Czym jest odpowiedzialność dyscyplinarna?
O odpowiedzialności dyscyplinarnej pracownika można mówić w momencie, gdy naruszy on obowiązki natury ustawowej. Najczęściej z taką sytuacją mamy do czynienia w razie nieprawidłowo wykonywanych zadań służbowych lub braku ich wykonywania. W przypadku odpowiedzialności dyscyplinarnej musi dojść do naruszenia obowiązków pracowniczych, ale wynikających z innych ustaw niż Kodeks pracy. To ustawy regulujące konkretne zawody.
Odpowiedzialność dyscyplinarna jest związana z tym, że pracownik powinien przywrócić porządek w procesie wykonywania zadań. W parze z tym może iść zastosowanie przez przedsiębiorcę odpowiedniej kary porządkowej.
Zgodnie z art. 108 § 1 i 2 Kodeksu pracy pracownikowi za nieprzestrzeganie ustalonej organizacji i porządku w procesie wykonywania obowiązków, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w przedsiębiorstwie oraz usprawiedliwiania nieobecności w firmie grozi nałożenie przez pracodawcę:
- kary upomnienia,
- kary nagany.
W szczególnych przypadkach zastosowana może być również kara pieniężna.
Kto ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną?
Odpowiedzialność dyscyplinarna ponoszona jest z reguły przez przedstawicieli konkretnych zawodów. W szczególności mowa jest tu o profesjach zaufania publicznego, takich jak:
- urzędnik służby cywilnej,
- prokurator,
- adwokat,
- radca prawny,
- urzędnik państwowy,
- policjant,
- lekarz itp.
Przedstawiciele takich profesji ponoszą odpowiedzialność dyscyplinarną z uwagi na fakt, że powinni wykonywać swoje obowiązki w szczególny sposób. Prawnicy czy lekarze mają własne zasady etyki zawodowej, a ich złamanie może spowodować, że zostaną pociągnięci do odpowiedzialności dyscyplinarnej.
Odpowiedzialność dyscyplinarna policjanta jest usankcjonowana prawnie na mocy ustawy o Policji. Stanowi ona, że naruszeniem dyscypliny służbowej jest czyn policjanta, który polega na zawinionym przekroczeniu uprawnień lub niewykonaniu obowiązków, jakie wynikają z przepisów prawa lub rozkazów i poleceń wydanych przez przełożonych uprawnionych na podstawie takich przepisów. Odpowiedzialność dyscyplinarną poniesie np. policjant, który:
- odmówi wykonania rozkazu czy polecenia służbowego,
- utraci broń czy amunicję lub odznakę,
- stawi się na służbę pod wpływem alkoholu czy środków odurzających,
- przekroczy swoje uprawnienia.
Karą towarzyszącą odpowiedzialności dyscyplinarnej może być przeniesienie na niższe stanowisko, nagana, nagana z ostrzeżeniem czy nawet wydalenie z pracy.
Czym się różni odpowiedzialność dyscyplinarna od odpowiedzialności porządkowej?
O obu rodzajach odpowiedzialności pracowniczej mówić w przypadku nieprzestrzegania przez daną osobę pewnych zasad obowiązujących w zakładzie pracy. Jednak o ile w przypadku odpowiedzialności dyscyplinarnej obowiązuje ona zatrudnionych wykonujących pracę o szczególnym charakterze, o tyle odpowiedzialność porządkową ponoszą właściwie wszyscy pracownicy z tytułu nieprzestrzegania ustalonej organizacji i porządku w procesie wykonywania zadań.
Czy odpowiedzialność dyscyplinarna dotyczy wszystkich pracowników?
Nie, ponoszą ją jedynie osoby wykonujące zawód lub należące do grup zawodowych, od których wymagana jest szczególna staranność w zakresie realizowania swoich obowiązków i szczególna nieskazitelność charakteru.