Gwałtowny wzrost rentowności obligacji. Niemieckie papiery notują największy skok od 1990 roku

Jak podkreśla agencja Reutera, te gwałtowne ruchy następują po okresie, gdy spread między włoskimi a niemieckimi obligacjami spadł poniżej 100 punktów bazowych po raz pierwszy od 2021 roku.

Różnica w rentowności między włoskimi a niemieckimi 10-letnimi obligacjami, znana jako spread, osiągnęła najniższy poziom od 2021 roku po tym, jak niemieckie partie polityczne poparły poluzowanie krajowych reguł zadłużenia. Partie mające nadzieję na utworzenie nowego rządu w Niemczech zgodziły się na stworzenie funduszu infrastrukturalnego o wartości 500 miliardów euro i reformę zasad zadłużenia, co stanowi fundamentalną zmianę w podejściu do wydatków publicznych w największej gospodarce Europy.

Plany wspólnych pożyczek Unii Europejskiej na finansowanie obronności będą miały kluczowe znaczenie dla wsparcia włoskich obligacji rządowych. Obniżenie spreadu było istotnym celem włoskich polityków od czasu kryzysu zadłużeniowego w strefie euro i często pojawiało się w głównych serwisach informacyjnych. Warto zauważyć, że gdy Giorgia Meloni została premierem Włoch w październiku 2022 roku, spread wynosił około 250 punktów bazowych.

Różnica w rentowności między włoskimi a niemieckimi obligacjami spadła poniżej 100 punktów bazowych tylko kilka razy w ciągu ostatnich 15 lat. W niedawnej historii miało to miejsce w dwóch kluczowych okresach. Za kadencji byłego premiera Mario Draghiego w 2021 roku wdrożono reformy strukturalne w celu zabezpieczenia i efektywnego wykorzystania funduszy unijnych na odbudowę po pandemii COVID-19, co znacząco zmniejszyło spread.

Wysiłki UE i Europejskiego Banku Centralnego w szczytowym okresie pandemii były również kluczowe dla powstrzymania wzrostu kosztów zadłużenia w strefie euro. Wcześniej, w 2015 roku, EBC wprowadził masywne bodźce monetarne w celu pobudzenia inflacji, co doprowadziło do obniżenia kosztów zadłużenia rządowego.

Wszystkie te działania pomogły złagodzić presję na Włochy poprzez wsparcie gospodarki, zwiększenie wpływów podatkowych i obniżenie płatności odsetkowych. Obecne zawężenie spreadu wyraźnie kontrastuje z przeszłością. W czasie kryzysu zadłużeniowego strefy euro w 2011 roku spread wzrósł do ponad 500 punktów bazowych, a w 2018 roku, gdy populistyczne partie u władzy wzbudziły obawy o wyjście Włoch ze strefy euro, osiągnął około 300 punktów bazowych. Podobny poziom osiągnął krótko po wybuchu kryzysu COVID-19.

Istnieje kilka powodów, dla których włoski dług jest obecnie postrzegany jako mniej ryzykowny. Ogólnie rzecz biorąc, większe oznaki europejskiej spójności są postrzegane jako pozytywne dla Włoch i pomagają utrzymać koszty zadłużenia pod kontrolą. Nie dziwi więc, że ostatnie zacieśnienie spreadu następuje po wysiłkach na rzecz zwiększenia europejskiej spójności.

Stosunek długu do PKB Włoch powrócił do poziomu sprzed pandemii, czyli około 135 proc. Chociaż nadal jest to wysoki poziom, dług zmniejszył się z ponad 150 proc. w 2020 roku, a dalsze spadki są spodziewane od 2027 roku. Obniżki stóp procentowych EBC i inne kroki polityczne w strefie euro również pomogły.

Instrument Ochrony Transmisji EBC, utworzony pod koniec 2022 roku, ma na celu ochronę rynków obligacji w czasach napięć poprzez kupowanie obligacji. Dodatkowo UE złagodziła przepisy pod koniec 2023 roku, aby ułatwić państwom członkowskim osiąganie celów fiskalnych. Stabilność polityczna we Włoszech, kraju znanym z krótkotrwałych rządów, kontrastuje z niestabilnością polityczną we Francji i Niemczech.

Większość analityków spodziewa się dalszego zawężania premii za rentowność obligacji w całej strefie euro. Rynki oczekują, że EBC obniży stopy procentowe o kolejne 70 punktów bazowych w tym roku, co pomoże utrzymać presję na obniżkę rentowności obligacji, co będzie korzystne dla mocno zadłużonych państw, takich jak Włochy.

Włoscy inwestorzy detaliczni odgrywają coraz ważniejszą rolę w ochronie Włoch przed zmiennością na globalnych rynkach obligacji. Zwiększyli oni swoje zaangażowanie w obligacje między drugim kwartałem 2022 roku a trzecim kwartałem 2023 roku, kompensując zmniejszony popyt ze strony instytucji finansowych i EBC. Jest to trend, którego nie zaobserwowano we Francji ani w Niemczech.

Istnieją jednak powody do obaw. Włochy pozostają jedną z najbardziej zadłużonych gospodarek Europy, a obawy dotyczące perspektyw wzrostu gospodarczego utrzymują się. Włoski organ nadzorujący budżet niedawno obniżył swoje szacunki PKB do 0,7 proc. w 2024 roku i 0,8 proc. w tym roku, co stanowi spadek w porównaniu z prognozami z października. Przy innych czynnikach pozostających bez zmian, silniejszy wzrost gospodarczy może pomóc ustabilizować lub zmniejszyć obciążenie kraju długiem.