Zasiłek pogrzebowy – komu przysługuje, w jakiej wysokości i jak o niego wnioskować?

Zasiłek pogrzebowy jest świadczeniem celowym, wypłacanym w związku ze śmiercią osoby bliskiej świadczeniobiorcy. Stanowić ma zwrot poniesionych kosztów pogrzebu. Wypłacany jest przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych uprawnionym osobom. 

Śmierć bliskiego nie zawsze jest okolicznością dającą danej osobie prawo do wypłaty zasiłku pogrzebowego. Uprawnionym do wypłaty zasiłku pogrzebowego będzie osoba, która spełnia jeden z poniższych warunków:

• jest objęta ubezpieczeniem rentowym w ZUS, pobiera emeryturę lub rentę, zaś zmarły był osobą z jej rodziny;
• zmarły był objęty ubezpieczeniem rentowym w ZUS, pobierał emeryturę lub rentę albo spełniał warunki, żeby takie świadczenie otrzymać;
• zmarły nie miał ubezpieczenia, ale pobierał zasiłek chorobowy albo świadczenie rehabilitacyjne po ustaniu ubezpieczenia.

Ponadto zasiłek ten zostanie wypłacony właściwie każdemu, kto zapłacił za pogrzeb, a niekoniecznie musi być to osoba z najbliższej rodziny zmarłego. ZUS może przekazać te środki także osobie obcej, instytucji, która zajęła się pogrzebem, np. domowi pomocy społecznej, pracodawcy czy gminie, powiatowi czy związkowi wyznaniowemu lub osobie prawnej kościoła. 

Podstawą ubiegania się o zasiłek pogrzebowy jest odpowiedni wniosek na druku Z-12. Musisz go wypełnić i złożyć w ZUS wraz z dokumentami:

• odpisem skróconego aktu zgonu albo na Twój wniosek oddział ZUS sam może uzyskać jego odpis z urzędu stanu cywilnego,
• odpisem skróconym aktu urodzenia dziecka, które urodziło się martwe, albo odpisem zupełnym aktu urodzenia dziecka z adnotacją urzędnika, że dziecko urodziło się martwe,
• oryginałem rachunków, które dokumentują poniesione koszty pogrzebu,
• kopiami rachunków, które dotyczą pogrzebu i potwierdził je bank za zgodność z oryginałem,
• zaświadczeniem płatnika składek o tym, że Ty albo zmarły podlegacie ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu – w przypadku osoby ubezpieczonej,
• które potwierdzą, że jesteś z rodziny zmarłego, np. odpisem skróconym aktu urodzenia,
• tożsamości, na przykład dowodem osobistym lub paszportem, jeśli składasz dokumenty osobiście w jednostce ZUS,

pełnomocnictwem, jeśli nie Ty, a ktoś w Twoim imieniu składa dokumenty.

Po złożeniu wszystkich wymaganych dokumentów ZUS wypłaci Ci świadczenie na pokrycie kosztów pogrzebu. Czy zasiłek wystarczy na pochówek? To zależy, jakie koszty ponosisz w związku z tym. Ile wynosi zasiłek pogrzebowy? Jeśli należysz do rodziny zmarłego, świadczenie wyniesie 4000 zł, niezależnie od faktycznych poniesionych wydatków. Zasiłek pogrzebowy niekoniecznie musi je w całości pokryć. Maksymalnie zawsze jest to tylko 4000 zł, choć na koniec 2022 roku pojawiły się informacje od partii rządzącej, że ta kwota ma być zwiększona. 

W przypadku gdy za pogrzeb płaci więcej niż jedna osoba, zasiłek pogrzebowy zostanie podzielony proporcjonalnie do poniesionych przez każdą z nich wydatków.

Jeśli nawet jesteś osobą bliską zmarłemu, ale nie ponosisz kosztów pogrzebu, nie będziesz mógł się skutecznie ubiegać o zasiłek pogrzebowy. Podobnie takie świadczenie nie zostanie Ci wypłacone, jeśli nie spełniasz innych przesłanek do jego uiszczenia. 

Jednak zasiłek pogrzebowy na nieubezpieczonego członka rodziny może przysługiwać, jeśli osoba, która zmarła, pobierała wcześniej zasiłek chorobowy czy świadczenie rehabilitacyjne po ustaniu ubezpieczenia. Możliwe to będzie także wówczas, gdy osoba nie miała własnego tytułu do ubezpieczeń, ale była członkiem rodziny osoby ubezpieczonej. W przeciwnym wypadku nie będzie przysługiwała wypłata zasiłku pogrzebowego na zmarłego.

Wypłacany z ZUS zasiłek pogrzebowy jest przyznawany w kwocie zryczałtowanej, maksymalnie do 4000 zł. Czy wystarczy on na pochówek? Trudno ocenić. Wszystko zależy od wydatków poniesionych w związku z pogrzebem, a te mogą być różne. 

Kwota zasiłku pogrzebowego nie ulegała zmianie od 11 lat. Wciąż wynosi 4 tys. zł, choć koszty organizacji pochówku rosną. Eksperci z branży pogrzebowej twierdzą, że dziś na wyprawienie pogrzebu wystarczy kwota około 8 tys. zł.