Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie poinformował nas o orzeczeniu w sprawie dotyczącej skargi Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Radomiu. Skarga ta dotyczyła uchwały Rady Miejskiej w Radomiu z 19 grudnia 2016 roku oraz późniejszych zmian z 15 grudnia 2021 roku i 24 kwietnia 2023 roku w sprawie regulaminu Cmentarza Komunalnego w Radomiu.
Wyrok z 12 marca 2025 roku stwierdził nieważność tej uchwały wraz z załącznikami.
Stronom przysługuje możliwość jego zaskarżenia, do Naczelnego Sądu Administracyjnego, w terminie 30 dni od dnia doręczenia odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Prok. Anna Góźdź, rzeczniczka Prokuratury Okręgowej w Radomiu, wyjaśniła, że 2 stycznia 2025 roku oskarżyciel złożył skargę na uchwały Rady Miejskiej w Radomiu do VIII Wydziału Zamiejscowego w Radomiu. Uchwały reguluowały między innymi obowiązujące opłaty za groby i płyty oraz usługi pogrzebowe na Cmentarzu Komunalnym w Radomiu.
Orzeczenie WSA w Warszawie wpisuje się w linię wyroków sądów administracyjnych badających legalność opłat cmentarnych. Właściciele grobów coraz częściej zyskują orzeczenia na swoją korzyść.
Sądy po stronie właścicieli grobów
W 2024 roku WSA w Olsztynie zadecydował, że jedyną dopuszczalną opłatą cmentarną jest opłata za pochówek (w tym koszty prolongaty grobu). Pozostałe opłaty były uznane za nielegalne.
Wyrok ten był wynikiem skargi mieszkańca Olsztyna na uchwałę z 22 lutego 2023 roku, która wprowadzała nowe opłaty na cmentarzach komunalnych.
Mieszkaniec twierdził, że dodatkowe opłaty za dochowanie do istniejącego grobu i przedłużenie jego ważności po 20 latach nie mają podstaw prawnych. Wg skarżącego, art. 7 ust. 2 ustawy o cmentarzach ogranicza opłaty tylko do usług bezpośrednio związanych z pochówkiem.
Mieszkaniec Olsztyna argumentował, że samorząd nie powinien nakładać dodatkowych kosztów za używanie grobu\npo 20 latach czy dochowanie kolejnej osoby do istniejącego grobu bez wyraźnej zgody ustawowej. WSA w Olsztynie wydał nieprawomocny wyrok, a kasację od niego złożyła Rada Miasta Olsztyna.
Zarząd miasta planuje dokładną analizę prawną po ostatecznym rozstrzygnięciu przez NSA, aby dostosować przepisy do orzeczeń sądowych.
W Rzeszowie zapadł podobny wyrok
Podobną interpretację prawa zastosowano w orzeczeniu NSA z września ubiegłego roku, dotyczącym uchwały opłat za korzystanie z cmentarzy w Rzeszowie, gdzie zakwestionowano legalność dodatkowych opłat za prolongatę praw do grobu dla wielu osób.
Wszystkie te orzeczenia wskazują na pilną potrzebę zmiany przestarzałego prawa cmentarnego z 1959 roku, które obecnie pozwala na jego różne interpretacje i prowadzi do sprzecznych stanowisk sądów.
Dla obywateli wyroki WSA i NSA to pozytywna wiadomość, ponieważ zarządcy cmentarzy komunalnych nie będą mogli żądać dowolnych opłat na utrzymanie grobów bliskich.
Stwierdzenie nieważności uchwał działa retroaktywnie, co otwiera możliwość odzyskania niesłusznie pobranych pieniędzy przez właścicieli grobów.
Samorządowcy chcą zmian w prawie
Dla samorządów oznacza to wyzwanie związane z utrzymaniem cmentarzy bez funduszy z opłat uznanych za bezprawne. Gminy mogą spodziewać się fali roszczeń ze strony osób, które przez lata płaciły bezprawnie nałożone opłaty.
