Czym jest recesja?
Wiele słyszymy w mediach o recesji, ale nie każdy potrafi ją prawidłowo zdefiniować. Jest ona zjawiskiem makroekonomicznym, które przejawia się w zahamowaniu wzrostu gospodarczego. Towarzyszy temu spadek aktywności gospodarczej, rosnące bezrobocie i jednocześnie malejące inwestycje. Recesja nie jest przypadkiem incydentalnym, ale zwykle trwa dłuższy czas.
Jakie zjawiska występują podczas recesji?
Recesja sama w sobie jest zjawiskiem negatywnym dla gospodarki i oddziałuje w ten sam sposób na obywateli. Jak już wspomnieliśmy, prowadzi do zahamowania tempa wzrostu gospodarczego, dlatego w parze z nią zwykle mamy do czynienia z:
- malejącym PKB kraju,
- spadkiem krajowej produkcji w większości branż,
- spadkiem zatrudnienia – powiększaniem się bezrobocia,
- spadkiem inwestycji,
- obniżeniem realnych płac pracowniczych.
Nie tylko zatrudnieni na etacie czy wykonujący pracę na podstawie umowy-zlecenia i umowy o dzieło odczuwają negatywne konsekwencje wystąpienia w kraju recesji. Również przedsiębiorcy, zwłaszcza drobni, nie mają pola manewru do szukania nowych kanałów zbytu dla swoich produktów czy klientów na swoje usługi. Część mikroprzedsiębiorców zmuszona jest do zawieszenia działalności lub nawet ogłoszenia bankructwa. Z miesiąca na miesiąc rachunki rosną, a nie pojawia się żadne dodatkowe źródło zarobku. Recesja dla większości z nas oznacza wyższe bezrobocie, niższe zarobki, a przez to ogólne zubożenie społeczeństwa.
Czy rzeczywiście jest już pewne, że recesja i towarzyszące jej skutki staną się udziałem Polaków?
Czy możemy spodziewać się recesji w Polsce?
W 2022 roku Polska walczy przede wszystkim z wysoką inflacją, której źródeł należy poszukiwać w pandemii COVID-19 oraz może przede wszystkim w wojnie za naszymi wschodnimi granicami. Atak Rosji na Ukrainę spowodował przerwanie łańcucha dostaw ze Wschodu, przez co wielu przedsiębiorców, zarówno w naszym kraju, jak i w zachodniej Europie zmuszonych było poszukiwać nowych dostawców i rynku zbytu. Towary drożały, podobnie jak usługi. W efekcie dwucyfrowa inflacja pozostaje z Polakami już od wielu miesięcy. W październiku 2022 roku GUS podał, że wyniosła 17,9 proc. i nadal może to jeszcze nie być szczyt.
Już w połowie września 2022 roku GUS informował o rosnącej inflacji przy jednoczesnym hamowaniu konsumpcji i o problemach w branży budowlano-montażowej. Polska gospodarka zanotowała jednocześnie realny wzrost PKB w III kw. 2022 roku o 3,5 proc. rok do roku. Wynik wyrównany sezonowo prezentuje się dobrze – wyniósł 4,4 proc. rok do roku wobec 5,6 proc. odnotowanych w II kwartale 2022 roku.
Wielu ekspertów jest zaskoczonych, że polski PKB ma się jak na razie całkiem dobrze, zwłaszcza w obliczu galopującej inflacji. Dzięki dodatniemu odczytowi za poprzedni kwartał polska gospodarka przynajmniej na razie uniknęła technicznej recesji, którą ogłasza się w momencie spadku PKB przez co najmniej dwa kwartały z rzędu. Widoczne jest jednak już od wiosny silne spowolnienie wzrostu gospodarczego w naszym kraju, które na przełomie 2022 i 2023 roku przerodzić się może w recesję.
Jak przygotować się na recesję?
Skoro recesja gospodarcza najprawdopodobniej dotknie polską gospodarkę, jak można się na nią przygotować? Najpierw dobrze przyjrzyj się własnym finansom i zgromadź oszczędności na przysłowiową czarną godzinę. Pomnażaj je jak najbardziej, a przy tym zadbaj o spłatę istniejących długów. Oszczędności nie trzymaj w domu czy na nieoprocentowanym koncie bankowym, ale wykorzystaj na lokaty terminowe, konta oszczędnościowe czy też na obligacje skarbowe. Masz tu do czynienia z trzema różnymi metodami na oszczędzanie bez ryzyka straty kapitału. Taka dywersyfikacja oszczędności zapewni Ci pożądane zyski, ochronę wartości pieniędzy złożonych w banku, ale i pozostawisz sobie możliwość skorzystania z tych środków, jeśli zaszłaby taka potrzeba. Wypłacisz je bez problemu i bez utraty wypracowanych odsetek z konta oszczędnościowego.
Powinieneś, w miarę możliwości, pozbyć się długów przed mającą przyjść recesją. Dzięki temu wejdziesz w ten trudny okres bez dodatkowego obciążenia finansowego.
Jeśli to możliwe, w ramach przygotowania się do recesji w Polsce zaplanuj raz jeszcze budżet domowy tak, by lepiej kontrolować i ograniczać wydatki. Być może przeznaczasz pieniądze na coś, co nie jest Ci niezbędne. Przeanalizuj, czy nie wydajesz zbyt dużo. Zacznij przygotowywać listy zakupów, jeśli dotychczas tego nie robiłeś.
Dobrym pomysłem jest też, jeśli tylko dysponujesz kapitałem, zainwestować go w bezpieczne instrumenty, np. w złoto. Jest ono postrzegane przez inwestorów jako tzw. bezpieczna przystań inwestycyjna. Pomaga w zabezpieczeniu wartości pieniądza w czasie i sprawia, że w dłuższym terminie możesz wypracować oczekiwane zyski, poprawiające Twoją sytuację w czasie recesji lub tuż po niej.