Spotkanie organizowane przez Regionalną Izbę Gospodarczą w Katowicach odbyło się 29 lipca w Fabryce Porcelany w stolicy województwa śląskiego. Wzięli w nim udział przedstawiciele rządu, Parlamentu Europejskiego, władz regionu, samorządowcy, eksperci ds. ekologii, a także reprezentanci świata nauki i przedsiębiorcy. Współgospodarzami konferencji było Miasto Katowice i Górnośląsko-Zagłebiowska Metropolia, współorganizatorem Politechnika Śląska, a Głównym Partnerem Merytorycznym Fundacja Czyste Powietrze. Dwie poprzednie edycje wydarzenia miały miejsce 25 czerwca i 30 września ubiegłego roku w Muzeum Zamkowym w Pszczynie.
– Degradacja środowiska naturalnego oraz postępujące zmiany klimatyczne to jedno z najważniejszych wyzwań współczesnego świata. Regionalna Izba Gospodarcza w Katowicach, jako wiodąca instytucja samorządu gospodarczego w regionie i w Polsce, rozpoczęła w 2020 roku publiczną dyskusję poświęconą możliwości połączenia działań odbudowujących gospodarkę z upowszechnianiem "zielonych technologii". Uważamy, iż synergia środowiska przedsiębiorców z przedstawicielami instytucji publicznych, którzy odpowiadają za tematy ekologii w Polsce, może zbudować kierunek działania na kolejne lata – podkreśla Tomasz Zjawiony, Prezes Regionalnej Izby Gospodarczej (RIG) w Katowicach, organizator EKMŚP i III Think Eco! Forum.
Wśród tematów konferencji znalazły się wyzwania związane z Europejskim Zielonym Ładem oraz pakietem zmian legislacyjnych "Fit for 55", w tym wpływ dążenia do zeromisyjności i ograniczania śladu węglowego na kondycję polskich przedsiębiorstw, a także kwestie bardziej szczegółowe takie jak szanse i zagrożenia związane z metanem, wodór jako zeromisyjne paliwo przyszłości, domy ekologiczne i niskoenergetyczne czy wojna ze smogiem i jej efekty. - To konieczność kompletnej przebudowy gospodarki – zaznaczał prof. Jerzy Buzek, członek komisji Parlamentu Europejskiego ds. energii, odnosząc się do celów stawianych w ramach "Fit for 55". - Nastąpi rewizja systemu handlu emisjami, transport i budownictwo zostaną do tego włączone. Będziemy mieć w tych sektorach duże ograniczenia. Ale z drugiej strony, dostaniemy 2,5 razy więcej środków finansowych z Unii Europejskiej niż dotąd, z Funduszu Odbudowy 38 proc. zostanie przeznaczonych na zielone inwestycje, a 20 proc. na cyfryzację. Gospodarka o obiegu zamkniętym pozwoli na pójście drogą transformacji – akcentował prof. Buzek. - Hurtowe ceny energii są w Polsce najwyższe w UE. To wynik przestarzałego miksu energetycznego i niekonkurencyjnego rynku. Polska elektroenergetyka musi przejść proces przeobrażeń – podkreślał Janusz Steinhoff, b. minister gospodarki i wicepremier, a obecnie przewodniczący Rady RIG w Katowicach.
- Jako Regionalna Izba Gospodarcza jesteśmy członkiem konsorcjum, które ma zająć się budową pierwszej zeroemisyjnej gminy w oparciu o rozwiązania wodorowe. To jest projekt, który ma szanse stać się przełomowym i mam nadzieję, że takim będzie. Mamy też wiele firm, które bardzo mocno pracują z wodorem, budując np. lokomotywy czy starając się opracować systemy magazynowania - powiedział Tomasz Zjawiony na otwarciu Forum. Odnosząc się do walki o czyste powietrze, prezes RIG wyraził przekonanie, że programy dotujące wymianę źródeł ciepła powinny mieć jeden priorytet – zeromisyjności. Wielkości dotacji powinny wynikać z tego, jak bardzo zeromisyjne jest dane urządzenie.
