Rekordowe wydatki na obsługę długu publicznego w budżecie na 2026 rok

W projekcie budżetu na 2026 rok zaplanowano wydatki w wysokości 76 mld 435 mln 979 tys. zł na obsługę zadłużenia oraz operacje finansowe Skarbu Państwa na rynku krajowym. Oznacza to wzrost o 22,4 proc. w stosunku do roku poprzedniego. Jednocześnie na obsługę zobowiązań wobec zagranicy przeznaczono 13 mld 564 mln 21 tys. zł, co stanowi zwiększenie o 4,1 proc.

Główną pozycję w wydatkach krajowych stanowią odsetki i dyskonto od skarbowych papierów wartościowych oraz pozostałych instrumentów finansowych, które pochłoną 71 mld 863 mln 990 tys. zł. Dodatkowo 4 mld 206 mln 34 tys. zł zostanie przeznaczone na odsetki od środków przyjmowanych w depozyt lub zarządzanie przez Ministra Finansów. W przypadku obsługi zadłużenia zagranicznego największe kwoty dotyczą kosztów odsetek i dyskonta od obligacji skarbowych wyemitowanych na międzynarodowych rynkach finansowych, które wyniosą 9 mld 345 mln 190 tys. zł.

Na bieżący rok 2025 ustalono limit kosztów obsługi długu publicznego Skarbu Państwa na poziomie 75,5 mld zł, co odpowiada 1,9 proc. polskiego PKB. Rząd przewiduje systematyczny wzrost tych wydatków w kolejnych latach. Zgodnie ze Strategią zarządzania długiem sektora finansów publicznych na lata 2025-2028, przyjętą przez rząd jesienią poprzedniego roku, koszty obsługi długu mają wzrosnąć do około 2,3 proc. PKB w latach 2027-2028.

Dane Eurostatu z maja bieżącego roku wskazują, że całkowite wydatki na obsługę długu w sektorze finansów publicznych osiągnęły w 2024 roku wartość około 80,2 mld zł. Wzrost kosztów obsługi zadłużenia wynika między innymi z konieczności finansowania odsetek od pożyczek z Unii Europejskiej, które w 2026 roku wyniosą 2 mld 867 mln 194 tys. zł, oraz kosztów odsetek i opłat od kredytów w wysokości 1 mld 144 mln 734 tys. zł.

Przyjęty przez rząd projekt ustawy budżetowej na rok 2026 ma odpowiadać na obecne bezprecedensowe wyzwania geopolityczne i rozwojowe Polski, zapewniając jednocześnie utrzymanie stabilności finansów publicznych oraz wsparcie kluczowych inwestycji i programów społecznych. Dokument przewiduje środki na inwestycje w bezpieczeństwo, infrastrukturę drogową i kolejową, budowę Centralnego Portu Komunikacyjnego, transformację energetyczną i cyfrową.

Na rok 2026 w budżecie oraz planie Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych zabezpieczono rekordowe środki na obronę narodową w wysokości 200,1 mld zł, co stanowi 4,81 proc. PKB. To historycznie najwyższe wydatki na bezpieczeństwo w dziejach Polski, odzwierciedlające rosnące zagrożenia geopolityczne w regionie oraz determinację rządu do wzmocnienia potencjału obronnego kraju. Tak znaczące nakłady mają pozwolić na kontynuację programów modernizacyjnych wojska, zakup nowoczesnego sprzętu oraz wzmocnienie wschodniej flanki NATO.

Rok 2026 będzie kolejnym rokiem znaczącego wzrostu nakładów na ochronę zdrowia - łącznie osiągną one poziom 247,8 mld zł. W ramach tych wydatków zabezpieczono wyższe o 100 mln zł środki na program leczenia niepłodności metodą in vitro oraz trzykrotnie zwiększono finansowanie telefonu zaufania dla osób w kryzysie.

Projekt budżetu zakłada realizację szeregu strategicznych przedsięwzięć rozwojowych, takich jak budowa Centralnego Portu Komunikacyjnego, inwestycje w energetykę jądrową czy rozwój sztucznej inteligencji. Na mieszkalnictwo przeznaczono 8,7 mld zł, z czego 6,7 mld zł bezpośrednio z budżetu państwa.

W budżecie na 2026 rok zabezpieczono także finansowanie szerokiego spektrum programów społecznych, w tym środki na skutki waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych, wypłatę renty wdowiej, program "Aktywny rodzic", podwyższenie kwoty zasiłku pogrzebowego oraz kontynuację programów Rodzina 800+ i 13. oraz 14. emerytury.

Prognozowane dochody budżetu państwa na 2026 rok wyniosą 647,2 mld zł, co oznacza wzrost o 43,8 mld zł w porównaniu z przewidywanym wykonaniem w roku 2025. Głównym źródłem wzrostu dochodów będą wpływy podatkowe, które mają wynieść 579,9 mld zł. Największe kwoty mają pochodzić z podatku VAT (341,5 mld zł), akcyzy (103,3 mld zł) oraz CIT (80,4 mld zł).

Rząd prognozuje, że w przyszłym roku Produkt Krajowy Brutto wzrośnie realnie o 3,5 proc. To optymistyczne założenie opiera się na oczekiwanej poprawie koniunktury gospodarczej oraz efektach realizowanych inwestycji publicznych.

Przy przyjętych założeniach, przewidywana relacja długu publicznego do PKB wyniesie 48,9 proc. w 2025 roku, a następnie wzrośnie do 53,8 proc. w 2026 roku, pozostając poniżej progu ostrożnościowego 55 proc. określonego w ustawie o finansach publicznych. Kształtowanie się długu publicznego w latach 2025-2026 będzie głównie rezultatem finansowania potrzeb pożyczkowych netto budżetu państwa, w szczególności związanych z realizacją części pożyczkowych KPO oraz nakładów na obronność.