Czym jest dochód z nieujawnionych źródeł?
Każdy polski obywatel jest zobowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznoprawnych, w tym podatków, jak stanowi art. 94 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Mamy więc w naszym kraju zasadę powszechności opodatkowania, a podatki same w sobie są najważniejszym źródłem dochodów publicznych. Daninę płacą wszyscy obywatele, którzy uzyskują przychody podlegające opodatkowaniu, ale niestety rozwija się przestępczość podatkowa.
Niektóre wpływy osobiste lub firmowe mogą być ukrywane w całości, lub w części, by wymiar płatności odprowadzanej do urzędu skarbowego był możliwie najniższy. Takie ukrywanie rzeczywistych przychodów może dotyczyć zarówno osób prywatnych, jak i przedsiębiorców.
Dochód nieujawniony i tym samym nieopodatkowany powstaje w momencie, gdy podatnik dokonuje oszustwa polegającego na ukrywaniu przed organami zarobków, które są objęte daniną. Dzieje się to przez zatajenie m.in. ich źródła. Warto przypomnieć, że dochodem jest różnica pomiędzy przychodem a kosztem jego uzyskania.
Termin nieujawnionych dochodów czy nieujawnionego źródła odnosi się do kwot, które nie mają całkowitego pokrycia w zarobkach, jakie zostały ujawnione przez podatnika fiskusowi. Może to wiązać się z wykazaniem w deklaracji podatkowej korzyści finansowych w niewłaściwej wysokości lub ukrycia tych zysków, których dana osoba nie chciałaby wykazać.
Czy urząd skarbowy sprawdza dochody podatników?
Urząd skarbowy sprawdza wyrywkowo rozliczenia roczne i inne, dlatego może zauważyć powstanie nieujawnionych dochodów. Organ fiskalny porównuje wysokość wydatków, jakie poniósł podatnik, do wartości opodatkowanego bądź zwolnionego z danin majątku, jaki w danym czasie zgromadził.
Urząd skarbowy może stosować różne metody ujawniania przychodów z nieujawnionych źródeł czy też szacowania nieujawnionych źródeł dochodów. Stosuje przy tym metodę:
- porównawczą – zewnętrzną lub wewnętrzną,
- produkcyjną,
- remanentową,
- dochodową,
- kosztową.
Metoda porównawcza zewnętrzna polega na porównywaniu tego, jak funkcjonuje i jakie przychody uzyskuje dana jednostka gospodarcza, z innym, podobnym, ale jednocześnie niezależnym względem niej podmiotem. Wewnętrzna metoda porównawcza bazuje na informacjach historycznych o funkcjonowaniu firmy w przeszłości.
W metodzie produkcyjnej urząd skarbowy dla oszacowania nieujawnionych dochodów ustala określone dla przedsiębiorstwa zdolności do wyprodukowania danej ilości dóbr lub usług. Forma remanentowa wymaga zestawienia stanu na początku i na końcu przyjętego okresu dla danego podatnika, a dochodowa określa dochód w obrocie w danym czasie. Ostatnia ze wskazanych, czyli metoda kosztowa, uwzględnia poniesione koszty przy przyjęciu odpowiednich indeksów.
Fiskus na podstawie jednego, wybranego sposobu lub kilku równolegle może ustalić dochód z nieujawnionych źródeł, jeśli ma takie podejrzenia w stosunku do danego podatnika. W przypadku gdy zostaną one potwierdzone, to nałoży karę finansową na dany podmiot lub osobę.
Jak wygląda postępowanie w sprawie dochodów z nieujawnionych źródeł?
Jeśli występują uzasadnione podejrzenia o istnieniu przychodów z nieujawnionych źródeł, a zostaną one potwierdzone przez urząd skarbowy, kara zostanie nałożona w wysokości 75 proc. stawki sankcyjnej. W sytuacji wykrycia nieprawidłowości organ podatkowy skontroluje majątek i jego składniki, które nie odpowiadają osiągniętym przychodom i określi wysokość dochodu z nieujawnionych źródeł.
Warto wiedzieć, zanim zostanie nałożona na podatnika kara za nieujawnione źródła dochodu, jak się bronić przed wysoką sankcją finansową. Podatnik zostanie wezwany do wyjaśnień, a jeśli nie wykaże lub nie udowodni w wystarczający sposób odpowiednich wydatków (rozchodów środków pieniężnych) i kosztów związanych z prowadzoną działalnością, nie uniknie kary za nieujawnione zarobki.
Przedsiębiorstwo podejrzewane o to, że ma dochód z nieujawnionych źródeł, powinno przedstawić księgi rachunkowe, które są najważniejszym dowodem w takiej sprawie.
Fiskus będzie sprawdzał wysokość przychodów, kosztów i dochodów poniesionych przez przedsiębiorstwo lub osobę fizyczną. Ustali wysokość odpowiednich należności i przeprowadzi postępowanie dowodowe. Płatnik podatku dochodowego powinien uprawdopodobnić fakt, że właściwie rozliczył się z fiskusem i nie miał żadnych nieujawnionych źródeł przychodów. Wątpliwości powstałe po stronie organu administracji skarbowej powinny być rozstrzygane na korzyść płatnika.
Ile wynosi podatek od nieujawnionych dochodów?
Zasadniczo, jeśli część wydatków została przez dany podmiot lub osobę pokryta z dochodu ze źródeł nieujawnionych, wówczas pojawi się nakaz zapłaty daniny w wysokości 75 proc. Ponadto urząd skarbowy może oszacować wysokość dochodu oraz nałożyć związany z tym należny podatek o określonej wysokości.
Zdarza się, że podatnik ma dodatkowe źródła dochodu, których z różnych powodów nie ujawnił. Może też mieć nieujawnione zarobki z zagranicy, o których nie wiedział, że trzeba wskazać w polskiej deklaracji. Jeśli tak się zdarza, niestety nie uniknie kary, chyba że doszło do przedawnienia płatności daniny. Następuje to po upływie 5 lat od końca danego roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.