Bartłomiej Orzeł, Pełnomocnik Premiera ds. Programu "Czyste Powietrze", członek Rady Programowej Togetair za bardzo ważne dla powodzenia zmian modernizacyjnych uznał postawienie w centrum człowieka poprzez ograniczenie ubóstwa energetycznego i tworzenie nowych miejsc pracy. - W dążeniu do zeroemisyjności upatruję ogromną szansę dla polskiej przedsiębiorczości – powiedział. W ramach inicjatywy Renovation Wave w całej Europie będzie odremontowanych 35 milionów budynków do roku 2030, może też powstać nawet 160 tys. miejsc pracy. Kluczowe jest czy polska gospodarka stanie się innowatorem, czy będziemy stawiać na procesy innowacyjne, wykorzystywać wiedzę, która w naszych uczelniach jest wypracowywana. Jestem przekonany, że polskich przedsiębiorców stać na to, byśmy wykorzystali szansę bycia pionierami europejskiej "zielonej gospodarki". Dużo zależy od tego, jak wykorzystamy środki z Krajowego Planu Odbudowy. Chodzi nie tylko o część dotacyjną, z której m.in. będzie dofinansowywany program "Czyste Powietrze", ale także część pożyczkową dla przedsiębiorców – pole do popisu jest tu ogromne. Z badań Polskiego Alarmu Smogowego wynika, że 51% budynków w Polsce nadal jest ogrzewanych węglem, a ponad 70% - paliwami stałymi. Tu po pierwsze pojawia się możliwość wspierania takich technologii zeroemisyjnych jak pompy ciepła sprzężone z fotowoltaiką – polskie firmy wchodzą coraz mocniej na ten rynek i te pompy mogą stać się naszym hitem eksportowym. Trendem, który będzie postępować w najbliższych latach jest dekarbonizacja – odchodzenie od kotłów na węgle na rzecz kotłów na gaz, pellet czy właśnie pompy ciepła. Tu tworzy się rynek dla polskich firm producenckich i usługowych. W programie "Czyste Powietrze" widzimy duże ożywienie jeśli chodzi o ilość wniosków, zwłaszcza w województwie śląskim czy podkarpackim, co też przełoży się na rozwój firm w tych regionach. Kolejna kwestia to ubóstwo energetyczne - w Polsce ponad 33% budynków jest nieocieplonych. To też ogromne pole do działania dla krajowych firm. Niezbędna jest współpraca jednostek samorządowych z władzami centralnymi, a także spółkami skarbu państwa, zwłaszcza tymi zaopatrującymi odbiorców w gaz czy prąd. Mają one wielką odpowiedzialność, jeśli chodzi o dekarbonizację, redukcję emisji gazów cieplarnianych i poprawę jakości powietrza.
W panelu dotyczącym wodoru jako paliwa przyszłości wziął m.in. udział dr hab. inż. Arkadiusz Kamiński, ekspert PKN Orlen, firmy realizującej międzynarodowy program inwestycyjny Hydgrogen Eagle. - Mamy świadomość rozwoju paliw alternatywnych i związanych z tym wyzwań. Chcemy być liderem rynku wodoru dla celów transportowych i w tym celu podpisaliśmy szereg porozumień i listów intencyjnych, m.in. z Górnośląsko-Zagłebiowską Metropolią i producentami pojazdów. Program Hydgrogen Eagle realizowany jest w ramach unijnego mechanizmu IPCEI (Important Projects of Common European Interest). Przewiduje on dofinansowanie do 100% tzw. luki finansowej w innowacyjnych projektach, w które zaangażowane jest kilka państw członkowskich UE, a korzyści wynikające z projektu dotyczą znacznego obszaru Unii. Celem Hydrogen Eagle jest stworzenie zdolności transportowych, produkcyjnych i dystrybucyjnych wodoru nisko- i zeroemisyjnego, przede wszystkim na potrzeby sektora automotive. W ramach projektu myślimy też o wykorzystaniu potencjału wodoru w zastosowaniach energetycznych i przemysłowych. W ramach projektu chcemy obniżyć emisję z transportu ciężkiego kołowego o ponad milion ton, zbudować elektrolizery o mocy ok. 250 MW, wykorzystać odpady komunalne do produkcji ok. 15 kiloton zielonego wodoru – powiedział Arkadiusz Kamiński.
