Rosja uderza w zbrojeniówkę. Rekordowa liczba spraw karnych za kontrakty

Od początku pełnoskalowej inwazji na Ukrainę co najmniej 34 osoby usłyszały zarzuty karne w związku z niewykonaniem państwowych kontraktów obronnych w Rosji. Informacje te, oparte na dokumentach moskiewskich sądów powszechnych, opublikowała agencja Reuters. Skala represji wobec sektora zbrojeniowego wyraźnie rośnie, uderzając bezpośrednio w najwyższą kadrę zarządzającą przedsiębiorstw dostarczających sprzęt i usługi dla armii.

Wśród oskarżonych znajdują się kluczowe postacie rosyjskiego przemysłu. Reuters zidentyfikował co najmniej 11 osób jako szefów firm oraz dwie osoby zajmujące stanowiska dyrektorskie wyższego szczebla.

Surowość działań organów ścigania potwierdzają zapadłe już wyroki – co najmniej pięć osób zostało skazanych na kary pozbawienia wolności do sześciu lat, a około 15 kolejnych przebywa obecnie w aresztach śledczych, oczekując na proces.

Analiza przeprowadzona przez rosyjską sekcję The Moscow Times wskazuje na gwałtowną eskalację działań prokuratorskich w bieżącym roku. W ciągu pierwszych ośmiu miesięcy 2025 roku do sądów trafiły 43 sprawy karne powiązane z państwowymi zamówieniami obronnymi. Jest to najwyższy wynik odnotowany od momentu wybuchu wojny w lutym 2022 roku.

Dla porównania, statystyki z poprzednich lat pokazują systematyczny wzrost presji na sektor zbrojeniowy. W całym 2024 roku odnotowano 34 takie przypadki, w 2023 roku było ich 36, natomiast w 2022 roku – 32. Warto zauważyć, że przed rozpoczęciem inwazji liczba spraw karnych w tym obszarze była znacznie niższa i w ciągu trzech lat poprzedzających konflikt nigdy nie przekroczyła poziomu 23 postępowań rocznie.

Struktura zarzutów stawianych w 2025 roku rzuca światło na priorytety rosyjskich śledczych. Z 43 spraw wniesionych do sądów od stycznia do sierpnia, aż 28 dotyczyło bezpośrednio niedopełnienia warunków kontraktów. 13 postępowań dotyczyło przyjmowania lub wręczania łapówek, a zaledwie dwie sprawy zakwalifikowano jako oszustwa na dużą skalę.

Obserwatorzy rynku zauważają istotną zmianę w strategii organów ścigania. O ile w 2024 roku niemal połowa spraw opierała się na zarzutach o oszustwo, o tyle w 2025 roku śledczy znacznie częściej sięgają po paragrafy dotyczące nadużycia władzy oraz naruszenia warunków kontraktu. Sugeruje to większą determinację państwa w egzekwowaniu terminowości i jakości dostaw dla frontu.

Niepokojącym zjawiskiem jest również wzrost liczby spraw o charakterze korupcyjnym. W pierwszych ośmiu miesiącach 2025 roku odnotowano 13 przypadków łapownictwa, podczas gdy w całym 2024 roku było ich siedem. W latach 2023 i 2022 liczby te wynosiły odpowiednio dziewięć i dziesięć przypadków, co pokazuje, że mimo wojennej mobilizacji i surowych kar, problem korupcji w sektorze obronnym przybiera na sile.

Obecna fala aresztowań i procesów jest realizacją wcześniejszych gróźb płynących z Kremla. Już w 2023 roku Dmitrij Miedwiediew, pełniący funkcję pierwszego zastępcy w Komisji Wojskowo-Przemysłowej, ostrzegał liderów branży obronnej przed konsekwencjami. Podkreślał wówczas, że niewywiązanie się ze zobowiązań kontraktowych będzie skutkowało nie tylko karami finansowymi, ale przede wszystkim odpowiedzialnością karną.

Działania te wpisują się w szerszy kontekst dyscyplinowania rosyjskiej gospodarki, która musi sprostać rosnącym potrzebom wojennym przy jednoczesnym ograniczeniu zasobów i sankcjach technologicznych. Dla menedżerów rosyjskich firm zbrojeniowych oznacza to drastyczny wzrost ryzyka zawodowego, gdzie błędy produkcyjne lub opóźnienia logistyczne są traktowane na równi z przestępstwami przeciwko bezpieczeństwu państwa.