Od czego zależy bezpieczeństwo energetyczne?

Zgodnie z definicją, którą zawiera ustawa Prawo energetyczne, bezpieczeństwo energetyczne to stan gospodarki umożliwiający pokrycie perspektywicznego zapotrzebowania odbiorców na paliwa i energię w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony, przy zachowaniu wymagań ochrony środowiska. Pojęcia to jest zawiązane także z zagwarantowaniem bezpieczeństwa dostaw surowców, wytwarzania, przesyłu oraz dystrybucji energii, czyli zachowania ciągłości łańcucha energetycznego. 

Definicja zaproponowana przez Międzynarodową Agencję Energetyczną mówi o tym, że bezpieczeństwo energetyczne polega na nieprzerwanej dostępności źródeł energii, a także ich przystępności cenowej. 

Bezpieczeństwo energetyczne to także zdolność system energetycznego do szybkiej reakcji na dynamiczne zmiany związane z bilansem podaży i popytu energii. 

Bezpieczeństwo energetyczne zależy od wielu czynników, a jego zapewnienie jest kluczowe dla dobrze funkcjonującego państwa. Co na nie wpływa? Wśród najważniejszych czynników można wymienić: 

• dywersyfikację zdolności wytwórczych — co oznacza systemy produkcji energii oparte o różne technologie wytwarzania, które dysponują odpowiednimi mocami wytwórczymi. Systemy powinny zapewnić ciągłość dostaw energii oraz utrzymywać ceny na akceptowalnym poziomie,
• ceny — dostawy taniej energii konsumentom są możliwe dzięki utrzymaniu niskich kosztów jej wytworzenia, przesyłu oraz dystrybucji. Przerwanie łańcucha dostaw może odbić się negatywnie na poziomie cen, a także stworzyć realne trudności ekonomiczne dla państw narażonych na uzależnienie od jednego źródła zaopatrzenia,
• transport — co ważne, energia powinna być dostępna na żądanie, dlatego jej transport musi być łatwy i bezpieczny,
• koncentrację dostawców — jeżeli dany kraj jest uzależniony od ograniczonej liczby dostawców importowanego paliwa, wzrasta poziom zagrożenia i ryzyko wrogiego oddziaływania rynku paliw. Możliwe są także zakłócenia w dostawach, jeśli państwo opiera się na dostawcach pochodzących z krajów o niestabilnym systemie politycznych,
• wymagany poziom inwestycji — aby zaspokoić przewidywalny wzrost zapotrzebowania na energię, konieczna jest realizacja inwestycji. W zależności od możliwości państwa, realizacja takich inwestycji może okazać się nierealna, co znacząco wpływa na bezpieczeństwo energetyczne, 
• dostępność infrastruktury — aby zbudować różnorodny miks energetyczny, dany kraj musi mieć dostęp do zróżnicowanych źródeł energii, które wymagają niezbędnej infrastruktury w zakresie technicznym, a także technologicznym takich jak rurociągi czy linie przesyłowe,
• wiedzę ekspercką — bez technologicznego know-how oraz ekspertów niemożliwe jest utworzenie bezpiecznego systemu energetycznego, dlatego konieczne jest posiadanie rozwiniętego zaplecza eksperckiego,
• zamienność paliw — dzięki zapewnieniu różnorodności w zużyciu paliw można podnosić poziom bezpieczeństwa energetycznego. Przekształcenie paliw np. węgiel w gaz czy gaz w paliwo ciekłe sprawia, że nawet w przypadku problemów z dostawami paliw, potrzeby energetyczne konsumentów mogą być zaspokojone.

Bezpieczeństwo energetyczne jest więc zapewnione, jeśli dany kraj uwzględnia wymienione wyżej czynniki i prowadzi odpowiedzialną politykę energetyczną. To właśnie państwo, a dokładniej rząd, odpowiada za to bezpieczeństwo energetyczne. W Polsce zgodnie z ustawą Prawo energetyczne jest to minister właściwy do spraw gospodarki. 

Bezpieczeństwo energetyczne jest zapewnione przez szereg działań, które podejmowały i podejmują kolejne rządy. To właśnie skupienie się inwestycjach mających na celu zróżnicowanie zdolności wytwórczych, zapewnienie niskich kosztów wytwarzania, przesyłu i dystrybucji, tworzenie infrastruktury, ma na celu zaspokajanie potrzeb energetycznych obywateli. Bezpieczeństwo energetyczne gwarantuje stałe i nieprzerwane dostawy energii, a także brak blackoutów, czyli awarii związanych z systemem elektroenergetycznym. To także kwestia, która nie pozostaje obojętna na zagrożenie polityczne, które może wynikać ze sprzecznych interesów poszczególnych państw.