Tzw. emerytura groszowa przysługuje osobom, które osiągnęły wiek emerytalny (60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn), jednak nie mają wymaganego prawem stażu pracy (20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn). Spełnienie tych dwóch warunków gwarantuje pracującym świadczenie w minimalnej wysokości.
Prawo w Polsce jest bowiem tak skonstruowane, że wystarczy przepracować jeden dzień w życiu, by przysługiwała nam emerytura. Nawet jeśli będzie ona w groszowej wielkości, co zresztą się dzieje. Osoba z najniższym świadczeniem w Polsce co miesiąc dostaje przelew z ZUS-u w wysokości 2 groszy.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Groszowe emerytury to bomba nad polskim systemem emerytalnym
Problem emerytur groszowych w opinii dla money.pl szczegółowo opisał Oskar Sobolewski, ekspert emerytalny i rynku pracy HRK Payroll Consulting, założyciel Debaty Emerytalnej. Powołał się na analizy i prognozy ZUS-u. Wynika z nich, że na koniec 2022 r. liczba osób pobierających emeryturę poniżej minimalnej wynosiła ponad 365 tys., a za kilka lat przekroczy 600 tys.
Jak podał ekspert, zgodnie z danymi z 2022 r. w Polsce dotyczącymi emerytur groszowych:
- Około 17 proc. emerytów otrzymywało emeryturę poniżej 600 zł.
- Około 24 proc. otrzymywało emeryturę od 600,01 zł do 800 zł.
- Około 59 proc. otrzymywało emeryturę od 800,01 zł do 1338 zł (minimalna emerytura od marca 2022 r. wynosiła 1338 zł brutto).
Ponad 80 proc. osób ze świadczeniem poniżej minimalnego stanowią kobiety, które średnio mają dużo niższą emeryturę od mężczyzn. Z czego to wynika? Jak pisaliśmy w money.pl, wpływ na to ma krótsza praca kobiet, która wiąże się z niższym wiekiem emerytalnym, ale nie tylko. W Polsce nadal bowiem popularny jest model życia rodziny, w którym to kobieta rezygnuje z zarobkowania na rzecz poświęcenia się obowiązkom związanym np. z wychowaniem dziecka.
Innymi przyczynami niższych świadczeń kobiet są: zjawisko tzw. luki płacowej, czyli mniejszych pensji kobiet niż mężczyzn na tych samych stanowiskach i prognozowana długość życia przez Główny Urząd Statystyczny. Kobiety żyją średnio dłużej od mężczyzn, a więc ZUS musi podzielić ich kapitał na większą liczbę wypłat.
Jak rozwiązać problem groszowych emerytur?
Na tak postawione pytanie Oskar Sobolewski wskazał, że konieczna jest zmiana dwóch kryteriów, które są uwzględniane przy obliczeniu emerytury (zgromadzony kapitał i staż pracy). Konieczne będzie ustalenie minimalnego stażu pracy, który uprawnia do emerytury.
Drugim elementem powinna być minimalna wysokość świadczenia, jakie powinno być wypłacane co miesiąc. W razie, gdyby świadczeniobiorca nie wypracował odpowiedniego stażu lub nie zgromadził wystarczającego kapitału, to powinien otrzymywać wypłaty nie co miesiąc, ale np. w ramach corocznej lub jednorazowej wypłaty.