"Ósemka Mentzena" do negocjacji? PiS mówi o błędzie Nawrockiego, KO nie chce ulegać presji

W opinii zarówno naszych rozmówców z koalicji, jak i tych z PiS, Sławomir Mentzen dobrze dyskontuje swój wyborczy wynik po pierwszej turze, zmuszając Rafała Trzaskowskiego i Karola Nawrockiego do ustosunkowania się do jego sztandarowych postulatów ujętych w ośmiu punktach. - Duopol PiS i PO może się skończyć w 2027 lub 2031 r. Dlatego istotne jest, co zrobi teraz Mentzen. Jeśli otworzy się na posłów PiS, to może dojść do rekonfiguracji sceny, przejmując część PiS-owców i mieć drugi lub trzeci klub w Sejmie. Pytanie, czy nie pójdzie tam część ludzi od Hołowni lub ludowców - zastanawia się nasz rozmówca z rządu.

Teraz gdy obaj kandydaci zgodzili się na rozmowę z Mentzenen na jego kanale na YouTube, w obu sztabach i ich partyjnych zapleczach trwają dywagacje, jak kandydaci powinni się zachować.

W KO słyszymy, że Trzaskowski nie da się zapędzić w kozi róg i raczej nie podpisze wszystkiego, czego oczekuje Mentzen. Obecnie słyszymy o dwóch scenariuszach, każdy z nich poprzedzony rozmową z politykiem Konfederacji. Zgodnie z pierwszym, efektem tych negocjacji będzie to, że kandydat KO podpisze tylko te punkty, co do których się zgadza. Drugi scenariusz zakłada, że wskutek rozmowy z Mentzenem dojdzie do zmiany treści czy doprecyzowania przynajmniej niektórych punktów i dopiero wtedy Trzaskowski złoży podpis.

Zwłaszcza po ostatniej wpadce mniej znanego posła KO Przemysława Witka - który na antenie Polsat News, pytany o ósemkę Mentzena i stosunek kandydata KO do nich, użył sformułowania "cóż szkodzi obiecać?" - koalicja nie chce pokazywać zbyt daleko idącej uległości wobec Konfederacji i podkopywać tym samym wiarygodności Trzaskowskiego.

W KO jest podział dotyczący tego, które punkty są do akceptacji. - Poza pierwszym punktem, w zasadzie resztę można podpisać - mówi nam polityk KO. Punkt pierwszy to deklaracja o niepodwyższaniu podatków i niewprowadzaniu nowych. Historia poszczególnych rządów pokazuje, że trudno jest wykluczyć wprowadzenie nowych danin. Z jednej strony z racji implementacji prawa unijnego, z drugiej, ponieważ różne pomysły podatkowe są na rządowej tapecie, np. podatek cyfrowy, który ma zwiększyć wpływy od cyfrowych gigantów. Nie mówiąc już o sytuacji finansów publicznych - z szybko rosnącym długiem i dużym deficytem.

Inny rozmówca z KO wskazuje na punkt nr 2, mówiący o niepodpisywaniu żadnej ustawy "ograniczającej obrót gotówkowy" oraz że przyszły prezydent "będzie stał na straży polskiego złotego". - To można spokojnie podpisać, bo i tak euro wprowadzimy nie wcześniej jak za dziesięć lat - wskazuje rozmówca.

Punktem spornym Trzaskowskiego z Menztenem, według naszych rozmówców, jest kwestia zapewnienia, że nowa głowa państwa nie podpisze ustawy w sprawie ratyfikacji akcesji Ukrainy do NATO. W tym przypadku trudno bezwarunkowo podejmować tak twarde zobowiązanie, tym bardziej, że to jeden z głównych postulatów Putina. O tym postulacie Mentzena pisał Tusk, uznając, że jest nieakceptowalny.

W KO wątpliwości budzi punkt nr 3, mówiący, że prezydent nie podpisze żadnej ustawy ograniczającej swobodę wyrażania poglądów zgodnych z polską konstytucją. To części polityków tego ugrupowania nie przeszkadza na poziomie ogólnego sformułowania, ale nie wszystkim. Jak zwraca nam uwagę jeden ze sztabowców, Trzaskowski popierał ustawę o mowie nienawiści, którą Andrzej Duda wysłał do TK, a punkt Mentzena dotyczy właśnie przekreślania ścieżki powrotu z tym projektem do Sejmu.

