają doliny wodorowe, w tym m.in. Śląska Dolina Wodorowa, Wielkopolska Dolina Wodorowa czy Mazowiecka Dolina Wodorowa.

Energetyka to także ciepłownictwo, które musi dostosować się do zaostrzających się wymogów unijnych. Tu mówimy m.in. o odzysku ciepła odpadowego czy produkcji ciepła z odpadów.

Pilnej modernizacji wymagają ponadto sieci przesyłowe. W przeciwnym wypadku nie będą w stanie obsłużyć wytwarzanej w elektrowniach mocy.

Wyzwań, jak widać, nie brakuje, warto jednak podjąć transformacyjny wysiłek. – Tym bardziej że czekające nas zmiany to nie tylko koszty, obciążenia i trudne reformy, ale przede wszystkim innowacje, technologiczny i jakościowy skok życia, nowe inwestycje i przyjaźniejsze otoczenie dla mieszkańców oraz całego biznesu – podkreśla Agata Śmieja, prezes Fundacji Czyste Powietrze i współorganizatorka Szczytu Klimatycznego TOGETAIR.

O wyzwaniach związanych z zieloną rewolucją przedstawiciele świata polityki, biznesu, szkół wyższych, organizacji pozarządowych, samorządowcy i eksperci będą dyskutować podczas zbliżającego się IV Międzynarodowego Szczytu Klimatycznego TOGETAIR. Do Warszawy przybędą także rządowe administracje krajów Trójmorza: Austrii, Bułgarii, Chorwacji, Czech, Estonii, Litwy, Łotwy, Polski, Rumunii, Słowacji, Słowenii i Węgier.

– Głęboko wierzymy, że procesy transformacji wymagają efektywnego, wielostronnego dialogu między europejskimi państwami członkowskimi, uwzględniającego specyfikę poszczególnych krajów i ich gospodarek. Tylko wzajemne zrozumienie i poszanowanie poglądów zagwarantuje niezbędne wsparcie społeczne i wzmocnienie bezpieczeństwa energetycznego w Europie – nie ma wątpliwości Artur Beck, prezes Fundacji Pozytywnych Idei, współorganizator Szczytu Klimatycznego TOGETAIR.

Co ważne, w szczycie może wziąć udział każdy zainteresowany. Wystarczy się zarejestrować na stronie wydarzenia i zdobyć darmowy bilet (liczba miejsc jest jednak ograniczona).

Pierwszego dnia eksperci będą poruszać między innymi takie tematy jak: "Ekonomia nowej energii – wyzwania i koszty niezależności energetycznej Polski i Europy", "Zerowa przyszłość netto. W kierunku gospodarki zero- i niskoemisyjnej", "Surowce energetyczne i wodór", "Wiatr na lądzie, wiatr na morzu", "Nowe ATOMU rozdanie" oraz "Ekologiczne wyzwania regionów – prawo, finanse, geopolityka".

Zwieńczeniem pierwszego dnia TOGETAIR 2023 będzie gala VI edycji konkursu Stena Circular Economy Award – Lider Gospodarki Obiegu Zamkniętego.

Drugiego dnia specjaliści pochylą się nad takimi zagadnieniami, jak: "Czy globalne kryzysy, wojna i geopolityka zahamują postęp realizacji światowych celów klimatycznych?", "Inwestycje w technologie i innowacje środowiskowe", "Nowe oblicza ciepła systemowego. Czym zastąpimy węgiel?", "Samodzielność energetyczna obywateli i przedsiębiorców – OZE i magazyny energii" oraz "Naturalna energia ziemi – rozwój geotermii".

Międzynarodowy Szczyt Klimatyczny TOGETAIR rozpoczyna się już 20 kwietnia o godz. 9. Pełną agendę wydarzenia można znaleźć na stronie TOGETAIR 2023. Tam też można się zarejestrować i pobrać darmowy bilet.

Szczyt można też śledzić online na stronie wydarzenia (Studio G, Studio E oraz Studio S), kanale YouTube TOGETAIR - YouTube oraz na stronach Wirtualnej Polski. Do zobaczenia na miejscu lub przed ekranem.