Fundusze Europejskie na Rozwój Cyfrowy. Miliardy na cyfrową transformację Polski

Program Fundusze Europejskie na Rozwój Cyfrowy na lata 2021-2027 otrzymał budżet w wysokości około 11 miliardów złotych. Jest to kontynuacja Programu Polska Cyfrowa realizowanego w poprzedniej perspektywie finansowej. Środki pochodzą w większości z Unii Europejskiej - wkład unijny wynosi około 8,8 mld zł, podczas gdy wkład krajowy to około 2,2 mld zł. Program stanowi kolejny etap cyfrowej transformacji kraju i jest komplementarny ze wsparciem pozostałych programów realizujących cele polityki spójności na lata 2021-2027.

Główne cele programu koncentrują się na budowie społeczeństwa gigabitowego w Polsce oraz zwiększeniu dostępu do ultra-szybkiego internetu szerokopasmowego. Planowane jest udostępnienie zaawansowanych e-usług pozwalających na pełne elektroniczne załatwienie spraw obywateli i przedsiębiorców. Program zakłada osiągnięcie czwartego i piątego stopnia e-dojrzałości usług publicznych. Istotnym elementem będzie zapewnienie cyberbezpieczeństwa poprzez wsparcie w ramach dedykowanego obszaru interwencji.

Program przewiduje również rozwój gospodarki poprzez zwiększenie ilości danych wysokiej jakości otwartych do ponownego wykorzystania. Wspierana będzie współpraca na rzecz tworzenia cyfrowych rozwiązań problemów społeczno-gospodarczych. Szczególny nacisk położony zostanie na rozwój zaawansowanych kompetencji cyfrowych kadr zaangażowanych w świadczenie usług, produktów lub procesów cyfrowych. Dotyczy to zwłaszcza obszaru cyberbezpieczeństwa.

Beneficjenci programu i forma wsparcia

Program kierowany jest do szerokiego grona odbiorców. Głównymi beneficjentami będą przedsiębiorcy telekomunikacyjni oraz administracja publiczna. Wsparcie otrzymają również wymiar sprawiedliwości, prokuratura, podmioty systemu szkolnictwa wyższego i nauki. Do grona beneficjentów należą także podmioty lecznicze oraz instytucje kultury. Podstawową formą wsparcia w programie będą dotacje.

Przygotowanie programu odbywało się zgodnie z zasadami partnerstwa. Prace prowadzone były w grupach roboczych poświęconych właściwym celom Polityki Spójności. W pracach rozpoczętych w 2019 roku uczestniczyli przedstawiciele administracji rządowej i samorządowej. Zaangażowane było również szerokie grono partnerów społecznych i gospodarczych, środowisk naukowych oraz organizacji pozarządowych. Projekt programu został poddany konsultacjom społecznym.

W ramach priorytetu dotyczącego zaawansowanych usług cyfrowych wspierane będą projekty o oddziaływaniu ogólnokrajowym. Produkty tych projektów będą mogły być wykorzystywane lokalnie. Projekty udostępnią nowe e-usługi i dane oraz systemy informatyczne dla mieszkańców, przedsiębiorców i administracji publicznej. Interwencja umożliwi modernizację i dalszy rozwój e-usług oraz systemów niezbędnych do ich świadczenia.

Rozwój e-zdrowia i cyberbezpieczeństwa

Ochrona zdrowia stanowi obecnie szczególnie istotny sektor gospodarki. Rozwój narzędzi cyfrowych i zdalnych form opieki jest kluczowym elementem budowy odporności na zagrożenia epidemiologiczne. Interwencja obejmie dalszy rozwój i optymalizację e-usług dla obywateli poprzez Internetowe Konto Pacjenta. Planowane jest wdrożenie innowacyjnych rozwiązań w ochronie zdrowia wykorzystujących sztuczną inteligencję i analizę dużych zbiorów danych.

Wsparcie uzyskają inwestycje w rozwój elektronicznej dokumentacji medycznej i telemedycyny. Celem jest stworzenie spójnej i efektywnej architektury informacyjnej w ochronie zdrowia. Ma ona zapewnić zmniejszenie obciążeń raportowych placówek medycznych oraz dostęp do danych wysokiej jakości. Dane te umożliwią sporządzanie analiz na potrzeby przewidywania trendów i zjawisk oraz podejmowania trafnych decyzji zarządczych.

