Biorąc pod uwagi statystki, rola budownictwa w procesie osiągnięcia neutralności klimatycznej gospodarki jest kluczowa. Z raportu Global AGC wynika, iż budynki odpowiadają dziś za ok. 38%[1] światowych emisji CO2, przy czym 28% pochodzi z ich eksploatacji, zaś pozostałe 10% jest skutkiem zużycia energii w procesach produkcji materiałów budowlanych oraz wykorzystywanych w tym celu technologii (tzw. wbudowany ślad węglowy). Co więcej, według Banku Światowego budownictwo w skali ogólnoświatowej generuje ok. 1 miliarda ton stałych odpadów rocznie, a liczba ta stanowi połowę stałych odpadów produkowanych każdego roku na całym świecie[2]. Dane te unaoczniają, jak istotne znaczenie ma zrównoważony rozwój mający na celu zmianę obecnego stanu rzeczy w imię lepszej przyszłości planety i jej mieszkańców. Strategię tę realizują najwięksi gracze sektora budowlanego, na których spoczywa ogromna odpowiedzialność, w tym Grupa Saint-Gobain w Polsce.
Czym jest zrównoważone budownictwo Saint-Gobain?
W raporcie Światowej Komisji ds. Środowiska i Rozwoju znajdziemy następującą definicję zrównoważonego rozwoju: "Jest to taki rozwój, w którym potrzeby obecnego pokolenia mogą być zaspokojone bez umniejszania szans przyszłych pokoleń na ich zaspokojenie". Biorąc pod uwagę wspomniane wyżej badania, z których jasno wynika, iż działalność ludzka w obszarze budownictwa wywiera negatywny wpływ na stan środowiska, dekarbonizacja sektora budowlanego jest jednym z najważniejszych punktów działania przedsiębiorstw z tej branży.
Istotną kwestią jest analiza cyklu życia materiałów i konstrukcji budowlanych oraz zmniejszanie ich wbudowanego śladu węglowego, by odciskały jak najmniejsze piętno na środowisku naturalnym od chwili pozyskania surowców do produkcji, poprzez same procesy wytwórcze, transport, proces budowy, eksploatację budynku, aż po jego rozbiórkę i ponowne wykorzystanie odpadów budowlanych. Gospodarka cyrkularna to fundament działalności odpowiedzialnych społecznie producentów.
Grupa Saint-Gobain w codziennych zmaganiach z palącymi wyzwaniami XXI w. kieruje się wartościami ujętymi w celu nadrzędnym: MAKING THE WORLD A BETTER HOME, umacniając swoją pozycję światowego lidera zrównoważonego i lekkiego budownictwa. Strategia firmy stanowi kompletny koncept wdrażany na wszystkich polach jej działania. Ideą jest poprawa komfortu życia ludzi bez obciążania planety, a także podniesienie wartości i jakości samych budynków. Dla pełnego obrazu konieczne jest przestawienie głównych filarów zrównoważonego rozwoju Saint-Gobain.
Najbardziej oczywistym jest obszar związany z energią i emisją CO2. Tu odbywa się to dwutorowo. Poprzez zwiększanie udziału energii odnawialnej w procesach produkcji, oferowane materiały cechują się mniejszą wbudowaną emisją dwutlenku węgla, co przekłada się bezpośrednio na niższą emisję operacyjną budynków. Zwiększanie efektywności energetycznej obiektów i obniżanie ich zapotrzebowania na energię pochodzącą z paliw kopalnych uzyskuje się z kolei, ulepszając parametry izolacyjne wytwarzanych rozwiązań. Skutkiem obu tych działań jest niższa emisja gazów cieplarnianych do atmosfery, zarówno ze strony zakładów produkcyjnych, jak i wznoszonych obiektów.
Bardzo ważnym aspektem jest dbałość o zasoby naturalne poprzez ograniczanie wykorzystania surowców nieodnawialnych w procesach produkcji, niższe zużycie wody słodkiej czy generowanie mniejszej ilości odpadów budowlanych i rozbiórkowych niepodlegających odzyskowi. Dzięki metodom wytwórczym opartym na recyklingu mamy pewność, że oddawane w ręce klientów produkty sprzyjają poprawie cyrkularności budynków, wydłużając okres ich użytkowania i zwiększając wskaźnik wtórnego wykorzystania poszczególnych ich komponentów.
