Jakie objawy mogą wskazywać na nietolerancje pokarmowe?
Nietolerancje na pokarmy mogą mieć różnorodne podłoże i w zależności od niego będą różnić się występującymi objawami. Do częstych problemów należą problemy immunologiczne jak nietolerancje IgG-zależne oraz genetyczne, wśród których są celiakia i nietolerancja laktozy.
Nietolerancje IgG-zależne na pokarm w znacznej mierze wiążą się z nadmierną aktywnością układu immunologicznego, gdy do organizmu przedostają się niestrawione fragmenty pokarmów, które to wnikają do krwiobiegu, gdy bariera jelitowa jest uszkodzona. Wówczas takie fragmenty pokarmów uznawane są przez organizm za patogeny i wytwarzają się przeciwciała mające je “zwalczyć”. Przeciwciała IgG w połączeniu z białkami pokarmowymi w dużej ilości powodują jednak stan zapalny w tkankach, co jest źródłem wielu niespecyficznych i długotrwałych objawów, do których mogą należeć zarówno dolegliwości pokarmowe, jak i przewlekłe zmęczenie, migreny, zmiany nastroju czy bóle stawowe.
Nietolerancja laktozy polega na całkowicie innym mechanizmie. Ze względu na genetyczną predyspozycję do zmniejszonego wytwarzania laktazy organizm nie jest w stanie strawić całego cukru mlecznego, dlatego dostaje się on do jelita grubego. Laktoza jest pokarmem dla bakterii znajdujących się w jelitach. Zachodzi więc fermentacja laktozy przez bakterie, czego konsekwencją jest zmiana pH w jelitach i wytworzenie dużej ilości wodoru. Ma to swoje skutki w gwałtownych objawach - biegunce, wzdęciach i gazach, które pojawiają się zwykle już w 30 minut od posiłku bogatego w laktozę.
Celiakia za to jest związana zarówno z obecnością genów jak i zaburzonymi procesami immunologicznymi. Choroba ta może się pojawić wyłącznie u osób z genami HLA-DQ2 i HLA-DQ8, jednak nie wszyscy predysponowani chorują. Dopiero gdy układ immunologiczny zostanie nadmiernie pobudzony, zaczyna w obecności spożytego glutenu z jedzenia wytwarzać autoprzeciwciała, które atakują własne tkanki organizmu. Uszkadza się wówczas błona śluzowa jelit, wszelkie składniki odżywcze są wchłanianie w mniejszym stopniu aż może dojść do niedożywienia.
Zwykle osoba z celiakią chudnie, jest przewlekle zmęczona, może mieć objawy związane z niedoborami pokarmowymi (np. anemię), a także współistniejące dolegliwości pokarmowe. - komentuje mgr Katarzyna Startek, dietetyk platformy badań diagnostycznych Zdrowegeny.pl.
W jaki sposób stwierdzić przyczynę problemu?
Każdy rodzaj nietolerancji diagnozowany jest za pomocą innego rodzaju badań laboratoryjnych. Pierwszym krokiem jest więc zawężenie możliwości na podstawie występujących objawów.
Podejrzenie nietolerancji zależnej od przeciwciał IgG można potwierdzić badaniami krwi, które mierzą stężenie przeciwciał IgG swoistych dla pokarmów. Obecność takich przeciwciał w znacznej ilości oznacza nietolerancję danego produktu oraz konieczność jego wykluczenia na kilka miesięcy, aby organizm był w stanie wyciszyć reakcję i odbudować barierę jelitową.
W przypadku nietolerancji o podłożu genetycznym zaleca się podejście w pierwszej kolejności do badania genetycznego na nietolerancje. Takie badanie pozwala stwierdzić, czy istnieje podłoże do zaistnienia danej nietolerancji. Jeżeli tak jest dopiero warto podejść do dalszych badań. W przypadku diagnostyki celiakii następnymi krokami są pomiar autoprzeciwciał oraz badanie histopatologiczne jelita cienkiego.