NBP przewiduje powrót inflacji do celu dopiero w trzecim kwartale 2026 roku. Co z PKB i bezrobociem?

Narodowy Bank Polski w swoim najnowszym "Raporcie o inflacji" wskazuje, że w najbliższych miesiącach inflacja konsumencka (CPI) pozostanie znacząco powyżej celu inflacyjnego NBP wynoszącego 2,5 proc. Według wstępnych danych GUS, w styczniu 2025 roku inflacja wyniosła 5,3 proc. w ujęciu rocznym, wyraźnie przekraczając cel banku centralnego. Głównym czynnikiem napędzającym wzrost cen są drożejące nośniki energii, które podrożały o 8,8 proc. rok do roku, co związane jest z ich częściowym odmrożeniem od lipca ubiegłego roku oraz podwyższeniem taryf na dystrybucję gazu ziemnego od stycznia bieżącego roku.

Inflacja bazowa, czyli wskaźnik nieuwzględniający cen żywności i energii, również utrzymuje się na podwyższonym poziomie. Jest to spowodowane przede wszystkim wysoką dynamiką cen usług w warunkach szybko rosnących wynagrodzeń. Istotny wpływ na ogólną dynamikę cen mają także rosnące w ujęciu rocznym ceny żywności i napojów bezalkoholowych, częściowo wynikające z przywrócenia 5-procentowej stawki podatku VAT na podstawowe produkty spożywcze od kwietnia 2024 roku.

Warto zauważyć, że tempo wzrostu cen towarów nieżywnościowych pozostaje stosunkowo niskie. Jest to związane z niską presją kosztową spoza sektora płac, co odzwierciedla utrzymująca się ujemna roczna dynamika cen produkcji sprzedanej przemysłu. W styczniu 2025 roku dynamika PPI (cen produkcji sprzedanej przemysłu) wyniosła -0,9 proc. rok do roku, co oznacza spowolnienie spadku w porównaniu z wrześniem ubiegłego roku, kiedy to wynosiła -6,2 proc.

Zgodnie ze wstępnym szacunkiem GUS, PKB Polski w 2024 roku wzrósł o 2,9 proc., w porównaniu do zaledwie 0,1 proc. w 2023 roku. Największy wpływ na zwiększenie dynamiki aktywności gospodarczej miało ożywienie konsumpcji prywatnej (wzrost o 3,1 proc. wobec spadku o 0,3 proc. w 2023 roku) oraz odbudowa zapasów. Te zmiany miały szczególnie silny wpływ na kształtowanie się dynamiki PKB w drugiej połowie ubiegłego roku.

Po pewnym spowolnieniu w trzecim kwartale 2024 roku (do 2,7 proc. rok do roku), w czwartym kwartale 2024 roku dynamika PKB przyspieszyła do 3,2 proc. Spożycie gospodarstw domowych w ostatnim kwartale 2024 roku, po przejściowym wyhamowaniu w trzecim kwartale, wyraźnie przyspieszyło do 3,5 proc. rok do roku z 0,3 proc. rok do roku w trzecim kwartale. Odbudowie konsumpcji w całym 2024 roku sprzyjał wzrost dochodów w warunkach rosnących wynagrodzeń oraz utrzymującego się wysokiego poziomu zatrudnienia.

Według wstępnego szacunku GUS, nakłady brutto na środki trwałe w czwartym kwartale ubiegłego roku zwiększyły się o 1,3 proc. rok do roku (wobec 0,1 proc. rok do roku w trzecim kwartale), przy czym niektóre kategorie inwestycji obniżyły się. W szczególności zakończenie wykorzystywania funduszy unijnych z poprzedniej perspektywy finansowej negatywnie wpłynęło na roczną dynamikę inwestycji samorządowych i kolejowych.

Napływające dane wskazują na kontynuację ożywienia aktywności gospodarczej na początku 2025 roku. W styczniu sprzedaż detaliczna wzrosła o 4,8 proc. rok do roku (wobec 3,0 proc. rok do roku w czwartym kwartale ubiegłego roku), co miało miejsce w warunkach pewnej poprawy nastrojów konsumenckich i wciąż wyraźnie dodatniej dynamiki realnych płac. Wzrosła również dynamika produkcji budowlano-montażowej, natomiast dynamika aktywności w przemyśle pozostała ograniczona.

Sytuacja na rynku pracy w ostatnim okresie była dobra. Stopa bezrobocia pozostała niska, a liczba pracujących wysoka, choć część wskaźników dotyczących zatrudnienia sygnalizowała jego spadek. Jednocześnie dynamika wynagrodzeń w drugiej połowie 2024 roku pozostała wysoka, przy czym nieco obniżyła się względem pierwszej połowy ubiegłego roku.

W drugim półroczu 2024 roku obniżyła się również dynamika przeciętnego wynagrodzenia w ujęciu realnym – w gospodarce narodowej do 8,6 proc. w trzecim kwartale 2024 roku oraz 7,5 proc. rok do roku w czwartym kwartale, a w sektorze przedsiębiorstw do 6,1 proc. w trzecim kwartale 2024 roku i do 5,3 proc. rok do roku w czwartym kwartale – choć wciąż była ona wysoka na tle historycznym.

Także dynamika jednostkowych kosztów pracy w gospodarce obniżyła się, przy czym pozostała wysoka i w czwartym kwartale ubiegłego roku wyniosła 8,5 proc. rok do roku (wobec 10,5 proc. rok do roku w trzecim kwartale). Obniżeniu dynamiki jednostkowych kosztów pracy w czwartym kwartale 2024 roku sprzyjało niższe tempo wzrostu nominalnych wynagrodzeń oraz nieznaczne przyśpieszenie wzrostu wydajności pracy.

Deficyt sektora finansów publicznych (w ujęciu ESA2010) w pierwszych trzech kwartałach 2024 roku wyniósł 121,2 mld zł (3,4 proc. PKB), wobec deficytu 81,3 mld zł (2,4 proc. PKB) w tym samym okresie 2023 roku. Wzrost deficytu był rezultatem przede wszystkim wysokiego tempa wzrostu wydatków publicznych w wielu kategoriach. Najsilniejszy wzrost dotyczył kosztów pracy, w związku z podwyżkami wynagrodzeń nauczycieli i pracowników państwowej sfery budżetowej, oraz zwiększenia wydatków na świadczenia społeczne pieniężne.

W ostatnich miesiącach na ceny instrumentów finansowych w Polsce wpływ miały nastroje na światowych rynkach finansowych, kształtowane między innymi przez oczekiwania rynkowe w zakresie stóp procentowych głównych banków centralnych oraz niepewność związaną z możliwymi zmianami polityki handlowej na świecie. Rentowności polskich obligacji skarbowych – podobnie jak rentowności obligacji w głównych gospodarkach rozwiniętych – wzrosły. Jednocześnie kurs złotego umocnił się względem euro, natomiast względem dolara amerykańskiego – pomimo aprecjacji dolara na światowych rynkach – kurs złotego kształtował się na podobnym poziomie jak rok wcześniej.