Odporność i konkurencyjność. Jak BGK wspiera samorządy w odpowiedzi na współczesne wyzwania?

O szeroko rozumianej odporności eksperci i samorządowcy dyskutowali w Warszawie podczas organizowanej przez Bank Gospodarstwa Krajowego dla JST konferencji "Rola samorządów w budowaniu odporności". To jedno z największych spotkań dla samorządowców i niezwykle ważny temat. Odporność pozwala bowiem samorządom skuteczniej odpowiadać na współczesne wyzwania.

Mowa tu o zagrożeniach związanych ze zmianami klimatu, wynikających z działań wojennych i zmian geopolitycznych, a także kryzysach gospodarczych i zdrowiu publicznym. To one – jak zauważa prezes BGK – wymagają od polskich samorządów większej zdolności do adaptacji i budowania odporności. Kluczowe są tu wymiana doświadczeń i współpraca ponad politycznymi podziałami.

- Wyzwaniom, przed jakimi dziś stajemy, możemy sprostać, działając wspólnie jako środowiska administracji państwowej, naukowe i samorządowe. Razem powinniśmy budować rozwiązania, które będą zwiększały odporność państwa i samorządów – zwraca uwagę Mirosław Czekaj, prezes BGK.

Wsparcie kraju na poziomie gminnym, powiatowym i wojewódzkim to jeden z kluczowych filarów nowej strategii Banku Gospodarstwa Krajowego. Banku, który zarządza ponad połową środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności.

Część tych pieniędzy jest przeznaczona na projekty związane ze zwiększaniem odporności energetycznej oraz odporności klimatycznej. W ostatnim czasie BGK zakończył nabór projektów dotyczących Zielonej Transformacji Miast, a więc budowania odporności na zmiany klimatyczne. Wpłynęło ponad 3000 projektów na łączną kwotę ponad 28 mld zł.

Na znaczeniu zyskuje budowanie odporności militarnej i cywilnej, co może się przyczynić do wzmocnienia konkurencyjności polskiej gospodarki i środowisk lokalnych.

- Ważne, by jak najwięcej inwestycji, które będą związane z budowaniem odporności militarnej, trafiło do samorządów. Zmiany, które są dziś przyjmowane przez Radę Ministrów i będą procedowane w parlamencie, mają wzmacniać przedsiębiorczość i poprawiać konsensus ekonomiczny w środowiskach lokalnych, co pozwoli łatwiej pozyskiwać inwestorów – zwraca uwagę Marta Postuła, pierwsza wiceprezes zarządu BGK.

Za inwestycje w obronność będzie odpowiadał, będący częścią KPO, Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności. Pieniądze z FBiO mają wesprzeć ochronę ludności, budowę infrastruktury krytycznej oraz modernizację przemysłu.

FBiO ma być ściśle powiązany z Programem Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej na lata 2025-2026. To około 25 mld zł na wzmocnienie systemu ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce, w tym m.in. na budowę schronów, miejsc doraźnego schronienia czy bezpieczne systemy łączności.

Kolejny instrument związany z finansowaniem wydatków na obronność to przyjęty przez Radę UE SAFE, który może być wykorzystany do budowania konkurencyjności, także na szczeblu lokalnym. SAFE to unijny mechanizm nisko oprocentowanych pożyczek na wspólny zakup uzbrojenia i sprzętu wojskowego wyprodukowanego przez firmy posiadające siedzibę na terenie państwa należącego do UE/EWG/EFTA lub na Ukrainie. Jego budżet to 150 mld euro. W tej chwili polski rząd tworzy plan zakupów.

- Musimy mieć dobre projekty, które pozwolą nam sfinansować rozwój potencjału militarnego. To są środki pożyczkowe, dodatkowy impuls, który można wykorzystać do rozwoju lokalnych przedsiębiorstw – zwraca uwagę prof. Marta Postuła.

Podczas XVIII Ogólnopolskiej Konferencji BGK dla JST międzynarodowi eksperci mówili o tym, jak kształtować Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności, jakie środki powinny być przeznaczone na wsparcie odporności samorządów, a jakie na infrastrukturę podwójnego zastosowania czy związaną z bezpieczeństwem i obronnością.

Nie zabrakło ponadto tematów związanych z lokalną gospodarką i finansami, stanem usług społecznych i zdrowotnych oraz dbałością o środowisko naturalne.

Wśród panelistów znaleźli się samorządowcy, eksperci BGK, przedstawiciele administracji rządowej, biznesu i środowiska naukowego. Gościem specjalnym był rektor-komendant Akademii Sztuki Wojennej, były Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego gen. Mieczysław Gocuł. Z kolei o swoich doświadczeniach w zarządzaniu miastami w czasie wojny mówili goście z Ukrainy: przewodniczący Rady Miasta Chmielnicki oraz mer Iwano-Frankiwska.

W czasie konferencji został też zaprezentowany raport dotyczący odporności polskich samorządów.

Konferencja odbyła się 22 i 23 czerwca w Warszawie.