Trump uderza w stary kontynent. Eksperci przewidują skutki

Prezydent USA Donald Trump poinformował w sobotę, że nałoży 30-proc. cła na dobra importowane z Unii Europejskiej i Meksyku od 1 sierpnia. Według analiz Allianz Trade, jeśli porozumienie z USA nie zostanie osiągnięte lub okaże się zbyt jednostronne, UE dysponuje kilkoma strategicznymi opcjami. Niektóre sektory unijne mogą wykazać odporność na amerykańskie podwyżki ceł, zwłaszcza te produkujące towary o ograniczonej elastyczności popytu na zmiany cen. Dotyczy to szczególnie produktów luksusowych takich jak wyroby skórzane, jedwab, kosmetyki oraz napoje alkoholowe.

UE może również wprowadzić cła odwetowe na amerykański import o wartości do 21 mld euro, wspierane większym pakietem awaryjnym wartym 95 mld euro. Pakiet ten obejmowałby samoloty, napoje spirytusowe i żywność, oczekując na zatwierdzenie przez państwa członkowskie, gdyby USA od sierpnia nałożyły zapowiadane cła w wysokości 20 proc.

Inną opcją jest przyspieszenie handlu z innymi regionami świata. Unia może pogłębić więzi gospodarcze z Mercosurem, Indiami, ASEAN, Australią i Afryką. Analizy Allianz Trade wskazują, że potencjalne umowy o wolnym handlu mogłyby przynieść największe korzyści w przypadku Mercosuru, a następnie Indii i ASEAN, generując łącznie dodatkowy eksport wart 14 mld USD rocznie. Te umowy mogłyby zrekompensować około 35 proc. utraconego eksportu UE do USA.

Najbardziej skutecznym narzędziem UE w negocjacjach z administracją prezydenta Trumpa wydaje się być głębsza integracja jednolitego rynku europejskiego. Eksperci Allianz Trade podkreślają, że eksport wewnątrz UE stał się w ostatniej dekadzie jeszcze bardziej znaczący, wzrastając w latach 2013-2024 z 57 proc. do 61 proc., co stanowi ponad dwie trzecie eksportu krajów unijnych.

Przy rynku liczącym 450 milionów konsumentów, UE zapewnia europejskim firmom szerokie możliwości. Udział eksportu na rynek UE waha się od zaledwie 30 proc. w przypadku Cypru do ponad 80 proc. dla Luksemburga. Niemcy i Francja kierują odpowiednio 54 proc. swojego eksportu do innych gospodarek UE, podczas gdy w 2024 roku Hiszpania osiągnie 62 proc., a Włochy 51 proc.

Aby zrównoważyć wzrost amerykańskich taryf celnych o 20 punktów procentowych, UE musiałaby zwiększyć swój wewnątrzunijny handel towarami o 1,3 proc. lub alternatywnie zwiększyć wewnątrzunijny handel towarami i usługami o 0,9 proc. W przypadku wzrostu ceł o 50 punktów procentowych, pełna rekompensata wymagałaby wzrostu wewnątrzunijnego handlu towarami o 2,1 proc. lub wzrostu łącznego handlu towarami i usługami w UE o 1,5 proc.

Dodatkowo UE może zwiększyć strategiczną autonomię poprzez przenoszenie łańcuchów dostaw z powrotem do Europy, wspieranie zielonego i cyfrowego przemysłu oraz wykorzystanie ukierunkowanej polityki przemysłowej i środków dotyczących granic emisji dwutlenku węgla dla wsparcia narażonych sektorów, takich jak motoryzacja i sektor rolno-spożywczy.

UE dąży do zawarcia porozumienia z USA, które tymczasowo ustaliłoby wzajemne cła na poziomie 10 proc., podczas gdy negocjacje o transatlantyckiej strefie wolnego handlu byłyby kontynuowane. Według Allianz Trade, kompleksowa umowa o wolnym, transatlantyckim handlu wydaje się mało prawdopodobna w najbliższym czasie.

Stany Zjednoczone, niechętne umowie o zerowej stawce celnej, naciskają na UE w sprawie rozszerzonego dostępu do rynku, szczególnie dla amerykańskich produktów rolnych, takich jak kukurydza, soja, nabiał i wołowina. Aby wymusić ustępstwa, USA grożą 17-procentowymi cłami na eksport produktów rolno-spożywczych z UE, który w 2024 roku stanowił 8 proc. całkowitego eksportu produktów rolno-spożywczych z UE.

Amerykańskie żądania obejmują również zwiększenie importu LNG do UE i zrównoważenie handlu samochodami, w tym kontyngentów lub zwolnień dla pojazdów wyprodukowanych w USA, pomimo ograniczonego popytu na nie na rynku europejskim. USA dążą także do dostosowania przepisów, mając na celu obniżenie standardów UE w zakresie polityki cyfrowej, bezpieczeństwa żywności i podatku VAT, które postrzegają jako ukryte bariery handlowe.

Przywódcy UE stoją pod presją, aby szybko osiągnąć porozumienie i uniknąć ostrzejszych amerykańskich ceł. Jednocześnie wielu z nich przestrzega przed przedwczesnymi ustępstwami w kwestii podstawowych zasad, zdając sobie sprawę z atutu, jakim jest 450-milionowy rynek UE i jej jedność. UE jest skłonna zmniejszyć swoją nadwyżkę handlową, która wzrosła do 21,9 mld USD w maju 2025 r. i 137,3 mld USD od początku roku, poprzez zwiększenie zakupów amerykańskiej broni i LNG.

Analitycy Allianz Trade zwracają uwagę, że wynik negocjacji będzie miał znaczący wpływ nie tylko na eksport UE, ale także na zatrudnienie. Irlandia jest najbardziej narażonym krajem w UE, a za nią plasują się Estonia, Słowacja i Węgry. Wśród sektorów największą ekspozycję na potencjalne straty wykazuje sektor farmaceutyczny, a następnie komputery, elektronika i produkty optyczne, pojazdy silnikowe, chemikalia oraz maszyny i urządzenia.

Jeśli amerykańskie podwyżki ceł zostaną wprowadzone 1 sierpnia, największe straty poniosłyby Niemcy (12 mld USD), następnie Irlandia i Włochy (po 6 mld USD) oraz Francja (4 mld USD). Łącznie około 1,1 mln miejsc pracy w UE-27 jest narażonych na wpływ wyższych amerykańskich ceł, szczególnie w irlandzkim sektorze farmaceutycznym, słowackim i węgierskim przemyśle motoryzacyjnym oraz niemieckim przemyśle maszynowym - podkreśla Allianz Trade.