Dbając o planetę nie możemy zapominać także o bezpieczeństwie pracowników znajdujących się na placu budowy, jak i zdrowiu oraz dobrym samopoczuciu mieszkańców budynków. Komfort funkcjonowania we wnętrzach, w których spędzamy przeważającą część naszego życia, przestał być traktowany jako przejaw ludzkiego egoizmu, odkąd idzie w parze z troską o środowisko.
Dość nieoczywistym, ale szalenie istotnym czynnikiem jest również efektywność procesów i technologii budowlanych – zarówno na etapie projektowania budynku, jak i podczas jego wznoszenia. Stosowanie trwałych, energooszczędnych, bezpiecznych produktów i wysokiej jakości systemów koniec końców przekłada się na wyższą wartość nieruchomości, niższy koszt cyklu życia budynku i mniejsze koszty właścicielskie.
Sukces równoważonego budownictwa leży nie tylko w jego wydajności, ale i estetyce, a jedno nie wyklucza dziś drugiego. Niezawodność rozwiań i stosowanych technologii oraz estetyka wykończenia zamykają obszary opisujące zrównoważone budownictwo Saint-Gobain.
Bezsprzeczny kierunek, w jakim powinien podążać sektor budowlany, wyznacza dziś lekkie budownictwo szkieletowe prefabrykowane i modułowe, spełniające powyższe założenia – cyrkularne, energooszczędne, przyczyniające się do poprawy jakości życia w prężnie rozwijających się miastach.
Prefabrykacja a zrównoważony rozwój
Budownictwo lekkie nie jest wcale najnowszym odkryciem, swoją długoletnią tradycję ma m.in. w krajach skandynawskich czy w północnej Ameryce. Tam domy o konstrukcji drewnianej stanowią nieodłączną część krajobrazu. W Polsce system ten wciąż się rozwija, lecz już teraz szeroko komentowane i doceniane są jego zalety.
Technologia szkieletowa w systemie drewnianym, stalowym lub mieszanym spełnia wszystkie wymogi zrównoważonego budownictwa. Projekty, które wykorzystują drewno, są bardziej bezpieczne i przyjazne środowisku, efektywniejsze energetycznie, szybsze w realizacji, łatwiejsze w prefabrykacji, a co za tym idzie – ekologicznie i ekonomicznie konkurencyjne w porównaniu z tradycyjnymi technikami wnoszenia konstrukcji.
W niedalekiej przyszłości budownictwo lekkie stanie się motorem napędowym rynku inwestycyjnego, a prefabrykacja będzie jedną z najbardziej pożądanych technologii. Dlaczego? Budynki wykonane tą metodą powstają w kontrolowanych warunkach hal produkcyjnych, gdzie wytwarzane i montowane są wszystkie elementy tak, by w formie gotowych do zamieszkania modułów przetransportować je do miejsc docelowych. Co istotne, uzgodnienia dotyczące projektu, wdrożonych rozwiązań technicznych, zastosowanych elementów wykończeniowych i instalacji, jak i wykonawstwo podlegają tylko jednej firmie. Dzięki temu zyskujemy 100% zgodność obiektu z projektem i unikamy niespodziewanych kosztów, znając cenę ostateczną budynku już na etapie podpisywania umowy. Krótki okres wznoszenia modułów eliminuje problem organizacji czy utrzymania placu budowy, a pod kątem przepisów BHP technologia prefabrykacji zapewnia dogodne warunki pracy pracownikom budowlanym, którzy działając pod dachem hali nie są narażeni na szkodliwe czynniki atmosferyczne.
A co z kwestiami ochrony środowiska? Budownictwo lekkie prefabrykowane pozwala na odpowiedzialną konsumpcję surowców, mając po swojej stronie zalety materiałów pochodzenia naturalnego, tj. drewna i gipsu, a także wełny mineralnej wytwarzanej na drodze recyklingu, której doskonałe parametry izolacyjne znacząco zwiększają szczelność budynków i zmniejszają ich zapotrzebowanie energetyczne. Komponenty te cechuje również niski ślad węglowy, a procesy ich wytwarzania są tak zoptymalizowane, by generować jak najmniej odpadów (przykładem jest cięcie wełny na wymiar), zaś pod koniec cyklu życia obiektu poszczególne elementy można wykorzystać wtórnie.
