Zasiłek rodzinny – jak się o niego starać i komu przysługuje?

Wśród różnego rodzaju świadczeń dużą popularnością wśród Polaków cieszy się zasiłek rodzinny. Co to jest? To zasiłek, którego celem jest częściowe pokrycie wydatków związanych z utrzymaniem dziecka. Dzięki niemu można odciążyć rodzica lub rodziców pod względem finansowym i wspomóc ich budżet w czasie wychowywania potomstwa i sprawowania opieki nad młodym dorosłym, który jeszcze pobiera naukę. 

Kluczowe znaczenie dla osób uprawnionych do uzyskania tego świadczenia ma to, w jakiej wysokości mogą go otrzymać. Ile wynosi zasiłek rodzinny? Będzie to świadczenie wypłacane w wysokości:

• 95 zł miesięcznie – na dziecko w wieku od 0 do ukończenia 5. roku życia,
• 124 zł miesięcznie – na dziecko w wieku od 5 do 18 lat,
• 135 zł miesięcznie – na dziecko w wieku pomiędzy 18. a 24. rokiem życia. 

To niewiele, ale świadczenie wypłacane może być latami, co generuje sumarycznie wysoką kwotę. 

Nie każdej rodzinie, w której są dzieci, należy się zasiłek rodzinny. Przysługuje:

• matce i ojcu dziecka lub jednemu z rodziców,
• opiekunowi prawnemu dziecka,
• opiekunowi faktycznemu dziecka, ale tylko w przypadku, gdy osoba opiekująca się dzieckiem wystąpiła do sądu rodzinnego o adopcję,
• osobie uczącej się, która jest pełnoletnia i nie jest na utrzymaniu rodziców – dotyczy to sytuacji, w której oboje rodzice takiej osoby nie żyją lub są zobowiązani do płacenia alimentów na jej rzecz.

Dodatkowo obowiązują pewne ograniczenia wiekowe przy przyznawaniu prawa do zasiłku rodzinnego. Przysługuje w przypadku:

• dziecka niepełnoletniego, do czasu ukończenia przez nie 18. roku życia,
• uczniów, do czasu ukończenia nauki w szkole, ale maksymalnie do 21. roku życia,
• dziecka z niepełnosprawnością do ukończenia przez nie 24 lat, jeśli kontynuuje ono naukę w szkole lub w szkole wyższej,
• osoby pełnoletniej, która nie jest na utrzymaniu rodziców, do ukończenia przez nią 24. roku życia, jeśli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej. 

Skutecznie wniosek o zasiłek rodzinny mogą złożyć uprawnione do tego osoby, które spełnią kryterium dochodowe. Określono, że miesięczny zarobek rodziny lub osoby uczącej się nie może przekroczyć kwoty:

• 674 zł w przeliczeniu na osobę,
• 764 zł w przeliczeniu na osobę, jeśli członkiem rodziny lub osobą uczącą się jest niepełnosprawny. 

Przy przekroczeniu takiej granicy dochodu obowiązuje mechanizm złotówka za złotówkę, co oznacza, że przysługujące świadczenie zostanie zmniejszone o kwotę przekroczenia kryterium dochodowego. Jeśli zasiłek zostanie zmniejszony do mniej niż 20 zł, nie będzie wypłacany. 

Kiedy dochód na osobę w rodzinie jest zbyt wysoki, nie otrzymasz zasiłku rodzinnego. Kryterium to nie jest jedynym czynnikiem, który może pozbawić Cię prawa do takiego świadczenia. Nie będzie ono przysługiwało, jeśli:

• dziecko lub osoba ucząca się pozostają w związku małżeńskim;
• dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w pieczy zastępczej;
• osoba ucząca się została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie;
• pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko;
• osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od jego rodzica, chyba że:
• rodzice lub jedno z rodziców nie żyje, 
• ojciec jest nieznany, 
• powództwo o alimenty od drugiego rodzica zostało oddalone,
• sąd zobowiązał tylko jednego z rodzica do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka,
• dziecko zgodnie z orzeczeniem sądu jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach;
• członkowi rodziny przysługuje na dziecko taki zasiłek za granicą, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Dla uzyskania zasiłku rodzinnego konieczne będzie złożenie wniosku o ustalenie prawa do niego oraz do dodatków do zasiłku rodzinnego, które również mogą Ci przysługiwać. 

Jak złożyć wniosek o zasiłek rodzinny? Wystarczy wypełnić poszczególne okna w formularzu, podając dane zgodne z prawdą dotyczące osoby ubiegającej się o świadczenie oraz dziecka. Do wniosku należy przy tym dołączyć:

• skrócony odpis aktu urodzenia dziecka lub inny dokument urzędowy potwierdzający jego wiek, jeśli dziecko się uczy i ukończyło 18 lat,
• zaświadczenie lub oświadczenie o wysokości dochodu rodziny, np. zaświadczenie o dochodzie podlegającym opodatkowaniu podatkiem PIT z urzędu skarbowego,
• w przypadku dziecka powyżej 18. roku życia – oświadczenie lub zaświadczenie ze szkoły lub szkoły wyższej potwierdzające, że dziecko kontynuuje naukę,
• w przypadku dziecka z niepełnosprawnością – orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczonym stopniu niepełnosprawności.

Dodatkowo w przypadkach szczególnych potrzebne będą:

• kopie aktów zgonu rodziców – w przypadku osoby uczącej się, której rodzice nie żyją,
• kopia karty pobytu – w przypadku cudzoziemca przebywającego na terytorium Polski,
• kopia odpisu prawomocnego wyroku sądu orzekającego rozwód lub separację albo kopia aktu zgonu małżonka lub rodzica dziecka – w przypadku osoby samotnie wychowującej dziecko. 

Wniosek o zasiłek rodzinny składa się w urzędzie gminy lub miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy. Wnioski takie przyjmowane są też niekiedy przez ośrodki pomocy społecznej lub inne jednostki organizacyjne gminy. 

Czy możliwe jest wnioskowanie o zasiłek rodzinny online? Od 1 lipca 2018 roku jest to dostępne. By móc wnioskować o zasiłek rodzinny przez internet, należy skorzystać z rządowego portalu Emp@tia. Do zalogowania się do portalu i skorzystania z możliwości składania dokumentów online musisz mieć profil zaufany lub podpis kwalifikowany.