Swoje dylematy, jak zachować się wobec "ósemki Mentzena", ma PiS. Z jednej strony nie ma problemów z przedstawioną listą. - Tematyka wygląda wręcz na ustawianą pod nas - konstatuje rozmówca z PiS. Z drugiej strony od kilku rozmówców z tej partii słyszymy, że Nawrocki niepotrzebnie z miejsca zadeklarował chęć złożenia podpisu. - Karol popełnił błąd. Powinien zadeklarować gotowość do podpisania się pod postulatami Mentzena, ale nie stawiać kropki, tylko przecinek i dorzucić, że podpisze, jeśli to i owo doprecyzujemy - podkreśla polityk PiS.

Zdaniem naszych rozmówców nie w każdym przypadku podpisanie tych zobowiązań jest racjonalne, nawet jeśli jest ważne z punktu widzenia kampanijnej strategii.

W PiS w partii rośnie poparcie dla wprowadzenia podatku katastralnego. - Nie chodzi o kogoś, kto ma dwa czy trzy mieszkania, ale np. o fundusze, które wchodzą do Polski i masowo je wykupują, podbijając ceny mieszkań - słyszymy od jednego z posłów PiS. Sprawą sporną jest głównie to, od ilu mieszkań taki podatek powinien obowiązywać. - Lepiej na razie z tym nie wychodzić, bo w kampanii będzie zamieszanie - dodaje jeden z posłów PiS.

Politycy partii przyznają, że w sprawie podatku katastralnego wdarł się niespójny przekaz w kampanii. Najpierw Karol Nawrocki chciał wpisania zakazu jego wprowadzenia w konstytucji, a potem okazał się jego zwolennikiem. Z kolei podpisanie deklaracji Mentzena oznacza trzeci zwrot w tej sprawie. Od tej kwestii i pytania Magdaleny Biejat na debacie w Końskich zaczęło się prześwietlanie przez media jego stanu majątkowego oraz ujawnienie kawalerki, którą Nawrocki kupił od emeryta Jerzego Ż.

Choć PiS wyśmiewa KO za słowa jednego z jej działaczy "cóż szkodzi obiecać?", to jednak w praktyce może wykazać podobne podejście do niektórych punktów "ósemki Mentzena". - Każdy prezydent złamie punkt pierwszy i siódmy - przyznaje poseł PiS.

Chodzi o niepodpisywanie ustawy, która podnosi istniejące podatki, składki i opłaty lub wprowadza nowe obciążenia, a także o nieprzekazywanie jakichkolwiek kompetencji władz Rzeczypospolitej Polskiej do organów Unii Europejskiej. Choć zdaniem innego rozmówcy z tej partii akurat punkt dotyczący relacji z UE jest "bezpieczny" dla PiS.

- Kompetencje określają unijne traktaty. Więc bez ich zmiany nie ma mowy o ich poszerzaniu, dlatego podpisania się pod tym punktem nic nie kosztuje - mówi polityk PiS. Choć przyznaje, że są sfery jak polityka klimatyczna, gdzie KE bez zmian traktatowych zdobyła pierwszoplanowe kompetencje.

Kolejna kwestia, która budzi wątpliwości, to punkt dotyczący niezgody na członkostwo Ukrainy w NATO. - Może trzeba było zrobić zastrzeżenie, że tak będzie, dopóki Ukraina nie zmieni podejścia do Polski i naszych interesów - mówi nasz rozmówca. Ponieważ jak dodaje, w przeciwnym przypadku Polska traci możliwość politycznej gry w tej sprawie.

Choć w podejściu PiS i KO do "ósemki Mentzena" widać różnice, to zastrzeżenia dotyczące kilku z tych deklaracji są zbliżone. Konfederacja nie przywiązuje do tego większej wagi, słyszymy, że "ósemka" jest nienegocjowalna.

Dla Mentzena ważne jest, że mimo zakończenia udziału w wyborach prezydenckich on i jego ugrupowanie dalej są w grze. - To kwestia zalegitymizowania fundamentów programu i filozofii politycznej Konfederacji. Punkt po punkcie są też ważne emocje wśród naszego elektoratu - podkreśla Wipler.

Grzegorz Osiecki i Tomasz Żółciak, dziennikarze money.pl