Jak radzić sobie ze spłatą rosnących rat kredytu?

Kredytobiorcy mający problemy ze spłatą miesięcznych zobowiązań wynikających z zaciągniętych uprzednio kredytów hipotecznych mogą skorzystać z jednej z metod poradzenia sobie z całą sytuacją. Należą do nich:

• wakacje kredytowe,
• układ konsumencki,
• upadłość konsumencka,
• sprzedaż nieruchomości,
• renegocjacje z bankiem,
• kredyt konsolidacyjny,
• kredyt refinansowy.

Z uwagi na rosnący poziom inflacji w Polsce oraz podnoszenie głównych stóp procentowych przez RPP rząd zdecydował się wesprzeć kredytobiorców hipotecznych z wykorzystaniem mechanizmu wakacji kredytowych. Są one elementem większego planu wsparcia.

Od końca lipca Polacy mogą skorzystać z ustawowych czy też rządowych wakacji kredytowych, czyli przerwy w spłacie zobowiązania lub zawieszenia tej spłaty. Takie rozwiązanie wprowadzono na mocy ustawy z dnia 7 lipca 2022 roku o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom. Wakacje kredytowe przewidziane w ustawie polegają na zawieszeniu spłaty do 8 rat kredytu hipotecznego:

• w sierpniu i we wrześniu 2022 roku,
• dwóch rat w dwóch wybranych miesiącach IV kw. 2022 roku,
• po jednej racie w każdym z czterech kwartałów 2023 roku.

Oznacza to więc przerwę trwającą nawet 8 miesięcy w spłacie kredytu hipotecznego. Z wakacji kredytowych skorzystają jednak tylko osoby, które:

• spłacają kredyt hipoteczny zaciągnięty na własne potrzeby mieszkaniowe,
• zawarły umowę kredytową przed 1 lipca 2022 roku,
• spłacają kredyt hipoteczny w złotówkach,
• mają okres kredytowania trwający jeszcze co najmniej 6 miesięcy od 1 lipca 2022 roku.

Rząd jednocześnie namawia, by w parze z wakacjami kredytowymi szło nadpłacenie kapitału zobowiązania, co pozwoli realnie obniżyć wysokość kolejnych rat w przyszłości albo skrócić okres kredytowania. 

W ramach wspominanej ustawy dotyczącej wsparcia kredytobiorców rząd zapowiedział likwidację stawki WIBOR(R), w miejsce której ma być używany wskaźnik WIRD. Jest on obecnie niższy od WIBOR(R)-u, co może przynieść kredytobiorcom korzyści finansowe w postaci obniżenia wysokości spłacanych rat. 

Dłużnik, który ma kłopoty z uiszczaniem rat kredytu hipotecznego, może w pewnych przypadkach skorzystać z układu konsumenckiego. Pozwala ochronić majątek takiej osoby i jednocześnie ustalić warunki spłaty zobowiązań. W przypadku zadłużonych konsumentów konieczne jest złożenie odpowiedniego wniosku i zawarcie ugody z wierzycielami. 

Układ konsumencki regulowany jest przepisami Prawa restrukturyzacyjnego. Konsument składa wniosek o układ do sądu upadłościowego i z jego pomocą uzgadnia warunki regulowania swoich długów, z uwzględnieniem jego indywidualnej sytuacji finansowej. Efektem jest restrukturyzacja konsumencka długów bez konieczności likwidacji majątku dłużnika, do której dochodzi w wyniku ogłoszenia upadłości konsumenckiej.

W ostateczności konsument, który nie może sobie poradzić z regulowaniem na bieżąco rat kredytów hipotecznych, może złożyć do sądu wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Jest ona orzekana w stosunku do osób, które nie są w stanie uregulować swojego dotychczasowego zadłużenia. Upadłość ogłasza się wyłącznie w przypadku, gdy wobec dłużnika nie jest prowadzone postępowanie komornicze w związku z poprzednio powstałymi zobowiązaniami. 

Sąd przy rozpatrywaniu wniosku nie tylko ocenia, czy faktycznie wnioskodawca jest niewypłacalny, ale też czy ma prawo do ogłoszenia upadłości. Wskazuje także, w jakiej wysokości konsument będzie dokonywać spłaty długów i przez jaki okres. Zwykle jest to od 1 roku do 3 lat comiesięcznych spłat. 

Dłużnik musi:

• zgłosić do sądu wszystkie składniki swojego majątku,
• brać pod uwagę to, że składniki majątku zostaną spieniężone,
• poddać się dobrowolnej egzekucji,
• dokonywać comiesięcznych spłat długu.

Korzyścią wynikającą z upadłości konsumenckiej może być możliwość umorzenia części długów. 

Właściwie ostatecznością przy braku możliwości spłaty kredytu hipotecznego jest dokonanie sprzedaży nieruchomości, na której ustanowiona była hipoteka wobec banku. Z pieniędzy uzyskanych w ten sposób dłużnik spłaci dług z ewentualnie naliczonymi odsetkami. Pozbędzie się zobowiązania, ale i swojej nieruchomości, co generuje problemy mieszkaniowe. Zdarza się też, że sprzedaż lokalu nie wystarcza na pokrycie zadłużenia wobec banku – najczęściej ma to miejsce w przypadku kredytów zaciągniętych w walucie obcej, np. frankowych.

Przy pierwszych problemach w spłacie kredytu hipotecznego, kiedy jeszcze mimo wszystko raty kredytowe są regulowane, klient może wnieść do banku o renegocjowanie warunków zobowiązania. Sprowadza się to zwykle do wnioskowania o obniżenie wysokości marży, która podlega negocjacjom z instytucją. Jeśli renegocjacje nie przyniosą oczekiwanych skutków, można spróbować skonsolidować swoje długi lub przenieść zobowiązanie do innego banku.

Konsolidację należy rozumieć jako połączenie różnych kredytów w jedno większe zobowiązanie, zwykle z niższą ratą kapitałowo-odsetkową. W ramach tego produktu możesz połączyć np. kredyt hipoteczny i gotówkowy, które możesz spłacać dotąd w różnych bankach. W efekcie zaciągnięcia kredytu konsolidacyjnego sprawia, że poprzednie zobowiązania są spłacane przez nowy bank, a Tobie pozostaje do regulowania jedna rata miesięcznie. Wpływa to na zmniejszenie wysokości zobowiązania z uwagi na wydłużenie okresu kredytowania, a także na uporządkowanie finansów.

Jeśli spłacasz tylko jeden kredyt hipoteczny, masz z tym problemy, a przy tym bank nie umożliwia Ci renegocjowania warunków zobowiązania, możesz przenieść się z zobowiązaniem do innego banku, korzystając z atrakcyjniejszej propozycji od dotychczasowej. Na tym polega zaciągnięcie kredytu refinansowego.