Czym jest stopa procentowa? Jak wpływa na gospodarkę i raty kredytów?

Narodowy Bank Polski kontynuuje comiesięczne podwyżki stóp procentowych. Każda tego typu decyzja to dotkliwy cios dla kredytobiorców, bo oznacza, że muszą płacić wyższe raty zaciągniętych pożyczek. Jak działa ten mechanizm? Kto decyduje o zmianie wysokości stóp? W jakich sytuacjach są to podwyżki, a w jakich obniżki? Jaki ma to wpływ na inflację oraz gospodarkę?

Signage for Poland's central bank, also known as Narodowy Bank Polski (NBP), at an entrance to the bank's headquarters in Warsaw, Poland, on Wednesday, Feb. 9, 2022. Poland increased borrowing costs for a fifth consecutive month to an almost nine-year high as pressure grows on the central bank to tame record inflation in eastern Europe's largest economy Photographer: Piotr Malecki/Bloomberg via Getty ImagesRada Polityki Pieniężnej, organ decyzyjny Narodowego Banku Polskiego, ustala poziom stóp procentowych
Źródło zdjęć: © GETTY | Bloomberg
oprac.  LOS
16

"Stopa procentowa jest ceną pieniądza, jaką należy zapłacić za jego pożyczenie. Warunkuje cenę, jaką trzeba będzie ponieść, pożyczając od banku środki, jak również cenę, jaką zapłaci bank, jeśli zdecydujemy się mu oddać środki w depozyt. W praktyce stopy procentowe dotyczą nie tylko rozliczeń pomiędzy klientem a bankiem, ale także transakcji pomiędzy bankami" - wyjaśnia serwis totalmoney.pl.

Wysokość stóp procentowych ustala Rada Polityki Pieniężnej (RPP), czyli organ decyzyjny Narodowego Banku Polskiego. Robić ma to w taki sposób, aby przede wszystkim zapewnić stabilność złotemu. W tym miejscu pojawia się głośny ostatnio termin - inflacja. Jej poziom pokazuje wzrost lub obniżkę cen towarów i usług konsumpcyjnych rok do roku.

Należy zaznaczyć, że inflacja na odpowiednim poziomie jest dla gospodarki korzystna. Niebezpieczny jest jej zarówno zbyt wysoki, jak i zbyt niski pułap. "Aby uniknąć ciągłego wzrostu lub spadku cen produktów i usług, jak i sytuacji, gdy złoty nie będzie mieć już żadnej wartości, RPP operuje wartością pieniądza przy pomocy stóp procentowych" - tłumaczy totalmoney.pl.

Kiedy stopy procentowe się podnosi?

Rosnące ceny, przez co z biegiem czasu za daną kwotę można coraz mniej kupić, sprawiają, że siła nabywcza polskiej waluty spada. To oznaczy, że złotówka traci na wartości. Dzieje się tak, gdy np. pieniądza w obiegu jest po prostu za dużo. Wówczas RPP decyduje się na taki krok, jak w ostatnich ośmiu miesiącach w Polsce.

"Żeby zahamować drastyczny wzrost cen, Rada Polityki Pieniężnej podnosi stopy procentowe. Kiedy rosną stopy procentowe, rośnie cena pieniądza, zatem bank centralny pożycza pieniądze bankom komercyjnym po wyższej niż do tej pory cenie, a banki komercyjne udzielają wyżej oprocentowanych kredytów. Takie podejście nazywamy restrykcyjną polityką monetarną" - pisze totalmoney.

Serwis zwraca jednocześnie uwagę, że ścieżka podwyżek obniża poziom konsumpcji, ale też inwestycji. Firmy ponoszą coraz większe koszty działalności, także ze względu na presję płacową. To natomiast może prowadzić do ograniczenia planów rozwoju, a nawet upadku. Im więcej przedsiębiorstw wpada w tarapaty, tym gorzej dla gospodarki.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Prezes NBP do zmiany? "Zabiera wiarygodność całej polityce gospodarczej"

Kiedy obniża się stopy procentowe?

Choć być może trudno to sobie obecnie wyobrazić, równie niebezpieczne co wysoka inflacja jest zjawisko przeciwne - deflacja. Długotrwały spadek cen. Taka sytuacja sprzyja konsumentom, ale także sprawia, że społeczeństwo wstrzymuje się od zakupów. Czekając na lepsze ceny.

"Z biegiem czasu ta sama ilość pieniądza zaczyna być więcej warta, a co za tym idzie, zwiększa się zadłużenie kraju. Aby osiągnąć cel inflacyjny, Rada Polityki Pieniężnej zmuszona jest obniżyć stopy procentowe. Wtedy mamy do czynienia z polityką ekspansywną" - wyjaśnia totalmoney.pl.

Wówczas koszty kredytów spadają, dużo łatwiej jest je również dostać, przez co rosną inwestycje. Firmy wykładają wtedy pieniądze na rozwój, dzięki czemu rośnie dochód narodowy. To scenariusz na recesję.

Wybrane dla Ciebie

Tego chcą Polacy od rządu Tuska. Sondaż pokazuje jasno
Tego chcą Polacy od rządu Tuska. Sondaż pokazuje jasno
Za pół roku wprowadzą euro. Unia będzie monitorować ceny
Za pół roku wprowadzą euro. Unia będzie monitorować ceny
Chcą walczyć z rosyjską "flotą cieni". Jest porozumienie 14 państw
Chcą walczyć z rosyjską "flotą cieni". Jest porozumienie 14 państw
Rewizja KPO zatwierdzona. Pieniądze z UE wkrótce popłyną do Polski
Rewizja KPO zatwierdzona. Pieniądze z UE wkrótce popłyną do Polski
Znamy wyniki oględzin w komisjach wyborczych. Mamy dokumenty
Znamy wyniki oględzin w komisjach wyborczych. Mamy dokumenty
Więcej złota w polskim skarbcu. NBP dokupił sześć ton
Więcej złota w polskim skarbcu. NBP dokupił sześć ton
Rosyjskie firmy na skraju niewypłacalności. Pętla wysokich stóp się zaciska
Rosyjskie firmy na skraju niewypłacalności. Pętla wysokich stóp się zaciska
Ukradli ciężarówkę z konsolami Nintendo Switch 2. Kierowca tankował
Ukradli ciężarówkę z konsolami Nintendo Switch 2. Kierowca tankował
Gigafabryka sztucznej inteligencji w Polsce. Jest wniosek do KE
Gigafabryka sztucznej inteligencji w Polsce. Jest wniosek do KE
Drakońskie zasady wracają. Egzamin na prawo jazdy znacznie trudniejszy
Drakońskie zasady wracają. Egzamin na prawo jazdy znacznie trudniejszy
Apelują ws. zarobków lekarzy. "Sytuacja wymknęła się spod kontroli"
Apelują ws. zarobków lekarzy. "Sytuacja wymknęła się spod kontroli"
"Niech nikt nie śpi spokojnie". Tusk zabiera głos ws. rekonstrukcji rządu
"Niech nikt nie śpi spokojnie". Tusk zabiera głos ws. rekonstrukcji rządu