Nagle stracił szansę na rządowe wsparcie. Ludzie biznesu reagują na słowa prezesa

Creotech Instruments to polski producent systemów i podzespołów satelitarnych oraz zaawansowanej elektroniki stosowanej m.in. w systemach sterowania komputerami kwantowymi. Firma działa też w obszarze lotniczych systemów bezzałogowych, gdzie dostarcza urządzenia i oprogramowanie m.in. do nadzoru ruchu dronów - czytamy na stronie spółki.

Jej prezes Grzegorz Brona opisał w serwisie LinkedIn swoje doświadczenia związane z próbą uzyskania finansowego wsparcia dla innowacyjnych projektów, które oferuje Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. "Creotech Instruments próbuje od trzech lat przebić się w programie SMART organizowanym przez PARP. Nie idzie nam to, a ostatnio doszło wręcz do sytuacji kuriozalnej" - przyznaje we wpisie Brona.

Jak tłumaczy, jego firma w listopadzie 2023 roku złożyła wniosek o wsparcie projektu "reprogramowalnego radia dla małych satelitów, które może być zabezpieczone algorytmami postkwantowymi". "Innowacja dla sektora cywilnego i mniej cywilnego" - wyjaśnia prezes.

Jak relacjonuje, w czerwcu 2024 roku, czyli po siedmiu miesiącach od złożenia wniosku, z PARP przyszła prośba o uzupełnienie złożonych dokumentów. W sierpniu PARP ponownie poprosiła o kolejne uzupełnienia. W październiku agencja poinformowała, że projekt został wybrany do finansowania i poprosiła o przygotowanie się do podpisania umowy.

"Rozpoczęliśmy nabór ludzi, którzy dodatkowo mieli wesprzeć projekt, zrezygnowaliśmy ze składania projektu na poziomie Brukseli, poinformowaliśmy potencjalnych klientów, że już za 36 miesięcy otrzymać mogą ultranowoczesne radio dla satelitów" - wylicza Grzegorz Brona.

"No i teraz wolta. Dnia 29 listopada 2024 r. otrzymaliśmy kolejne pismo z PARP, w którym zostaliśmy poinformowani o ponownym skierowaniu projektu do oceny" - relacjonuje. Jak tłumaczy, PARP uzasadniła tę decyzję tym, że "powzięła informację o okolicznościach mogących mieć wpływ na wynik oceny projektu". Jakie to okoliczności - agencja nie ujawniła.

"Od opiekuna projektu z PARP dowiedzieliśmy się telefonicznie, że w 2024 roku nastąpiła zmiana w wytycznej kwalifikowalności niektórych wydatków i PARP musi jeszcze raz w niektórych projektach sprawdzić kwalifikowalność. Poproszono nas również telefonicznie, abyśmy się tym nie przejmowali za bardzo, bo w razie czego zostaniemy poproszeni o zmianę kategorii wydatków albo o ich usunięcie" - tłumaczy Brona.

I relacjonuje, że zaczął się proces ponownej weryfikacji wniosku. W styczniu tego roku PARP poprosiła o kolejne uzupełnienie złożonych dokumentów, aż w końcu w kwietniu agencja wysłała pismo z informacją, że druga ocena była negatywna i projekt nie uzyska finansowania.

"Czy odrzucono nas opierając się na kryterium błędnego przypisania kosztów? Nie, bo koszty w powtórnej ocenie uznano jednak za dobrze przypisane! No więc co się stało? Otóż recenzenci ocenili jeszcze raz zawartość merytoryczną projektu. I obie recenzje (ta pierwsza i ta druga) są swoimi totalnymi przeciwieństwami. A dotyczą tego samego wniosku! (...) Właściwie wystarczyło wziąć pierwszą i dodać wszędzie spójnik negacji »nie«" - komentuje Brona.

Rzeczywiście na załączonych do postu skanach z pierwszą i drugą oceną wniosku widać, że recenzenci z PAPR mocno zmienili zdanie. Przykład? W pierwszej ocenie stwierdzili, że "analiza ryzyka związanego z realizacją modułu została przeprowadzona prawidłowo", a w drugiej - że "nie określono wpływu ryzyk na projekt i prawdopodobieństwa ich wystąpienia oraz nie wskazano adekwatnych metod zapobiegania ryzykom".

"21 kwietnia złożyliśmy odwołanie. Teraz trzeba poczekać 6 tygodni. Jednak nie sądzę, żeby to coś dało. Poradzimy sobie nawet nie wykorzystując środków z UE. Ale będzie to proces dłuższy. Inne kraje wyprzedzają nas, jeśli chodzi o innowacyjność. Polska jest w ogonie Europy. Może problem nie tkwi w polskich innowatorach, a w systemie, który mieli za wolno i bardzo losowo" - ocenia prezes Creotech Instruments.

Jego opublikowany we wtorek wpis doczekał się ponad 40 komentarzy w serwisie LinkedIn. Głos zabrali inni przedstawiciele biznesu, eksperci i naukowcy.