W obszarze cyberbezpieczeństwa interwencja obejmie inwestycje zwiększające poziom bezpieczeństwa informacji. Wzmacniana będzie odporność oraz zdolność do skutecznego zapobiegania i reagowania na incydenty w systemach informacyjnych państwa. Działania będą dotyczyć podmiotów mających kluczowe znaczenie dla gospodarki narodowej. Stale wzrastająca liczba coraz bardziej złożonych cyberataków może osłabić funkcjonowanie systemów informacyjnych i zakłócić sprawność oraz ciągłość działania instytucji sektora publicznego.

Planowane jest stymulowanie rozwoju innowacyjnych rozwiązań w obszarze cyberbezpieczeństwa. Będą one miały zastosowanie w kluczowych dla gospodarki i życia społecznego sektorach. Wsparcie obejmie transport, energetykę, zdrowie, finanse i bankowość, telekomunikację oraz przemysł. Szczególna uwaga zostanie poświęcona uczeniu maszynowemu, zautomatyzowanej korelacji danych oraz kryptografii postkwantowej. Program zakłada również budowę i rozwój krajowego systemu certyfikacji cyberbezpieczeństwa produktów, usług i procesów.

Sektor publiczny wytwarza i gromadzi wiele informacji użytecznych z perspektywy szerokiego grona interesariuszy. Dostęp do informacji sektora publicznego będzie miał wpływ na efektywność działania administracji i jakość życia obywateli. Priorytetem jest zwiększenie ilości i jakości danych dostępnych do ponownego wykorzystania. Dotyczy to w szczególności danych o wysokiej wartości oraz danych dynamicznych. Za niezwykle istotne uznaje się stworzenie narzędzi umożliwiających dostęp do informacji sektora publicznego, w tym możliwość dobudowy API do baz i rejestrów z danymi publicznymi.

Cyfrowe wyzwania kreują zapotrzebowanie na nowe rozwiązania skalowalne w różnych obszarach. Interwencja wyjdzie naprzeciw wyzwaniom społeczno-gospodarczym poprzez wdrożenie nowoczesnych rozwiązań informatycznych i technicznych. Współpraca międzysektorowa obejmie administrację publiczną, przedsiębiorców, uczelnie i podmioty nauki. Przedsięwzięcia te przyczynią się do poprawy jakości życia obywateli oraz zwiększenia popytu na infrastrukturę szerokopasmową najnowszych generacji. W wyniku interwencji powstaną skalowalne cyfrowe rozwiązania wspierające transformację cyfrową jednostek samorządu terytorialnego.

Wyzwaniem dla perspektywy finansowej 2021-2027 jest zaspokojenie rosnącego zapotrzebowania na zaawansowane kompetencje cyfrowe. Dotyczą one takich obszarów jak sztuczna inteligencja, analiza danych, uczenie maszynowe, robotyka i sensory. Szczególnie istotne są one dla sprawnego funkcjonowania współczesnej administracji oraz realizacji polityk publicznych. Wymaga to stałego podnoszenia kompetencji pracowników instytucji sektora publicznego. Program zakłada uruchomienie szkoleń dotyczących cyfryzacji gospodarki i przemysłu 4.0. Konieczne jest także objęcie szczególnym wsparciem pracowników z sektora ochrony zdrowia oraz przedsiębiorców w zakresie cyberbezpieczeństwa.

Niezbędne jest stałe podnoszenie świadomości społecznej na temat wagi rozwijania kompetencji cyfrowych. Kluczowa w tym kontekście jest kontynuacja kampanii edukacyjno-informacyjnych. Ich celem będzie podnoszenie świadomości publicznej na temat korzyści płynących ze stosowania technologii cyfrowych. Działanie ma budować i utrwalać wśród obywateli motywacje do korzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych. Program FERC, podobnie jak inne programy realizowane w ramach Funduszu Spójności, ma promować rozwój niezbędnych umiejętności oraz likwidować stereotypy wpływające na brak zainteresowania nowymi technologiami.