Rok Tuska. Biznes wystawił ocenę rządowi i wskazał największe porażki

Mija dwanaście miesięcy od powołania rządu Donalda Tuska. Redakcja money.pl poprosiła o ocenę pierwszego roku nowych rządów z perspektywy biznesu. Swoje noty wystawili: Konfederacja Lewiatan, Pracodawcy RP oraz Business Centre Club.

Mariusz Zielonka, główny ekonomista Lewiatana, swoją ocenę rozpoczyna od wskazania pozytywów. "Największym sukcesem rządu w ciągu ostatniego roku było odblokowanie pieniędzy z Krajowego Planu Odbudowy" - stwierdza. Zaznacza przy tym, że był to jeden z głównych postulatów jego organizacji. Główny ekonomista Lewiatana podkreśla, że "pieniądze są szczególnie istotne w kontekście inwestycji".

Jednocześnie ekspert zwraca uwagę, że "samo odblokowanie funduszy nie wystarczy", ponieważ "pojawiają się wyzwania związane z tempem realizacji projektów i sprawnością administracji".

W swojej analizie Mariusz Zielonka zauważa, że lista zrealizowanych postulatów wyborczych jest jednak bardzo krótka. Ekspert wskazuje też na pojawienie się "nowych pomysłów, które najwyraźniej są zarzewiem konfliktu wewnątrzkoalicyjnego".

Według ekonomisty "przywracanie praworządności i rozliczenia poprzedniego rządu idą powoli". Zwraca też uwagę, że "trzeszczy budżet na ochronę zdrowia, nie najlepiej wyglądają finanse publiczne". Podkreśla przy tym, że realizacja obietnic wyborczych stoi w kontrze z procesem naprawy gospodarki.

"Ten rok dobitnie pokazał, że brakuje koordynacji polityki gospodarczej" - stwierdza ekonomista Lewiatana. Jak podkreśla, "nie może być tak, że jeden minister forsuje rozwiązania ze swojego obszaru, podczas gdy kolejny go krytykuje".

W ocenie eksperta konieczne jest powołanie wicepremiera ds. gospodarczych. Mariusz Zielonka podkreśla, że "jego rola w kształtowaniu wizji gospodarki byłaby kluczowa dla zwiększenia konkurencyjności i inwestycji".

Ekspert postuluje również utworzenie specjalnego organu doradczego. "Konieczne jest powołanie Rady Gospodarczej działającej przy premierze, jako ciała sprawnie przenoszącego opinie środowiska gospodarczego na najwyższy poziom administracji rządowej" - argumentuje ekonomista.

W kwestii stanowienia prawa ekonomista zauważa pewne usprawnienia, jednak wciąż dostrzega istotne niedociągnięcia. "Mimo pewnej, niewielkiej poprawy jakości stanowienia prawa, proces legislacyjny nadal charakteryzuje się pośpiechem i brakiem rzetelnych konsultacji społecznych" - ocenia. Jak przypomina, "po latach rządów PiS i kompletnej deprecjacji partnerów społecznych liczyliśmy na jakościową zmianę". Zwraca uwagę, że zmiana ta "nie nastąpiła i nadal mamy projekty aktów prawnych (np. o dodatkowym dniu wolnym w Wigilię), które pomijają zdanie partnerów społecznych".

Ekonomista dostrzega jednak pewne pozytywy. "Mimo wszystko mamy jednak poczucie, że poprawił się bezpośredni dialog z rządem i urzędnikami" - przyznaje.

Mariusz Zielonka przypomina początkowe obawy związane z rolą prezydenta. "Zaraz po wygranych wyborach, wydawało się, że głównym hamulcowym zmian będzie prezydent, ze swoim prawem weta". Jednak jak zauważa, "rok rządów pokazał, że na biurko pierwszej głowy w państwie trafiła niewielka liczba zmian w prawie". Dodaje przy tym, że jeszcze mniej przekazano "aktów prawnych, które realizowałyby postulaty wyborcze, czy oczekiwania pracodawców".

Pracodawcy RP również przedstawili szczegółową ocenę pierwszego roku funkcjonowania obecnego gabinetu. Organizacja zwraca uwagę na kontekst działań rządu oraz znaczenie otoczenia makroekonomicznego dla polskiej gospodarki.

W ocenie Pracodawców RP "rok funkcjonowania rządu to zbyt krótki okres czasu na wdrożenie kompleksowych reform dotyczących zarówno całej gospodarki, jak i poszczególnych obszarów prawno-instytucjonalnego otoczenia pracodawców". Organizacja podkreśla znaczenie stanu zastanego, z którym musiał zmierzyć się nowy gabinet. Eksperci zaznaczają również, że "naszej gospodarce nie sprzyja otoczenie makroekonomiczne Polski".

