Poszłam do ZUS ws. OFE. Urzędniczka zrobiła wielkie oczy

Oto #TopWP. Przypominamy najlepsze materiały ostatnich miesięcy.

1 kwietnia otworzyło się okienko transferowe umożliwiające zapisanie się lub rezygnację z oszczędzania w Otwartym Funduszu Emerytalnym (OFE). Wybrałam się więc w środę do jednego z podwarszawskich oddziałów ZUS, aby wypełnić oświadczenie dotyczące mojego dalszego uczestnictwa w OFE.

Do Otwartego Funduszu Emerytalnego zapisałam się, kiedy uczestnictwo dla mojego rocznika było obowiązkowe. Przypomnijmy, że dobrowolne zapisy do otwartych funduszy wprowadzono dopiero w 2014 r.

Pobrałam numerek do okienka obsługującego renty i emerytury. Nie czekałam długo. Nie było wielu interesantów. Kiedy wyjawiłam urzędniczce cel swojej wizyty, ta zrobiła wielkie oczy i stwierdziła, że o żadnym "okienku" nie słyszała i że z OFE wypisać się nie można.

Obstawałam jednak uparcie przy swoim i nalegałam na rozmowę z kierownikiem sali obsługi. Urzędniczka poszła więc poszukać przełożonej. Po kilku minutach do "naszego boksu" przyszła kolejna urzędniczka i stwierdziła krótko, że okienko transferowe faktycznie jest otwarte, ale jestem na niewłaściwej sali obsługi.

Poleciła mi też pobrać kolejny numerek. Tym razem do "obsługi działalności gospodarczej". – Tam panią na pewno obsłużą – poinstruowała krótko.

Zrobiłam, jak mi poleciła. Gdy przyszła kolej na mnie, pani w boksie dla prowadzących działalność gospodarczą szybko domyśliła się, po co przyszłam. Jednak i ona nie miała stosownego formularza do wypełnienia. Musiała iść i pożyczyć go od koleżanki z boksu obsługującego "składki na ubezpieczenia społeczne".

Dlaczego uzyskanie potrzebnych informacji i dokumentów w sprawie OFE było tak skomplikowane? Jak nieoficjalnie dowiedzieliśmy się w centrali ZUS, urząd nie ma w swoich kompetencjach świadczenia usług informacyjnych na temat OFE.

Nie zapisano takiego obowiązku w żadnej ustawie, stąd też urzędnicy ZUS nie mają obowiązku pomagać ubezpieczonym. – Sprawa członkostwa w OFE leży poza uprawnieniami urzędu – przekazano nam nieoficjalnie w Zakładzie.

Przygotowaliśmy krótką ściągawkę, jak samemu poradzić sobie w gąszczu przepisów i formalności. Oto odpowiedzi na najważniejsze pytania związane z OFE.

1.      Ile mam czasu na podjęcie decyzji, czy oszczędzać na emeryturę tylko w ZUS, czy również w OFE?

Okienko transferowe będzie otwarte w ZUS do 31 lipca 2024 r. Zgodnie z przepisami (od 2016 r.) co cztery lata mamy możliwość wyboru, gdzie ma trafiać twoja składka emerytalna: czy tylko do ZUS (na konto i subkonto), czy również do OFE. Ostatnie okienko transferowe było oseim lat temu. Nie otwarto go w 2020 r. z powodu pandemii.

2.      Czy złożenie oświadczenia w ZUS jest obowiązkowe dla każdego? Co jeśli go nie złożę?

Oświadczenia nie muszą składać ci, którzy nie chcą zmieniać swojej dotychczasowej decyzji - podjętej w poprzednim oknie transferowym, w 2014 r. czy w momencie, gdy po raz pierwszy musieli opłacić składkę ZUS. Oświadczenia nie mogą natomiast złożyć ci, którzy osiągną powszechny wiek emerytalny za 10 lat lub wcześniej.

3.      Co daje złożenie oświadczenia w ZUS?

Dzięki niemu można zmienić wcześniej podjętą decyzję ws. uczestnictwa w OFE. Ci zaś, którzy są objęci powszechnym ubezpieczeniem emerytalnym, a dotychczas nie przystąpili do OFE, mogą teraz to zrobić. Członkowie OFE mogą też zmienić otwarty fundusz emerytalny na inny.

