Zwolnienie z pracy. Jak może przebiegać?

Jeśli pracodawca chce rozwiązać umowę o pracę z pracownikiem, to zawsze musi uzasadnić swoją decyzję. Przyczyna zwolnienia musi być konkretna, prawdziwa i rzeczywista. Musi więc dokładnie określić, dlaczego pracownik jest zwalniany. Na wypowiedzeniu powinno się też znaleźć pouczenie, o tym, że pracownik może się odwołać od takiej decyzji do sądu pracy.

Konieczność uzasadnienia zwolnienia istnieje nawet wtedy, gdy pracownik zwalniany jest dyscyplinarnie, bez zachowania okresu wypowiedzenia. Zwolnić pracownika w ten sposób można, jeśli popełnił przestępstwo albo ciężko narusza obowiązki pracownicze lub też stracił uprawnienia pozwalające na wykonywanie konkretnego fachu. Może tak być np. w przypadku kierowcy, który narusza przepisy ruchu drogowego i w efekcie traci pracę, przez co nie może wykonywać pracy jako kierowca. W przypadku naruszenia obowiązków pracowniczych pracodawca ma miesiąc na wręczenie mu wypowiedzenia. Czas ten liczymy od chwili, w której pracodawca dowiedział się o naruszeniach prawa pracownika.

Zdarza się, że pracodawca chce rozwiązać umowę o pracę za porozumieniem stron, a nie z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Jest to rozwiązanie opłacalne dla pracodawcy, bo ten nie musi płacić wynagrodzenia w okresie wypowiedzenia lub też kilkumiesięcznej odprawy. Rozwiązanie umowy za porozumieniem stron jest korzystne dla pracownika, jeśli ten chce szybko zmienić pracę albo grozi mu zwolnienie dyscyplinarne.

W sytuacji, gdy zdaniem pracownika zwolnienie z pracy było nieuzasadnione, to ma do 7 dni od otrzymania wypowiedzenia, żeby odwołać się do sądu pracy. Można wtedy walczyć o przywrócenie do pracy albo odszkodowanie w wysokości trzymiesięcznych zarobków.

Pracownik może złożyć wypowiedzenie w każdym momencie. Jeśli nie chcemy tego robić nagle, zachowujemy okres wypowiedzenia. Jego długość zależy od tego, jak długo pracujemy w danej firmie. Jeśli nasz staż jest krótszy niż pół roku, to okres wypowiedzenia wyniesie miesiąc, jeśli pracujemy więcej niż 3 lata, to okres wypowiedzenia wynosi 3 miesiące. Termin wypowiedzenia zawsze mija na koniec miesiąca. Z zachowaniem okresu wypowiedzenia można też rozwiązać umowę na okres próbny, a także na czas określony, jeśli została zawarta na czas dłuższy niż 6 miesięcy, a obie strony wcześniej, zawierając umowę, zastrzegły sobie taką możliwość.

Jeśli pracownik chce odejść z firmy szybko, może zaproponować rozwiązanie umowy za porozumieniem stron. Na taki wariant musi się jednak zgodzić druga strona.

Pracownik może też wnioskować o skrócenie okresu wypowiedzenia. Informacja o tym powinna znaleźć się w rozwiązaniu umowy o pracę. Bez zgody pracodawcy umowa może być rozwiązana z winy pracodawcy. Zdarza się tak, jeśli pracodawca łamie swoje obowiązki, nie wypłaca wynagrodzenia lub nie udziela wymaganych urlopów.

Pracę można też stracić w wyniku zwolnień grupowych. Dochodzi do nich przede wszystkim w przypadku złej sytuacji ekonomicznej firmy, albo z powodu zmian organizacyjnych, które powodują, że firma może być zlikwidowana. Zwolnienia grupowe muszą być skonsultowane ze związkami zawodowymi, nawet jeśli zwolnienia grupowe dotyczą pracowników, którzy nie należą do związku. Zwolnienie grupowe najczęściej polegają na rozwiązaniu umowy z zachowaniem okresu wypowiedzenia albo na podstawie porozumienia stron. Pracodawca, który dokonuje zwolnień grupowych, musi wypłacić pracownikom odprawy w wysokości nawet trzymiesięcznej pensji.