"W związku z realizacją rządowego programu 'Dostępność+', wspierającego dostępność fizyczną, cyfrową i komunikacyjną w różnych obszarach naszego codziennego życia, rozpoczynamy prace nad koncepcją ustawy o dostępności" - czytamy w komunikacie.
Według resortu, ustawa z jednej strony powinna zapewniać horyzontalne podejście do tej kwestii we wszystkich ważnych dla obywatela politykach publicznych, wskazała że jest to wyznacznik jakości różnego typu działań - np. przy projektowaniu zagospodarowania przestrzennego, zakupie i remontach transportu miejskiego, finansowaniu usług opieki zdrowotnej, edukacji czy regulowaniu codziennej pracy każdego urzędu itp. Dostępność powinna stać się standardem funkcjonowania we wszystkich tych obszarach, a ustawa ma zapewnić podstawę prawną.
"Z drugiej strony, planujemy w niej przepisy bardziej szczegółowe, zmieniające konkretne regulacje tak, aby stały się bardziej przyjazne dla wszystkich obywateli (np. w prawie o ruchu drogowym, ustawa o systemie oświaty czy ustawa o rehabilitacji osób niepełnosprawnych)" - czytamy także.
Ustawa powinna także definiować proces weryfikacji dostępności - np. wskazując, że obligatoryjne jest przy każdej większej inwestycji przeprowadzenie profesjonalnego audytu pod tym kątem. Dotyczyć to może budynku nowego dworca, urzędu, remontu kościoła czy budowy centrum handlowego, podano także.
"Planujemy także wprowadzić możliwość zgłoszenia skargi przez obywatela na brak dostępności, skutkującej obowiązkiem jej wprowadzenia" - czytamy dalej.
W zarysie koncepcji ustawy resort wyjaśnia, że horyzontalna ustawa o dostępności miałaby charakter ustawy ramowej, co oznacza że wniesie do polskiego systemu prawnego brakujące definicje oraz wprowadzi w szeregu ustaw przepisy, dzięki którym powinna nastąpić realizacja celów i zasad części ramowej.
Wprowadzenie przepisów ogólnych, wskazujących że każdy organ władzy publicznej oraz wszystkie podmioty realizujące działania ze środków publicznych są zobowiązane do zapewnienia dostępności w tych działaniach.
"Ustawa nakłada obowiązek stosowania zasad dostępności na:
- podmioty realizujące zadania publiczne, w tym administrację centralną i samorządową, agencje i fundusze, jednostki budżetowe, fundacje skarbu państwa i z jego udziałem;
- podmioty, którym powierzono realizację zadań publicznych, w tym przedsiębiorstwa i organizacje pozarządowe;
- przedsiębiorstwa realizujące usługi o charakterze powszechnym (np. na podstawie koncesji czy licencji): m. in. bankowe, ubezpieczeniowe, telekomunikacyjne, pocztowe i kurierskie, transportu i przewozu osób, sklepy prowadzące sprzedaż przez Internet" - czytamy w dokumencie.
Według koncepcji planuje się określenie formalnej roli koordynatora dostępności - określenie jego zadań i uprawnień, a także powołanie Rady ds. dostępności - organu konsultacyjno-doradczego rządu w zakresie dostępności (przedstawiciele rządu, samorządów, organizacji pozarządowych, biznesu), który może powoływać komisje eksperckie.
"Wprowadzenie systemu certyfikowania/potwierdzania dostępności różnego typu (np. w obiektach budowlanych, środkach transportu, czy dla stron internetowych) - określenie kto i na jakich zasadach będzie mógł wydawać takie certyfikaty, a także wprowadzenie ,,testu dostępności" jako elementu procesu stanowienia prawa - każda ustawa czy rozporządzenie w określonych obszarach będzie musiała zawierać OSR w obszarze dostępności" - czytamy dalej.
Według resortu, nowa ustawa będzie wymagała zmiany także w innych ustawach:
- wprowadzenie zmian w istniejących ustawach zwiększających dostępność w wielu obszarach i ustanawiających wspólne standardy dostępności. Przykłady:
- transport publiczny: ustawa o transporcie drogowym, prawo o ruchu drogowym, ustawa o transporcie kolejowym, prawo lotnicze,
- budownictwo: prawo budowlane,
- funkcjonowanie urzędów: ustawa o języku migowym, ustawy ustrojowe samorządów, ustawa o Radzie Ministrów,
- ochrona zdrowia: ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,
- usługi: ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną, prawo bankowe, prawo telekomunikacyjne, ustawa o RTV,
- edukacja: ustawa o systemie oświaty, prawo szkolnictwa wyższego.
Według koncepcji, zmiany będą wymagały także harmonizacje standardów dostępności
- delegacja do ustanowienia ramy prawnej dla harmonizacji różnych systemów zapewniania dostępności wobec:
- osób z obniżoną mobilnością (np. nachylenie ramp, szerokość korytarzy i przejść, powierzchnia i organizacja toalet);
- osób niesłyszących i niedosłyszących (np. sygnalizacja wizualna, audiodeskrypcja, wielkość czcionki i tempo napisów);
- osób niewidomych i niedowidzących (np. sygnalizacja dźwiękowa, oznaczenie Braille, oznaczenie tyflograficzne, kolorystyka typowych obiektów);
- osób z obniżoną percepcją.
- wprowadzenie okresu przejściowego na dostosowanie istniejących systemów do zharmonizowanych standardów (odpowiednio długiego np. 5-10 lat), czytamy także.
Wcześniej pod koniec kwietnia br. doszło do podpisania deklaracji partnerstwa na rzecz dostępności celem przygotowania i wdrożenia programu Dostępność+, który ma pomóc usunąć bariery infrastrukturalne i prawne, utrudniające życie między innymi osobom starszym i z niepełnosprawnościami. Wartość inwestycji służących do realizacji programu Dostępność+ oszacowano na ok. 23 mld zł w latach 2018-2025. Źródłami finansowania są fundusze europejskie, tzw. fundusze norweskie i EOG oraz publiczne środki krajowe (budżet państwa, środki jednostek samorządu terytorialnego, środki PFRON). Według ministra inwestycji i rozwoju Jerzego Kwiecińskiego, obecne środki w programie Dostępność+ zaplanowane na 23 mld zł, obejmują ok. 3 mld zł nowych środków pochodzących z budżetu.