4.      Jaki formularz wypełnić, jak go złożyć?

Jest to dwustronicowe "Oświadczenie o przekazywaniu składki do otwartego funduszu emerytalnego albo zewidencjonowaniu składki na subkoncie prowadzonym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych", które ma symbol ZUS-US-OFE-03.

Jeśli chcesz znaleźć formularz na stronie ZUS samodzielnie, uważaj, którą wersję wybierasz. Przeglądarki internetowe wyświetlają starsze wersje tego dokumentu, już nieaktualne i jeśli taką wersję wyślesz do ZUS, zostanie ona odrzucona.

Formularz jest dostępny na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS, na stronie internetowej i w każdej placówce ZUS. Oświadczenie można dostarczyć do ZUS elektronicznie przez PUE albo do palcówki, osobiście lub pocztą.

5.      Jak można zorientować się, że wersja oświadczenia, którą znaleźliśmy w sieci, jest poprawna?

Najprościej jest sprawdzić na drugiej stronie formularza, które otwarte fundusze są tam wymienione. Obecnie będą to: Allianz Polska OFE, OFE Pocztylion, Generali OFE, OFE PZU "Złota Jesień", Nationale-Nederlanen OFE, Uniqua OFE, PKO BP Bankowy OFE, Vienna OE.

Starsze wersje oświadczeń mają inne zestawienia OFE, bo fundusze się przekształcały i zmieniały nazwy.

6.      Jak zrezygnować z OFE?

Jeśli rezygnujesz z dalszego udziału w OFE, na drugiej stronie oświadczenia w pkt. IV składasz swój podpis, nie zaznaczasz natomiast żadnego OFE z pkt. III i nie podpisujesz się w tej rubryce.

7.      Jeśli wybiorę jeden z OFE lub zmienię dotychczasowy na inny, czy ZUS powiadomi o tym fakcie wybrany przeze mnie fundusz?

Nie. Musisz to zrobić samodzielnie. Na zawarcie umowy z OFE masz cztery miesiące od dnia złożenia oświadczenia.

8.      Jeśli zdecyduję się na udział w OFE, jaka część mojej składki emerytalnej trafił do funduszu?

Składka emerytalna w wysokości 19,52 proc., jest dzielona na I oraz II filar. Do OFE trafia 2,92 proc. podstawy wymiaru wynagrodzenia. Reszta zostaje w ZUS.

9.      Dlaczego kobiety w wieku 50 plus i mężczyźni 55 plus nie mogą już złożyć oświadczeń w ZUS?

Dla osób, które są w wieku o 10 lat niższym od wieku emerytalnego, jest uruchamiany tzw. suwak bezpieczeństwa. Oznacza to, że ZUS nie będzie przekazywał składek już do OFE, a OFE stopniowo – w proporcji 1/10 aktualnej wartości jednostek uczestnictwa rocznie –­­­ przekaże środki do ZUS, który zapisze je na subkoncie.

10.  Czy środki z OFE można wypłacić w dowolnym momencie?

Nie. Przez okres dziesięciu lat, aż do osiągnięcia wieku emerytalnego, środki z OFE w całości trafiają systematycznie na subkonto w ZUS. Kapitał zgromadzony w OFE podlega dziedziczeniu przez wskazane przez ubezpieczonego osoby albo podziałowi w razie rozwodu.

Prawo to jest jednak ograniczone w czasie. Środki z OFE można otrzymać po osobie zmarłej tylko, jeśli zgon ubezpieczonego nastąpił przed osiągnięciem przez niego 65. roku życia, lub pobierał on emeryturę z ZUS nie dłużej niż przez trzy lata.

11.  Dlaczego kobiety, które oszczędzały w OFE, mają dwa razy liczoną emeryturę?

Obniżając wiek emerytalny w 2017 r., rządzący zapomnieli o ważnym przepisie, który powoduje, że kobiety, które należały do OFE, mają ponownie przeliczane emerytury, gdy kończą 65. rok życia.

Chodzi o art. 26c ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który mówi o ponownym obliczeniu emerytury po osiągnięciu wieku emerytalnego właściwego mężczyznom. Do obliczenia przyjmuje się prognozę dotyczącą średniego dalszego trwania życia.

Ponowne przeliczenie emerytury przez krótszy przewidywany okres życia powoduje, że świadczenie kobiet należących do OFE znacząco wzrasta, kiedy kończą 65 lat - nawet o kilkadziesiąt procent.

Katarzyna Bartman, dziennikarka money.pl