Tyle żyją Polki i Polacy. GUS pokazał nowe dane

W 2024 roku przeciętne trwanie życia mężczyzn zamieszkałych w miastach wynosiło 75,07 roku i było o 0,4 roku dłuższe niż dla mężczyzn mieszkających na wsi. W przypadku kobiet trwanie życia było niemal równe w miastach i na wsi (odpowiednio 82,27 i 82,21). Różnica między kobietami a mężczyznami mieszkającymi w miastach wynosiła 7,2 roku (w 1991 roku – prawie 9, natomiast w 2001 – 7,8), w przypadku wsi – 7,5 roku (w 1991 roku – 9,7, a w 2001 – 8,8).

W 2024 roku przeciętne dalsze trwanie życia 15-latków wynosiło dla chłopców 60,36 roku, natomiast dla dziewczynek 67,62. W porównaniu z 1990 rokiem jest to o 7,3 roku więcej w przypadku chłopców i o 5,8 roku więcej w przypadku dziewcząt.

W 2024 roku średnie dalsze trwanie życia 45-latków wynosiło 32,12 roku dla mężczyzn i 38,3 roku dla kobiet, co w stosunku do 1990 roku oznacza wydłużenie przeciętnego trwania życia odpowiednio o 6,1 oraz 5,3 roku.

Dane GUS wskazują, że w roku 1950 przeciętna długość trwania życia mężczyzn wynosiła nieco ponad 56 lat, natomiast kobiet - prawie 62 lata. W latach 50. obserwowano szybki spadek poziomu umieralności, a tym samym wyraźny wzrost trwania życia. Tendencja utrzymywała się również w następnym dziesięcioleciu, chociaż proces ten postępował znacznie wolniej. W okresie kolejnych 20 lat (lata 70. i 80.) średnia długość trwania życia mężczyzn prawie nie uległa zmianie – okresowo notowano nawet jej spadek – natomiast w przypadku kobiet wzrosła zaledwie o 2 lata.

W latach 1991-2019 przeciętne trwanie życia wydłużyło się dla mężczyzn o 8,2 roku, a dla kobiet o 6,7 roku. Tak znaczny wzrost osiągnięto poprzez istotny postęp w zmniejszeniu ogólnego poziomu umieralności zarówno mężczyzn, jak i kobiet, w tym bardzo istotne znaczenie miał wyraźny spadek umieralności niemowląt. W 2019 roku w Polsce mężczyźni żyli średnio o 18 lat dłużej niż w połowie ubiegłego stulecia, natomiast kobiety o 20 lat dłużej.

W związku z pandemią COVID-19 i związaną z nią zwiększoną liczbą zgonów, trwanie życia w latach 2020 i 2021 uległo znacznemu skróceniu w porównaniu do 2019 roku - o 2,3 roku w przypadku mężczyzn oraz o 2,1 roku w przypadku kobiet. Ta tendencja uległa odwróceniu w 2022 roku, kiedy trwanie życia ponownie wzrosło, jednak dla obu płci było wciąż niższe o 0,7 roku niż w 2019 roku.

W 2023 roku odnotowano kolejny wzrost trwania życia - wartość była już wyższa niż przed pandemią COVID-19. W 2024 roku trwanie życia wydłużyło się o 0,3 roku dla obu płci. Oznacza to, że tempo wzrostu trwania życia powróciło do poziomu sprzed pandemii COVID-19.

Pomiędzy rokiem 1990 a rokiem 2019 GUS odnotował systematyczne wydłużanie się przeciętnego trwania życia we wszystkich województwach. Szczególnie dotyczy to mężczyzn zamieszkałych w województwach pomorskim, zachodniopomorskim, śląskim, kujawsko-pomorskim, opolskim i wielkopolskim, dla których w latach 1990-2019 średnie trwanie życia noworodka wydłużyło się o co najmniej 8 lat. W okresie tym najniższy wzrost notowano w województwach lubelskim i świętokrzyskim (7,1 roku). Dla kobiet największy przyrost trwania życia zanotowano w województwach opolskim i pomorskim (7,1 roku), natomiast najmniejszy - w warmińsko-mazurskim i lubelskim (6 lat).

W roku 2024 wzrost trwania życia dla mężczyzn odnotowano we wszystkich województwach z wyjątkiem podkarpackiego (spadek o 0,2 roku) i opolskiego, gdzie trwanie życia w zasadzie nie uległo zmianie. Najwyższy przyrost (o 0,6 roku) odnotowano w województwie podlaskim. W przypadku kobiet przyrost odnotowano we wszystkich województwach, najwyższy w kujawsko-pomorskim (o blisko 0,7 roku), a najniższy w opolskim (o 0,1 roku).

W Polsce występuje duże zróżnicowanie przeciętnego trwania życia w przekroju wojewódzkim. W 2024 roku rozpiętość między skrajnymi wartościami wskaźnika dla mężczyzn wynosiła 2,6 roku. Najkrótsze było oczekiwane trwanie życia mężczyzn w województwie łódzkim (73,61 roku), najdłuższe w małopolskim (76,25 roku). Wśród kobiet zróżnicowanie było niewiele mniejsze i wyniosło około 2,3 roku. Najkrótsze oczekiwane trwanie życia kobiet odnotowano w województwach łódzkim i śląskim (81,42 roku), a najdłuższe w podkarpackim (83,73 roku).

Oskar Sobolewski, ekspert emerytalny i rynku pracy w HRK Payroll Consulting