Lekkie budownictwo modułowe w recyklingu tkanki miejskiej
Najwyższą formą budownictwa prefabrykowanego jest budownictwo modułowe – spełniające wszelkie rygorystyczne wymogi prawne zawarte w Warunkach Technicznych, a do tego od razu gotowe do zamieszkania, z w pełni wykończonymi i wyposażonymi pomieszczeniami, pomalowanymi ścianami, położonymi okładzinami podłogowymi, zamocowanymi szafkami czy innymi stałymi elementami zabudowy itd. Równie cenioną wartością systemów modułowych jest to, iż można je stale modernizować, co pozwala na rozbudowę obiektu w dowolnej konfiguracji i na dowolnym poziomie.
Budownictwo prefabrykowane nadaje się do tworzenia nowych budynków o charakterze tymczasowym, których obecność na osiedlach wynika z aktualnego zapotrzebowania mieszkańców, np. modułowych biur, przedszkoli, żłobków czy innego rodzaju obiektów służących w danej chwili lokalnej społeczności. W razie konieczności budynki takie można łatwo przetransportować w inne miejsce lub poddać rozbiórce i odzyskowi.
Ale równie dużą nadzieję pokłada się w modułach stosowanych do nadbudowy istniejących budynków wielokondygnacyjnych i recyklingu przestrzeni miejskich.
Zielone miasta wymagają zrównoważonych technologii
Jednym z prawdopodobnych scenariuszy rozkwitu miast w najbliższych latach jest przekształcanie budynków wielorodzinnych i ich rozbudowa wzwyż, by ograniczać ekspansję na obrzeża i ochronić tereny zielone. Tak zwany rozwój "do wewnątrz" pozwala oszczędniej gospodarować terenem i ograniczyć koszty środowiskowe. Recykling tkanki miejskiej, jej modernizacja i usprawnienie, niesie same korzyści – prowadzi do ożywienia terenów miejskich oraz stworzenia uniwersalnej przestrzeni do życia dla różnych generacji.
Moduły otwierają zupełnie nowe możliwości dla budownictwa wielorodzinnego. Z uwagi na niski ciężar nie obciążą konstrukcji. Zapewniają ekologiczne i energooszczędne mieszkania dla nowych lokatorów, jednocześnie stanowiąc doskonałe źródło finansowania termomodernizacji budynku bazowego – z korzyścią dla dotychczasowych mieszkańców. Ze środków pochodzących ze sprzedaży mieszkań modułowych spółdzielnie mogą sfinansować instalację wind (tak niezbędnych, a często niewystępujących w budynkach czteropiętrowych), wymienić stolarkę okienną, postawić na odnawialne źródła energii, poprawić systemy wentylacji itp.
W Polsce mamy do czynienia z ogromnym w tej kwestii potencjałem. Szacuje się, iż dysponujemy nawet 4 – 5 tysiącami bloków kwalifikujących się do wykonania nadbudowy. Stawiane w latach 70. ubiegłego wieku budynki z wielkiej płyty w ocenie specjalistów pozwalają na swobodne dobudowanie jednego czy nawet dwóch pięter.
Istotą zrównoważonego budownictwa w ośrodkach miejskich jest maksymalne wykorzystanie możliwości, jakie daje nam zarówno nowa, jak i istniejąca infrastruktura. Nowoczesne materiały budowlane oraz zaawansowane technologie pozwalają czerpać garściami z jej potęgi i kreować miasta, które w centrum stawiają człowieka i planetę. Zawierzając lekkiemu budownictwu prefabrykowanemu i modułowemu możemy liczyć nie tylko na poprawę efektywności energetycznej domów i mieszkań, ale też zapewnić komfort akustyczny w coraz głośniejszym środowisku miejskim, poczucie bezpieczeństwa finansowego i energetycznego lokatorom – tak ważne w czasach kryzysu, a także otworzyć drogę do zrównoważonego życia tak obecnym, jak i przyszłym pokoleniom.
[1] https://globalabc.org/sites/default/files/2021-10/GABC_Buildings-GSR-2021_BOOK.pdf
[2] http://circularhotspot.pl/pl/budownictwo
Materiał sponsorowany przez TOGETAIR