Ustawę o rekompensacie dochodów utraconych przez gminy w 2018 r. w związku ze zmianą zakresu opodatkowania elektrowni wiatrowych przygotował resort środowiska.
W Senacie zajmowała się nią Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, która uznała, że nie ma potrzeby wprowadzać zmian w jej treści. Z opinią tą zgodził się także cały Senat, potwierdzając to czwartkowym głosowaniem. Ustawa trafi teraz do podpisu prezydenta.
Jak wyjaśniał w trakcie prac senackich Marcin Ścigan z resortu klimatu i środowiska, ustawa wykonuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego z sierpnia 2020 r. Sędziowie uznali, że wsteczna zmiana sposobu opodatkowania elektrowni wiatrowych, wprowadzona w ramach nowelizacji ustawy o OZE, była niekonstytucyjna.
Rekompensaty dla gmin
W myśl nowych przepisów, rekompensaty będą przysługiwać gminom za cały rok 2018, a ich wysokość w takiej formie oszacowano na 524,43 mln zł. Pieniądze na rekompensaty będą pochodzić z rezerwy celowej budżetu państwa.
Do rekompensat przewidzianych w ustawie uprawnionych jest ok. 200 gmin. Wypłata będzie następować z budżetu państwa na wniosek danej gminy w 2022 r. Wnioski będzie rozpatrywał i wydawał decyzje właściwy wojewoda. Organem odwoławczym będzie minister klimatu i środowiska.
Maksymalna wysokość rekompensaty ma stanowić wartość dochodów utraconych w 2018 r., rozumiana jako różnica pomiędzy kwotą należną z tytułu podatku od nieruchomości od elektrowni wiatrowych w okresie całego 2018 r. na podstawie przepisów obowiązujących przed wejściem w życie noweli a kwotą należną w tym okresie na podstawie przepisów znowelizowanych ustawą o OZE.
Zmiana w przepisach
Tzw. ustawa odległościowa z 2016 r. podniosła opodatkowanie elektrowni wiatrowych podatkiem od nieruchomości stanowiącym wyłączny dochód gmin. Wcześniej podatek ten płacony był jedynie od części budowlanej, stanowiącej zwykle 30 proc. wartości turbiny.
Od 2017 r. podatkiem od nieruchomości obłożono także część techniczną. Rozwiązanie to w połowie 2018 r. zostało zniesione wstecznie, od początku 2018 r., jako niezgodne z zobowiązaniami międzynarodowymi Polski. Tymczasem gminy uwzględniły już zwiększone wpływy w swoich budżetach i zaplanowały odpowiednio wyższe wydatki. W rezultacie zostały pozbawione spodziewanych wpływów.
Gminy zaskarżyły zmianę do TK, który uznał ją za niekonstytucyjną poprzez naruszenie zasady niedziałania prawa wstecz. Trybunał zobowiązał ustawodawcę do opracowania regulacji rekompensującej gminom straty poniesione w następstwie wprowadzenia z mocą wsteczną regulacji wpływającej na obniżenie ich dochodów z podatku od elektrowni wiatrowych.