Za największe osiągnięcie minionego roku Pracodawcy RP uznają odblokowanie środków z KPO. Organizacja przypomina, że "do polskiej gospodarki popłynie 60 mld euro na które czekaliśmy od maja 2021 roku". Eksperci zwracają uwagę, że wcześniej Polska wykorzystała zaledwie 1,5 proc. przyznanych środków w ramach KPO.

Pracodawcy RP pozytywnie oceniają decyzję o przesunięciu terminu wdrożenia Krajowego Systemu e-Faktur. Jak podkreślają, "Ministerstwo Finansów na początku 2024 r. wsłuchało się w głos przedsiębiorców informujących o poważnych problemach związanych z wdrażaniem KSeF i zdecydowało się na przesunięcie w czasie wejścia w życie nowych rozwiązań".

Organizacja wymienia kolejne pozytywne zmiany: "kasowy PIT" i wakacje składkowe dla przedsiębiorców. Eksperci informują, że "od 1 stycznia 2025 roku zlikwidowana zostanie składka zdrowotna dla przedsiębiorców od sprzedaży środków trwałych". Pracodawcy RP zwracają też uwagę na przedstawioną przez Ministerstwo Cyfryzacji Strategię Cyfryzacji Polski do 2035 roku, określając ją jako "kompleksowy dokument o szerokim zakresie podmiotowym i przedmiotowym".

Jacek Goliszewski, prezes Business Centre Club, przedstawia szczegółową ocenę pierwszego roku funkcjonowania rządu, przyznając mu notę 3+. W swojej analizie wskazuje zarówno na osiągnięcia, jak i obszary wymagające pilnej interwencji.

Za jeden z największych sukcesów prezes BCC uznaje nawiązanie konstruktywnego dialogu z przedsiębiorcami. Jak podkreśla, dostrzega "coraz większą otwartość na rozmowy".

Goliszewski zauważa, że "rząd, we współpracy z organizacjami przedsiębiorców, rozpoczął prace nad ustawą deregulacyjną dla gospodarki". Dodaje jednak, że "tempo tych prac ostatnio spowolniło".

Szef BCC pozytywnie ocenia zmiany w procesie stanowienia prawa. "Planowane regulacje są bardziej konsultowane z przedsiębiorcami" - wskazuje. Zwraca też uwagę na przesunięcie wdrożenia KSeF, o co zabiegało środowisko biznesowe.

Za największą porażkę prezes BCC uznaje kwestię składki zdrowotnej. "Rozczarowujące jest nie tylko niedotrzymanie obietnicy wyborczej, dotyczącej powrotu do zasad jej naliczania sprzed Polskiego Ładu, ale także przyjęcie częściowego rozwiązania i to po długim czasie prac" - stwierdza.

Goliszewski krytycznie odnosi się do braku w rządzie osoby odpowiedzialnej za sprawy gospodarcze. Jak argumentuje, "dla grupy, która generuje niemal 75 proc. PKB, powinien zostać powołany minister lub najlepiej wicepremier, z którym przedsiębiorcy mogliby omawiać swoje postulaty".

Prezes BCC za kluczowe wyzwanie uznaje opracowanie spójnej strategii gospodarczej. Jak wyjaśnia, "powinna ona wskazywać, gdzie jako kraj i gospodarka chcemy być za 2–3 lata, określać priorytety rozwoju i inwestycji". Podkreśla, że taka strategia znacząco ułatwiłaby przedsiębiorcom przygotowywanie własnych planów.

Goliszewski wymienia najważniejsze wyzwania stojące przed rządem: "racjonalizację wydatków publicznych w obliczu ryzyka znacznego wzrostu deficytu finansów publicznych", "przeciwdziałanie problemom na rynku pracy", "szybkie zwiększenie konkurencyjności polskiej gospodarki poprzez inwestycje w nowe technologie".

Zwraca też uwagę na konieczność zmiany miksu energetycznego, przypominając, że "obecnie Polska ma najwyższe ceny energii w UE i największy ślad węglowy w produktach oraz usługach". Wskazuje również na problem niskiego poziomu inwestycji.

Na koniec prezes BCC podkreśla potrzebę reformy systemu podatkowego. Jak argumentuje, "po ponad 30 latach transformacji Polska i polscy przedsiębiorcy zasługują na spójny, przejrzysty i przewidywalny system podatkowy". Informuje, że podczas spotkania z ministrem finansów organizacja zaapelowała o przeprowadzenie Dużej Reformy Podatkowej, "która wprowadzi taki właśnie nowoczesny i efektywny system".