Koniec szału na pompy ciepła? Polacy inwestują teraz w co innego

Właściciele domów w 2024 r. najczęściej inwestowali w kotły na biomasę. Dotyczyła ich blisko połowa złożonych wniosków (rok wcześniej - 17,8 proc.) o dofinansowanie z programu "Czyste powietrze" - wynika z danych zebranych przez portal GetHome.pl.

Gwałtownie zmalała natomiast (z ponad 53 proc. w 2023 r. do 27 proc. w roku 2024) popularność pomp ciepła (głównie powietrznych). W 2025 r. 7 na 10 wniosków o dopłatę dotyczyło kotłów na biomasę. Na pompę ciepła zdecydował się tylko co czwarty właściciel domu.

Według Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) od początku funkcjonowania programu o dopłatę do termomodernizacji domu i wymiany źródła ogrzewania wystąpiło ponad milion właścicieli lub współwłaścicieli domów. Złożone wnioski opiewają na 38,8 mld zł bezzwrotnej dotacji. Do tej pory wypłacono ponad 16,7 mld zł.

Ekspert GetHome.pl Marek Wielgo przewiduje, że w tym roku wniosków może być mniej - od kwietnia do połowy lipca złożono ich bowiem ok. 14 tys., a podpisanych umów było ponad 2,2 tys. na łączną kwotę 100 mln zł.

NFOŚiGW zapewnia jednak, że zainteresowanie dopłatami wciąż jest bardzo duże, a spadek ogólnej liczby wniosków wynika z wprowadzenia nowych, bardziej restrykcyjnych zasad, np. obowiązku wykonania audytu energetycznego, co ma ograniczyć nadużycia.

Program "Czyste powietrze" działa od września 2018 r., jednak w listopadzie 2024 r. zawieszono przyjmowanie wniosków o dofinansowanie, kiedy na jaw zaczęły wychodzić różnego rodzaju nadużycia. W mocno zmodyfikowanej formule program wznowiono dopiero 31 marca.

Poza "Czystym powietrzem" Polacy mogą skorzystać też z ulgi termomodernizacyjnej. Według danych Ministerstwa Finansów, łączna kwota odliczeń z tytułu tej ulgi wyniosła 5,5 mld zł, a w ubiegłym roku skorzystało z niej 312 tys. podatników.

Marek Wielgo zwrócił uwagę, że w ciągu ostatnich trzech lat popularność tej ulgi podatkowej wyraźnie zmalała. W rekordowym roku 2021 odliczeń o łącznej wartości 10,4 mld zł dokonało 595 tys. podatników będących właścicielami lub współwłaścicielami domów jednorodzinnych.

Wielgo zaznaczył, że przedsięwzięć termomodernizacyjnych jest mniej niż odliczeń, ponieważ ustawa podatkowa dopuszcza nawet trzyletni okres ich realizacji, a jeśli kwota odliczenia nie ma pokrycia w rocznym dochodzie podatnika, może on ich dokonywać w kolejnych latach, nie dłużej jednak niż przez 6 lat.

Dopuszczalny odpis wydatków na materiały, urządzenia i usługi związane z realizacją przedsięwzięcia termomodernizacyjnego wynosi 53 tys. zł. W przypadku małżeństw limit dotyczy każdego z małżonków odrębnie. Mogą więc w sumie odliczyć nawet 106 tys. zł. Według portalu GetHome.pl Ministerstwo Finansów nie planuje zwiększenia limitu ulgi.

W zależności od stawki płaconego podatku podatnik może zaoszczędzić dzięki uldze od ok. 6,4 tys. do blisko 17 tys. zł. Odliczyć można wyłącznie wydatki poniesione na materiały, urządzenia i usługi, które są wymienione w załączniku do rozporządzenia ministra inwestycji i rozwoju.

Od 2025 r. dofinansowaniem i ulgą nie są już objęte zakup i montaż kotłów gazowych oraz olejowych, zbiorników na gaz lub olej, a także wykonanie przyłącza do sieci gazowej. W katalogu wydatków premiowanych odpisem podatkowym znalazł się natomiast zakup i montaż magazynów energii.

Wydatki muszą być udokumentowane fakturą VAT, a podatnik musi je sfinansować z własnej kieszeni lub zaciągniętego na ten cel kredytu.

Ulgę termomodernizacyjną można łączyć z dotacją w ramach programu "Czyste Powietrze", przy czym korzyści z obu tych form wsparcia nie mogą się dublować.

Ministerstwo Finansów nie dysponuje danymi, jakie wydatki na termomodernizację odliczali w ubiegłym roku podatnicy korzystający z ulgi podatkowej. Natomiast z danych NFOŚiGW wynika, że beneficjenci programu "Czyste powietrze" poprawili efektywność energetyczną blisko 106,6 tys. domów. Ponadto wymienili ok. 81,7 tys. nieefektywnych źródeł ciepła.