"Trwa trzeci rok Ścieżki Smart, prawie 10 edycji za nami, zaraz ruszają kolejne tury. Zeszłoroczny lifting z podziałem trybu oceny pozostawił stare problemy zw. jakością oceny i jedyne co usprawnił to skrócił ocenę do ok. pół roku. Spływające karty oceny pokazują, że jakość oceny jak była marna, tak jest. Tutaj żadne rozmowy, pisma, dyskusje na komitetach nie pomagają, skoro PARP/NCBR nie weryfikuje (a przypuszczam, że nawet nie czyta) recenzji ekspertów. Powinno się wrócić do paneli fizycznych w siedzibie NCBR/PARP" - skomentował Marcin Matuszak, menedżer w Crido.

"Jesteśmy tej samej sytuacji w tym samym programie" - napisał Piotr Lazarek, założyciel firmy Nirby.

"Ciekaw jestem, czy Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości przyczyniła się do jakiegokolwiek rozwoju w Polsce, poza tym biurokratycznym" - dodał Jakub Bartoszek, współzałożyciel firmy MAB Robotics.

"Tak sobie myślę, na bazie w swoich własnych doświadczeń, że 'ekspertom' dość ciężko idzie ocena czegoś, w czym są ekspertami w jakimś zakresie. W takim przypadku, dużo prościej się projekt odrzuca, niż akceptuje, i potencjalnie ponosi ryzyko ew. uzasadnień o innowacyjność, faktyczny stan wiedzy na dany moment. Dając dość mało konkretną, rozmytą i szeroką opinię negatywną, łatwiej (tak myślę) takie stanowisko obronić 'ekspertowi'. Dużo trudniej stanąć naprzeciwko kogoś, czyją pracę się ocenia i jasno przedstawić stanowisko, obronić je, uzasadnić" - napisał z kolei Tomasz Mnich, ekspert w Polskich Sieciach Elektroenergetycznych.

"A tak jak w tym przypadku - odwołacie się, powołają kolejną anonimową komisję ekspertów, minie czas. A na końcu (jakby nie patrzeć, to są lata) powiedzą, że to już jest rozwiązane" - dodał.

Poprosiliśmy PARP o komentarz. Agencja zwraca uwagę, że firma Creotech Instruments realizuje lub realizowała 14 projektów ze wsparciem unijnym od perspektywy finansowej 2014-2020 do chwili obecnej. Łącznie pozyskała blisko 80 mln zł dofinansowania z różnych instytucji.

"Jeden z nich to projekt w ramach programu Ścieżka SMART z umową zawartą z PARP na kwotę dofinansowania 7,6 mln zł, co oznacza, że wszystkie działania z wniosku zostały ocenione pozytywnie i objęte wsparciem. Projekt powinien rozpocząć się w marcu 2024 r. Natomiast na skutek przyjęcia stanowiska Instytucji Zarządzającej FENG, wynikającego z audytów i kontroli przeprowadzonych przez Komisję Europejską oraz Europejski Trybunał Obrachunkowy, zakwestionowano możliwość finansowania kosztów inwestycji związanych z wytworzeniem linii pilotażowej, demonstracyjnej lub prototypu" - tłumaczy PARP.

"W związku z tym przed zawarciem umów o dofinansowanie projektów wybranych do dofinansowania w drugim naborze w 2023 r. PARP dokonała weryfikacji harmonogramów rzeczowo-finansowych projektów pod kątem prawidłowości przypisania ww. kosztów do właściwej kategorii. Wśród tych wniosków znalazł się projekt firmy Creotech Instruments S.A., którego projekty zostały skierowane do ponownej oceny. Firma, aplikując w naborze SMART 2024, zgodnie z obowiązującą dokumentacją, nie powinna uwzględniać ww. kosztów przygotowania prototypu w ramach wsparcia" - wyjaśnia.

"Wnioskodawca dwukrotne otrzymał wezwanie do korekty wniosku w tym zakresie, którego niestety nie zastosował. Wniosek w takim kształcie nie mógł zostać przyjęty do dofinansowania. PARP nie może finansować wydatków linii pilotażowej, demonstracyjnej lub budowy prototypu w projektach. Były to jedyne przesłanki, z powodu których wniosek nie otrzymał w ostatnim naborze dofinansowania. PARP nie zna powodu takiej decyzji Wnioskodawcy" - relacjonuje agencja.

"Kwestia różnicy w ocenie prac badawczych, prezentowana przez Creotech Instruments S.A, będzie przedmiotem rozpatrzenia w ramach procedury odwoławczej, z której firma skorzystała. Zgodnie z obowiązującymi zasadami wnioskodawcy mają prawo złożyć protest w przypadku negatywnej oceny projektu lub jego poszczególnych elementów. Protest stanowi formalne odwołanie, w którym firma może przedstawić uwagi zarówno proceduralne, jak i merytoryczne. W ramach tej procedury dokonana zostanie ponowna, niezależna ocena zakwestionowanych elementów wniosku, w tym interpretacja zakresu i jakości proponowanych prac badawczych" - deklaruje PARP.