O szansach dla polskich przedsiębiorców starających się o dofinansowanie projektów badawczo-rozwojowych w ramach programów unijnych realizowanych przez Komisję Europejską i Europejską Radę ds. Innowacji mówił podczas ostatniego panelu konferencji Marek Synowiec, ekspert ds. funduszy europejskich Togetair. - Są przynajmniej dwa mechanizmy, które mogą być bardzo interesujące dla przedsiębiorstw starających się wejść na rynek z nowym produktem ekologicznym czy wpisującym się w założenia Europejskiego Zielonego Ładu. Mówimy tutaj o całej ścieżce od wczesnej koncepcji projektu do jego wdrożenia na rynek globalny. Niezależnie od etapu, na jakim znajduje się pomysł, może znaleźć dofinansowanie zarówno w naborze hybrydowym ("mamy temat, chcemy na niego uzyskać środki"), jak i na tzw. challenge (zagadnienia konkursowe narzucone przez KE). Mechanizmy te są o tyle interesujące, że po pierwsze, bardzo zoptymalizowano w nich sposób naboru i bardzo przyspieszono oceny – feedback od recenzentów na temat tego, czy warto składać wniosek czy potrzeba jeszcze dopracować projekt, pojawia się już po czterech tygodniach. Po drugie, uwzględniono hybrydowe mechanizmy finansowania – dostępne są zarówno granty na rozwój badań czy samego produktu, jak i komponenty inwestycyjne pozwalające uruchomić linie produkcyjne lub wejść na rynki zagraniczne. Oprócz tego mamy LIFE’a, czyli kontynuację programu, który skutecznie wspomaga realizację konkretnych zamówień dla Komisji Europejskiej na projekty badawczo-rozwojowe czy np. zorientowane na budowę klastrów wymiany wiedzy – przypomniał Marek Synowiec.
W podsumowaniu III Think Eco Forum! Wziął udział Artur Beck, producent Szczytu Klimatycznego Togetair organizowanego w Warszawie przez Fundację Czyste Powietrze i Fundację Czystych Idei. Podkreślił, że oba wydarzenia opierają się na podobnej filozofii "okrągłego stołu" - zaproszenia do debaty przedstawicieli zarówno administracji rządowej i instytucji samorządowych, jak i uczelni i instytucji badawczych. Prezentując ideę Szczytu i Raportu Klimatycznego Togetair wyraził zadowolenie z nawiązania współpracy merytorycznej z Regionalną Izbą Gospodarczą w Katowicach. Zaprosił też uczestników konferencji do "nadpisywania treści" w Raporcie – stałego uzupełniania go o nowe informacje na temat podejmowanych w Polsce działań związanych z ekologią i edukacją ekologiczną. Przedstawił 10 postulatów dla Zielonej Polski publikowanych na stronie Togetair – do części z nich, np. konieczności jak najszybszej modernizacji ciepłowni opalanych węglem, transformacji regionów górniczych, rozwoju elektromobilności czy systemowego wsparcia rozwoju badań odnoszono się w dyskusji podczas Think Eco! Forum. - Lepszego merytorycznie podsumowania nie można sobie było wyobrazić. Mamy właściwie od razu gotowe postulaty. Dopiszemy tylko te, które dziś powstały - powiedział na zakończenie Tomasz Zjawiony, prezes RIG.
Przed nami jeszcze trzy wydarzenia Europejskiego Kongresu MŚP. Przedsiębiorcy, naukowcy oraz samorządowcy spotkają się 2 września podczas "Finansowanie nowych technologii i eksportu", następnie 16 września na "Automotive i odpowiedzialna logistyka". Ostatnim eventem w ramach specjalnej edycji EKMŚP będzie wydarzenie "Podatki, budżet państwa a przedsiębiorcy. Co nowego czego czeka MŚP" 30 września br.
Każdy może wziąć bezpłatny udział w wydarzeniach. Wystarczy zarejestrować się na stronie www.ekmsp.eu.
Materiał partnera: TOGETAIR