Wyrok TSUE ws. frankowiczów. Ekspert: "Daje nadzieję kredytobiorcom"

18 stycznia 2024 r. zapadł wyrok, który dotyczy sprawy kredytów udzielonych we frankach szwajcarskich. Trybunał Sprawiedliwości UE orzekł, że sąd nadzorujący postępowanie egzekucyjne może z urzędu badać potencjalnie nieuczciwy zapis w umowie. Jak wskazała mecenas Karolina Pilawska z kancelarii Pilawska Zorski Adwokaci, wyrok ten "daje ogromną nadzieję kredytobiorcom, których umowy zostały wypowiedziane i którzy walczą z licytacjami komorniczymi kredytowanych nieruchomości, prowadzonymi w oparciu o prawomocne nakazy zapłaty".

Oceniła, że o ile pierwsze pytanie sądu i odpowiedź TSUE będą miały przełożenie na sytuacje, w których doszło do wypowiedzenia umowy kredytu, to odpowiedź TSUE na pytanie drugie "z pewnością" przełoży się na wszystkie procesy sądowe prowadzone z powództwa kredytobiorców przeciwko bankom.

Wyrok TSUE powinien przyczynić się do szybszego rozpoznawania tzw. spraw frankowych przez polskie sądy - stwierdziła mecenas.

Pierwsze pytanie dotyczyło roli sądu sprawującego nadzór nad postępowaniem egzekucyjnym prowadzonym przez komornika sądowego na podstawie prawomocnego i opatrzonego klauzulą wykonalności nakazu zapłaty. Chodziło o sytuację, w której kredytobiorca nie regulował rat dwóch kredytów frankowych, bank wypowiedział obie jego umowy kredytu i skierował sprawę do postępowania elektronicznego przed Sądem Rejonowym Lublin – Zachód.

W wyroku TSUE wskazał, że sąd krajowy, który prowadzi nadzór nad postępowaniem egzekucyjnym prowadzonym na podstawie prawomocnego orzeczenia, któremu przysługuje powaga rzeczy osądzonej, musi badać z urzędu potencjalnie nieuczciwy charakter postanowień zawartych w umowie i wyciągnąć z tego konsekwencje - przekzała Pilawska.

Mecenas wskazała też, że drugie pytanie, jakie polski sąd skierował do TSUE, dotyczyło tego, jakie znaczenie ma wpis danej klauzuli do rejestru klauzul niedozwolonych i czy taki wpis powoduje uznanie tego warunku za nieuczciwy w każdym postępowaniu z udziałem konsumenta. Mecenas przypomniała, że w polskim rejestrze klauzul niedozwolonych znajduje się szereg klauzul dot. kredytów hipotecznych powiązanych z kursem franka szwajcarskiego.

Jak stwierdziła, banki uruchamiały te kredyty według swojego kursu kupna i oczekiwały od klientów spłaty rat kredytowych według kursu sprzedaży, który również był ustalany przez banki. - Skutek dla kredytobiorcy był tożsamy – co do zasady każdy frankowicz był związany kursem swojego banku - dodała.

Wyrok TSUE w praktyce oznacza, że de facto wszystkie klauzule indeksacyjne czy denominacyjne znajdujące się w umowach tzw. kredytów frankowych są nieuczciwe i że polskie sądy z urzędu powinny stwierdzać tę abuzywność - podkreśliła mecenas.

Jak zaznaczyła Pilawska, zdaniem Trybunału konsument jest stroną słabszą niż przedsiębiorca, "zarówno pod względem możliwości negocjacyjnych, jak i ze względu na stopień poinformowania".

W jej opinii największym problemem w tzw. sprawach frankowych jest obecnie czas ich rozpoznawania, szczególnie w większych miastach. Dlatego też każdy wyrok TSUE dający możliwość bardziej automatycznego podejścia polskich sądów do tych sporów jest niezwykle potrzebny - podkreśliła mecenas.