W sześciu na siedem skontrolowanych Parków Narodowych dzierżawa gruntów budziła zastrzeżenia Naczelnej Izby Kontroli.
Niezgodny z prawem wybór dzierżawców, naruszanie zasad równego dostępu do udziału w przetargu oraz jawności i jednolitości postępowania, a także niezapewnienie najkorzystniejszego wyniku przetargu – wylicza nieprawidłowości NIK.
Mało tego, w sprawie przetargu w Biebrzańskim Parku Narodowym z 2018 r. Izba skierowała zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, a prokuratura wszczęła śledztwo.
Kontrola pokazała także sporadyczną i nieefektywną współpracę między Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa a parkami narodowymi. Chodzi o wymianę informacji w kwestii dopłat do dzierżawionych w tych parkach gruntów rolnych.
Jak wyjaśnia NIK, w efekcie mogło dochodzić do sytuacji, w których rolnicy wykorzystujący grunty bez umowy nie płacili czynszów, ale ubiegali się o dopłaty w ARiMR. NIK nazwał ten proceder agropiractwem.
Izba podaje konkretne przykłady. Wśród kontrolowanych parków, najwięcej takich przypadków wykryły służby Biebrzańskiego PN. Okazało się, że do dopłat zgłoszonych było około 800 działek o łącznej powierzchni prawie 2,8 tys. ha użytkowanych bez umowy.
Inny przykład? "W Parku Narodowym "Ujście Warty" Izba zidentyfikowała podmioty, którym w latach 2015-2019 Agencja przyznała w sumie ponad 15 mln zł takich dopłat. Zlikwidowanie tego procederu ma zapewnić zmiana przepisów, do której doszło w ubiegłym roku" - zauważa NIK.
Z kolei firma, która zawarła umowę z Kampinoskim Parkiem nie zapłaciła za 2015 r. ponad 327 tys. zł. Administracja parku ostatecznie zerwała umowę i rozpoczęła dochodzenie należności na drodze postępowania sądowego, a następnie egzekucyjnego. Po bezskutecznej egzekucji komorniczej w styczniu 2018 r. sprawa trafiła do sądu, a rok później do prokuratury.
Jak informuje Izba, w Polsce utworzono 23 parki narodowe. W latach 2015-2019 Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wypłaciła w sumie niemal 412,5 mln zł wsparcia finansowego do gruntów rolnych położonych na obszarach wszystkich tych parków narodowych.